Przejdź do zawartości

Traktat o całkowitym zakazie prób z bronią jądrową

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Państwa-sygnatariusze traktatu.
Legenda:

     państwa z Załącznika 2, podpisany i ratyfikowany

     państwa z Załącznika 2, podpisany, ale nieratyfikowany

     państwa z Załącznika 2, niepodpisany

     pozostałe państwa, podpisany i ratyfikowany

     pozostałe państwa, podpisany, ale nieratyfikowany

     pozostałe państwa, niepodpisany

Traktat o całkowitym zakazie prób z bronią jądrową (ang. Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty, CTBT) – podpisany 24 września 1996 w Nowym Jorku, zakładający całkowity zakaz przeprowadzania prób nuklearnych.

Traktat sporządzono w 6 językach: arabskim, chińskim, angielskim, francuskim, rosyjskim i hiszpańskim (art. 17). Depozytariuszem jest Sekretarz Generalny ONZ (art. 16). Siedziba Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty Organization(inne języki) (CTBTO), organizacji monitorującej przestrzeganie traktatu, znajduje się w Wiedniu.

Ratyfikacja

[edytuj | edytuj kod]

Do jego wejścia w życie wymagana jest ratyfikacja przez 44 państwa (w tym Polskę)[1] wyszczególnione w układzie (Załącznik 2 do artykułu 14). Do października 2023 r. proces ratyfikacyjny zakończył się w 36 spośród nich, a Indie, Pakistan i Korea Północna w ogóle nie złożyły swych podpisów[a]. Łącznie traktat podpisany został przez 187 państwa, z czego 178 go ratyfikowały[3].

W październiku 2023 roku Duma Państwowa Federacji Rosyjskiej przyjęła ustawę uchylającą ratyfikację traktatu, uzasadniając to brakiem ratyfikacji przez USA[4]. 2 listopada prezydent Rosji, Władimir Putin, podpisał tę ustawę[5][6].

Zobowiązania

[edytuj | edytuj kod]

Traktat w art. 1 zobowiązuje strony, by nie przeprowadzały jakichkolwiek wybuchów jądrowych oraz zapobiegały wszelkim takim wybuchom na wszystkich obszarach podlegających ich władzy. Strony zobowiązane są także, że powstrzymają się od powodowania, zachęcania do lub uczestniczenia w jakikolwiek sposób w przeprowadzaniu takich wybuchów.

Spory, jakie mogą wyniknąć ze stosowania lub wykładni Traktatu, za zgodą stron rozstrzygać ma Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (art. 6).

Zastrzeżenia do Traktatu i załączników są zakazane, do Protokołu (omawiającego nadzór nad przestrzeganiem) oraz załączników do niego zakazane są zastrzeżenia sprzeczne z celami i zadaniami Traktatu (art. 15).

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]
  1. Spośród 44 państw z Załącznika 2, do października 2023 traktat podpisały, ale go nie ratyfikowały: Chiny, Egipt, Iran, Izrael i USA[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Ustawa z 22 stycznia 1999 r. o ratyfikacji Traktatu o całkowitym zakazie prób jądrowych (Dz.U. z 1999 r. nr 15, poz. 136)
  2. Status of Signatures and Ratifications. Annex 2 States Only, CTBTO [dostęp 2023-11-07] [zarchiwizowane 2023-10-12] (ang.).
  3. Status of Signatures and Ratifications, CTBTO [dostęp 2023-11-07] [zarchiwizowane 2023-11-02] (ang.).
  4. Lauren Irwin, Russia simulates nuclear strike after lawmakers revoke test ban treaty ratification [online], 25 października 2023 [dostęp 2023-11-07] (ang.).
  5. Rosja wycofuje się z traktatu o zakazie prób jądrowych. Jest podpis Putina [online], TVN24, 2 listopada 2023 [dostęp 2023-11-07].
  6. Andrew Osborn, Putin revokes Russian ratification of global nuclear test ban treaty [online], Reuters, 2 listopada 2023 [dostęp 2023-11-07] (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Marcin Kaczmarski: Problematyka zbrojeń i rozbrojenia. W: Ryszard Zięba: Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2008, s. 535. ISBN 978-83-60501-92-4.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]