Sobór Pietropawłowski w Petersburgu
 nr rej. 7810390046[1]
| |||||||||||||||||||||
| sobór wojskowy | |||||||||||||||||||||
 Widok fasady z dzwonnicą | |||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miasto wydzielone | |||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||||
| Eparchia | |||||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
Świętych Apostołów Piotra i Pawła - 29 czerwca/12 lipca | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Petersburga  | |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Rosji  | |||||||||||||||||||||
 59°57′00,7″N 30°18′59,5″E/59,950194 30,316528
| |||||||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||||||
Sobór Pietropawłowski[2] (ros. Петропавловский собор) – prawosławny sobór w Petersburgu, w kompleksie twierdzy Pietropawłowskiej.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Budowa cerkwi w obrębie twierdzy Pietropawłowskiej została podjęta miesiąc po rozpoczęciu prac nad budową fortyfikacji, 23 czerwca 1703. Była to pierwsza świątynia prawosławna w budowanej nowej stolicy Rosji[3]. Według tradycji car Piotr Wielki osobiście wybrał miejsce na cerkiew[3]. Pierwsza cerkiew na terenie Twierdzy była drewniana, wzniesiona na planie krzyża greckiego[3].
8 czerwca 1712 miała miejsce ceremonia położenia kamienia węgielnego nowej, znacznie większej cerkwi. Jej projektantem został włoski architekt Domenico Trezzini[4]. Główną dominantą sylwetki budynku jest dzwonnica o łącznej wysokości 88 metrów, z iglicą o wysokości 34 metrów[5]. Przyczyną wzniesienia tak wysokiego obiektu było życzenie Piotra I, by wieża cerkwi przewyższyła moskiewską dzwonnicę Iwana Wielkiego. W 1718 budowa dzwonnicy została ukończona. W 1724 iglicę pokryto złoconą miedzią, zaś w 1725 na jej szczycie umieszczono figurę anioła z krzyżem w dłoni o wysokości 2 m i 13 cm[5], która pełni rolę wiatrowskazu[6]. Pozostałe części bryły soboru zostały zbudowane w ciągu kolejnych pięciu lat. Poświęcenie gotowego obiektu miało miejsce 29 czerwca 1733[5]. Długość nawy cerkwi wynosiła 59 metrów, szerokość – 23[5]. Iglica, dominująca nad całością bryły, miała być symbolem objęcia przez Rosjan kontroli nad ujściem Newy, zetknięcia się z morzem potężnego państwa[7].
Freski we wnętrzu obiektu wykonali w latach 20. XX wieku F. Worobiew, M. Niegrubow i P. Zybin, pracujący pod kierunkiem ikonografa Andrieja Matwiejewa. Ikonostas dla soboru wyrzeźbił Iwan Zarudnyj, zaś ikony do niego napisali Fiodor Artiemiew i Andriej Merkuriew[5].
W 1756 wskutek uderzenia pioruna sobór poważnie ucierpiał w pożarze, spłonęła górna część dzwonnicy. Prace rekonstrukcyjne w obiekcie zakończono do 1777[5].
Sobór od momentu powstania był uważany za najważniejszą wojskową cerkiew na terytorium Rosji. Dlatego w jego wyposażeniu, obok utensyliów liturgicznych, znajduje się szereg przedmiotów związanych z rosyjskimi podbojami, w tym zdobytych sztandarów i broni[8]. Na terenie świątyni znajdują się również groby wszystkich carów rosyjskich począwszy od Piotra I, z wyjątkiem Piotra II[8].
Po rewolucji październikowej budynek został zamknięty i zamieniony w muzeum. Od lat 50. należał do Państwowego Muzeum Historii Leningradu. Od 2007 w obiekcie na nowo odbywają się regularne prawosławne nabożeństwa, chociaż obiekt pozostał własnością muzeum[9].
Według tego samego projektu Trezziniego powstała cerkiew Świętych Piotra i Pawła w Jarosławiu[10].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Strona rejestru. [dostęp 2013-06-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-25)].
- ↑ Polski egzonim uchwalony na XCVIII posiedzeniu KSNG.
- ↑ a b c A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., s. 299
- ↑ A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., ss. 299-300
- ↑ a b c d e f A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., s. 300
- ↑ Natalia Popowa: Sankt-Petersburg. Petersburg: Wydawnictwo „P-2”, 2007, s. 9. ISBN 978-5-93893-097-1.
- ↑ -L. Bazylow, Historia nowożytnej kultury rosyjskiej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1986, ISBN 83-01-05684-3, s. 75
- ↑ a b A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., s. 301
- ↑ Возобновление богослужений в Петропавловском соборе ― это возвращение храму его истинного назначения, отмечает Сергей Миронов
- ↑ Церковь Петра и Павла [online], yaroslavlru.ru [dostęp 2017-01-04].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- A. Nizowskij, Samyje znamienityje monastyri i chramy Rossii, Wecze, Moskwa 2000, ISBN 5-7838-0578-5