Przejdź do zawartości

Selery

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Selery
Ilustracja
Morfologia (Apium graveolens)
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

selerowce

Rodzina

selerowate

Rodzaj

selery

Nazwa systematyczna
Apium L.
Sp. Pl. 264. 1 Mai 1753
Typ nomenklatoryczny

A. graveolens L.[3]

Synonimy
  • Celeri Adans. ex Britton
  • Critamus Hoffm.
  • Helodium Dumort.
  • Laoberdes Raf.
  • Lavera Raf.
  • Mauchartia Neck.
  • Panulia Baill.
  • Selinon Adans.[4]

Selery (Apium L.) – rodzaj roślin z rodziny selerowatych (baldaszkowatych). Obejmuje 12 gatunków[4]. Większość z nich rośnie w Ameryce Południowej i tylko selery zwyczajne A. graveolens są szeroko rozpowszechnione (rosną dziko w Europie, poza tym powszechnie są uprawiane, także w Polsce), a A. prostratum rośnie w Australii i Nowej Zelandii[5]. Dawniej zaliczano tu także przedstawicieli rodzaju pęczyna Helosciadium i Cyclospermum, ale okazali się oni odlegle spokrewnieni i są wyodrębniani do osobnych rodzajów i nawet plemion w obrębie selerowatych[6][7].

Selery zwyczajne A. graveolens są od dawna znaną i uprawianą rośliną jadalną, przyprawową i leczniczą[5].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Nagie i aromatyczne rośliny zielne; dwuletnie i byliny[8] z kwiatostanami w postaci baldachów złożonych usytuowanych szczytowo lub pozornie bocznie na pędach[9].
Liście
Pojedynczo lub podwójnie trójdzielne lub pierzasto złożone. Odcinki liści szerokie, jajowate do lancetowatych, piłkowane lub klapowane[8].
Kwiaty
W obrębie kwiatostanów składających się z nielicznych baldaszków[8] brak pokryw i pokrywek. Działki kielicha silnie zredukowane[9]. Płatki korony białe lub zielonkawe[8], u nasady zwężone, w górnej części zaokrąglone lub jajowate, całobrzegie lub wycięte na wierzchołku i z łatką skierowaną do wnętrza kwiatu[9].
Owoce
Nagie[8], podługowate lub okrągławe i z boku spłaszczone rozłupnie[8][9].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja systematyczna

Rodzaj należący do podrodziny Apioideae Seemann, rodziny selerowatych (Apiaceae Lindl.), rzędu selerowców (Apiales Lindl.), kladu astrowych w obrębie okrytonasiennych[2]. Dawniej zaliczano tu także przedstawicieli rodzaju pęczyna Helosciadium i Cyclospermum, ale analizy molekularne wykazały, że należą oni nie tylko do innych rodzajów, ale nawet plemion w obrębie selerowatych[6][7].

Wykaz gatunków[4][6]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
  3. Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-20].
  4. a b c Apium L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-20].
  5. a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 60, DOI10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. a b c A. C. Ronse, A. Popper, J. C. Preston, M. F. Watson. Taxonomic revision of European Apium L. s.l.: Helosciadium W.D.J.Koch restored. „Plant Systematics and Evolution”. 287, 1–2, s. 1–17, 2010. 
  7. a b Krzysztof Spalik, Stephen R. Downie, Mark F. Watson. Generic delimitations within the Sium alliance (Apiaceae tribe Oenantheae) inferred from cpDNA rps16‐5′trnK(UUU) and nrDNA ITS sequences. „Molecular Phylogenetics and Biogeographys”. 58, 3, s. 735-748, 2009. 
  8. a b c d e f Joachim W. Kadereit, Volker Bittrich (red.), The Families and Genera of Vascular Plants, t. XV. Flowering Plants. Eudicots Apiales, Gentianales (except Rubiaceae), Springer International Publishing AG, s. 103, ISBN 978-3-319-93604-8.
  9. a b c d Marian Koczwara, Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Dwuliścienne wolnopłatkowe-dwuokwiatowe. Cz. VII, Kraków 1960, s. 56-57.