Rosyjski przemysł kosmiczny
Rosyjski przemysł kosmiczny – przemysł kosmonautyczny Federacji Rosyjskiej zajmuje się projektowaniem, wytwarzaniem i obsługą rakiet kosmicznych i ich elementów, wynoszonych poza ponad granicę Ziemi pojazdów (w tym sztucznych satelitów) oraz dostarczaniem innych powiązanych urządzeń i usług. Podstawa rosyjskiego programu kosmicznego, swoje korzenie ma w programie kosmicznym Związku Radzieckiego.
Od czasu upadku Związku Radzieckiego przemysł kosmiczny w Rosji mimo prób zmian i komercjalizacji przechodzi postępujący kryzys, wzmocniony rosnącą konkurencją ze strony zachodnich przedsiębiorstw oraz problemów z utrzymaniem jakości[1][2]. Mimo ograniczonego budżetu udało się jednak utrzymać zdolność załogowych lotów kosmicznych i utrzymania stacji kosmicznej oraz budować system nawigacji satelitarnej GLONASS[2]. W 2010 roku cały przemysł kosmiczny w Rosji zatrudniał 232–250 tys. ludzi, jednakże zmagając się z niskimi płacami, starzejącymi się pracownikami i drenażem mózgów[3].
W drugiej dekadzie XXI wieku nastąpiła centralizacja rosyjskiego przemysłu kosmonautycznego: najpierw w 2013 roku powstały Zjednoczona Korporacja Rakietowa i Kosmiczna ORKK zrzeszające największe przedsiębiorstwa. Kolejny etap nastąpił 28 grudnia 2015 r. z wejściem w życie dekretu Prezydenta Federacji Rosyjskiej: Roskosmos przestał być Rządową Agencją Kosmiczną, a stał się państwową korporacją przemysłu kosmicznego, odpowiedzialną za jego całość w Rosji[4][5][6]. Obok serii katastrof, problemy stworzył konflikt z Ukrainą z kryzysem krymskim z 2014 roku i w efekcie oddzielenie od ukraińskiego przemysłu kosmicznego (np. produkcji KB Jużnoje)[7].
Największym przedsiębiorstwem pozostaje RKK Energia (ok. 40% udział skarbu państwa), wywodząca się z biura konstrukcyjnego Siergieja Korolewa. Inne przedsiębiorstwa są często państwowe[4].
Najważniejsze przedsiębiorstwa
[edytuj | edytuj kod]Producenci rakiet nośnych
[edytuj | edytuj kod]- Państwowe Rakietowo Kosmiczne Centrum CSKB-Progress – producent rakiet z rodziny R-7, w tym Sojuz i jej pochodnych (Sojuz-U, Sojuz-U2, Sojuz-FG, warianty Sojuz 2), anulowany projekt Rus-M
- Państwowe Produkcyjno-Badawcze Centrum Kosmiczne im. M. Chruniczewa – producent rakiet z konkurencyjnych względem R-7 rodzin UR (Uniwersalna Rakieta; w tym UR-500: Proton) oraz nowej rodziny Angara
- Zjednoczenie Naukowo-Produkcyjne Mechaniki Stosowanej Poljot – producent rakiet Kosmos-3M, rodzina Angara[8]
Producenci silników rakietowych
[edytuj | edytuj kod]- OAO NPO Energomasz – producent silników rakietowych na paliwo ciekłe (np. RD-170, RD-180)
- Zjednoczenie Naukowo-Produkcyjne Mechaniki Stosowanej Poljot
- Конструкторское бюро химавтоматики
- Конструкторское бюро химического машиностроения имени A.M. Исаева
- Biuro Konstrukcyjne Kuzniecowa
- OKB Fakel – producent silników elektrycznych[9]
Loty załogowe
[edytuj | edytuj kod]- RKK Energia – producent elementów Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, kapsuł załogowych Sojuz
Misje międzyplanetarne
[edytuj | edytuj kod]Satelity
[edytuj | edytuj kod]- OAO Informacyonnyje sputnikowyje sistiemy imieni akadiemika M.F. Rieszetniowa
- Stowarzyszenie Naukowo-Produkcyjne Siemiona A. Ławoczkina
- Gazprom Space Systems (ОАО «Газпром космические системы»)
Operatorzy
[edytuj | edytuj kod]- Eurockot Launch Services
- International Launch Services
- COSMOS International
- ISC Kosmotras
- Starsem
- Sea Launch
- Land Launch
Inne
[edytuj | edytuj kod]- Naukowe Przedsiębiorstwo Produkcyjne „Zwiezda” – producent systemów podtrzymywania życia dla statków kosmicznych, skafandrów kosmicznych, foteli wyrzucanych i kamizelek ratunkowych oraz gaśnic
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Matthew Bodner, 60 years after Sputnik, Russia is lost in space – SpaceNews.com, „SpaceNews.com”, 4 października 2017 [dostęp 2018-04-22] (ang.).
- ↑ a b John Sheldon, The Issues and Challenges of the Russian Space Industry – Part I – SpaceWatch.Global [online], spacewatch.global [dostęp 2018-04-22] (ang.).
- ↑ Anatoly Zak, Russian space industry in 2000s [online], www.russianspaceweb.com, 26 listopada 2012 [dostęp 2018-04-22].
- ↑ a b Jan Szturc, Roskosmos – już nie rządowa agencja kosmiczna, ale korporacja przemysłu kosmicznego, „Kosmonauta.net”, 2016 [dostęp 2018-04-22] (pol.).
- ↑ Jan Szturc, Centralizacja przemysłu kosmicznego w Rosji?, „Kosmonauta.net”, 5 grudnia 2012 [dostęp 2018-04-22] (pol.).
- ↑ Doug Messier, Roscosmos is Dead – Long Live Roscosmos! – Parabolic Arc [online], www.parabolicarc.com, 28 grudnia 2015 [dostęp 2018-04-22] (ang.).
- ↑ Anatolij Zak, Russian space industry in 2010s [online], www.russianspaceweb.com, 13 lipca 2016 [dostęp 2018-04-22].
- ↑ Anatoly Zak, New Angara production line to open [online], www.russianspaceweb.com, 14 lipca 2016 [dostęp 2018-04-22] (ang.).
- ↑ About [online], www.fakel-russia.com [dostęp 2018-04-22] (ang.).