Tętnica nadłopatkowa
Tętnica nadłopatkowa (łac. arteria suprascapularis, ang. suprascapular artery, SSA) – w anatomii człowieka tętnica będąca gałęzią odchodzącą od pnia tarczowo-szyjnego, będącego z kolei gałęzią tętnicy podobojczykowej w jej odcinku wstępującym[1]. Tętnica nadłopatkowa unaczynia mięsień nadgrzebieniowy i mięsień podgrzebieniowy[2].
Część wstępująca tętnicy podobojczykowej po stronie lewej znajduje się pod płucem, po stronie prawej pod mięśniem mostkowo-tarczowym i mostkowo-gnykowym. Po obu stronach jest krzyżowana przez nerw błędny (X nerw czaszkowy), bocznie od skrzyżowania z nerwem błędnym występuje skrzyżowanie z pniem współczulnym. Czasami z przodu występuje pętla podobojczykowa[1].
Tętnica nadłopatkowa przechodzi najczęściej przed splotem ramiennym (choć zdarzają się przypadki przechodzenia pomiędzy jego pniami, lub za nim), owija się dookoła pęczka bocznego splotu ramiennego[3], przechodzi następnie za mięśniem łopatkowo-gnykowym, wzdłuż obojczyka z tyłu, nad więzadłem poprzecznym łopatki górnym. Wchodzi do dołu nadgrzebieniowego i dołupodgrzebieniowego i dochodzi do górnego brzegu łopatki[4][5].
Tętnica nadłopatkowa oddaje gałąź barkową (ang. acromial branch), która z gałęzią barkową od tętnicy piersiowo-barkowej tworzy sieć barkową[5].
Warianty anatomiczne
[edytuj | edytuj kod]W 30% przypadków tętnica nadłopatkowa wychodzi z pnia szyjno-grzbietowego, w 4% przypadków – z pnia grzbietowo-łopatkowego, w 22% przypadków – z pnia szyjno-łopatkowego, w 24% przypadków – z pnia szyjno-grzbietowo-łopatkowego. W pozostałych przypadkach tętnica wychodzi bezpośrednio z pnia tarczowo-szyjnego[6].
Rzadko może też wychodzić z początkowego odcinka tętnicy pachowej (gałęzi końcowej tętnicy podobojczykowej)[7][8], z tętnicy piersiowej wewnętrznej[9], z tętnicy grzbietowej łopatki[10] lub z tętnicy podobojczykowej[11].
Zanotowano przypadek występowania dodatkowej tętnicy nadłopatkowej, przebiegającej jednak razem z tą główną[12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Kończyna górna, kończyna dolna, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013, OCLC 891278658.
- ↑ Atlas anatomii człowieka : angielskie mianownictwo anatomiczne, Edra Urban & Partner, 2015, OCLC 956600578.
- ↑ McMinn & Abrahams : polsko-angielski atlas anatomii klinicznej, Elsevier Urban & Partner, 2014, OCLC 892597300.
- ↑ J. Dargaud i inni, Study of the relationship between the suprascapular artery and the brachial plexus, „Surgical and Radiologic Anatomy”, 2, 2014, s. 108–112, DOI: 10.1007/s00276-002-0026-5, ISSN 0930-1038 [dostęp 2016-12-11] (ang.).
- ↑ a b Tadeusz Marciniak, Mieczysław Ziółkowski, Anatomia prawidłowa człowieka. T. 2, Nauka o trzewiach - splanchnologia, nauka o naczyniach - angiologia: podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy, wyd. 3, Wrocław: Rada Uczelniana Zrzeszenia Studentów Polskich Akademii Medycznej, 1991 [dostęp 2016-12-11].
- ↑ Andreas H. Weiglein i inni, Arteries in the posterior cervical triangle in man, „Clinical Anatomy”, 8, 2005, s. 553–557, DOI: 10.1002/ca.20143, ISSN 1098-2353 [dostęp 2016-12-11] (ang.).
- ↑ Mallikarjun ADIBATTI, Variation in the origin of suprascapular artery, „International Journal of Anatomical Variations”, ISSN 1308-4038 [dostęp 2016-12-11] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-20].
- ↑ Lovesh SHUKLA, Bilateral variation in the origin of suprascapular artery, „International Journal of Anatomical Variations”, ISSN 1308-4038 [dostęp 2016-12-11] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-20].
- ↑ Stavros ATSAS, The rare origin of the suprascapular artery arising off the internal thoracic artery in the presence of the thyrocervical trunk: clinical and surgical implications, „International Journal of Anatomical Variations”, ISSN 1308-4038 [dostęp 2016-12-11] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-21].
- ↑ F.A. Saadeh, The suprascapular artery: case report of an unusual origin, „Anatomischer Anzeiger”, 1, 1979, s. 83–86, ISSN 0003-2786, PMID: 434481 [dostęp 2016-12-11].
- ↑ Sunita Dinkar, Ganesh S. Kamath, Vasudev B. Pai, When images lie: a variant of suprascapular artery found incidentally, „BMJ case reports”, 2015, 2015, DOI: 10.1136/bcr-2015-211835, ISSN 1757-790X, PMID: 26336191, PMCID: PMC4567745 [dostęp 2016-12-11].
- ↑ D. Chen, P. Adds, Accessory suprascapular artery, „Clinical Anatomy (New York, N.Y.)”, 4, 2011, s. 498–500, DOI: 10.1002/ca.21120, ISSN 1098-2353, PMID: 21509814 [dostęp 2016-12-11].
