Sveagruva
77°54′00″N 16°43′50″E/77,900000 16,730556 Główna ulica osady na kilka lat przed zamknięciem. Na prawo urząd pocztowy i stołówka. Na lewo budynek administracyjny. Pomiędzy nimi budynki mieszkalne. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Terytorium zależne | |
| Tablice rejestracyjne |
ZN |
Położenie na mapie Svalbardu  | |
Położenie na mapie Arktyki  | |
| 77°54′00″N 16°43′50″E/77,900000 16,730556
| |
Sveagruva (nor. Szwedzka kopalnia, znana również jako Svea) – była osada górnicza w Norwegii na wyspie Spitsbergen w archipelagu Svalbard. Założona w 1917 roku przez szwedzką firmę Aktiebolaget Spetsbergens Svenska Kolfält. Od roku 1934 własność norweskiej firmy wydobywczej Store Norske Spitsbergen Kullkompani (SNSK)[1]. Wydobycie wstrzymano w roku 2016[1]. 4 marca 2020 roku kopalnię zamknięto[2], gdy wciąż było w niej dostępne około 10 milionów ton węgla. We wrześniu 2023 roku teren kopalni Sveagruva przywrócono naturze[1].
Kopalnia w masywie Lunckefjell
[edytuj | edytuj kod]W 2011 roku norweska firma wydobywcza Store Norske Spitsbergen Kullkompani rozpoczęła budowę kopalni węgla kamiennego w masywie góry Lunckefjell. Jej otwarcie miało miejsce w 2014 roku i zbiegło się w czasie z kryzysem sektora węglowego na całym świecie. Z tego powodu kopalnia nigdy nie osiągnęła założonej wydajności produkcyjnej – od chwili otwarcia była jedynie utrzymywana w gotowości do rozpoczęcia pełnowymiarowego wydobycia[3].
12 października 2017 roku norweski rząd odmówił rozpoczęcia wydobycia z kopalni Lunckefjell. Oznaczało to w praktyce decyzję o zamknięciu kopalni, ponieważ bez wsparcia rządu Norwegii operacje wydobywcze stały się nieopłacalne[3]. Wkrótce potem rząd Norwegii ogłosił plan budżetu na rok 2018, w którym uwzględniono koszty zamknięcia kopalni i usunięcia jej śladów. Decyzję motywowano brakiem perspektyw rozwoju dla branży węglowej oraz troską o środowisko archipelagu[4].
Zamknięcie kopalni i usunięcie śladów osady
[edytuj | edytuj kod]20 grudnia 2018 roku SNSK podpisało umowę z firmą Hæhre Entreprenør, której zlecono usunięcie śladów kopalni w masywie Lunckefjell oraz osady Sveagruva w dwóch oddzielnych fazach[5], o łącznej wartości 2,5 mld koron norweskich[6]. Do 18 lutego 2019 roku usunięto sprzęt wydobywczy ze sztolni[1], po czym usunięto budowle oraz drogę przez lodowiec Marthabreen. 11 września 2019 roku Gubernator Svalbardu dokonał inspekcji terenu przywróconego naturze[7], co zakończyło fazę pierwszą.
Faza druga polegała na zlikwidowaniu śladów osady Sveagruva i przywrócenie jej naturze, z wyjątkiem trzech budynków o walorze zabytkowym. Całkowite zamknięcie osady nastąpiło 4 marca 2020 roku. W ciągu następnych trzech lat usunięto 60 budynków oraz zlikwidowano drogi dojazdowe, lotnisko polowe i infrastrukturę nadbrzeżną[8]. Faza druga została zakończona 13 września 2023 roku[6].
Łącznie koszt projektu wyniósł 1,6 mld koron norweskich, o 900 mln mniej niż początkowo zakładano[6].
Sveagruva dzisiaj
[edytuj | edytuj kod]Na terenie byłej osady górniczej znajdują się obecnie trzy budynki zabytkowe: Saloonen, Vinboden, Hundegården. Pierwsze dwa wynajmowane są przez Centrum uniwersyteckie na Svalbardzie (UNIS) w celach naukowych i badawczych[6].
W zabytkowej kopalni Gruve 3 w Longyearbyen dostępny jest z kolei dla turystów trójwymiarowy model osady górniczej Sveagruva, wykonany z 170 tys. zdjęć i 6 tys. skanów[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Sveagruva, [w:] Store Norske Leksikon [dostęp 17 lipca 2024] (norw.).
- ↑ Det ligger rundt 10 millioner tonn kull igjen i gruvene – i dag ble Svea nord-gruva låst, NRK [dostęp 17 lipca 2024] (norw.).
- ↑ a b Norwegian coal mining in Sveagruva is history, Spitsbergen-svalbard.com [dostęp 9 lutego 2020] (ang.).
- ↑ Frykter for fremtiden på Svalbard, NRK [dostęp 9 lutego 2020] (norw.).
- ↑ Hæhre vant oppdrag om opprydding i Lunckefjell-gruven på Svalbard, Hæhre Entreprenør [dostęp 17 lipca 2024] (norw.).
- ↑ a b c d e Sveagruva ferdig ryddet: Norges største naturrestaurering ferdigstilt, Sysselmesteren på Svalbard [dostęp 17 lipca 2024] (norw.).
- ↑ Hæhre ferdig med den første delen av Svea-oppryddingen, Hæhre Entreprenør [dostęp 17 lipca 2024] (norw.)
- ↑ Det ligger rundt 10 millioner tonn kull igjen i gruvene – i dag ble Svea nord-gruva låst, NRK [dostęp 17 lipca 2024] (norw.).