Pogrom w Kairze i Aleksandrii (1945)

Pogrom w Kairze i Aleksandrii (1945) – pogrom ludności żydowskiej i greckiej w Kairze (stolica Egiptu) i Aleksandrii w dniach 2–3 listopada 1945 roku. Do ataku doszło w kontekście antyżydowskich rozruchów w świecie arabskim w 28. rocznicę Deklaracji Balfoura oraz narastania panarabizmu i islamizmu. Zginęło 6^[1]–10^[2] osób, a kilkaset zostało rannych.

Tło

Osobny artykuł: Historia Żydów w Egipcie#Czasy współczesne (od 1919).

Społeczność żydowska w Egipcie w latach 40. XX wieku liczyła ok. 75 000 osób^[2] i żyła głównie w Kairze i Aleksandrii, dwóch największych miastach Egiptu. Rozwój syjonizmu w sąsiednim Brytyjskim Mandacie Palestyny miał niewielki wpływ na życie i postawy tej społeczności (pomiędzy 1944 a 1948 do organizacji syjonistycznych w Egipcie należało 1500 osób^[3]). Jednak arabskie organizacje nacjonalistyczne i islamistyczne oskarżały kolektywnie Żydów o bycie „piątą kolumną syjonizmu”^[4] i nawoływały do bojkotu skierowanego przeciwko nim.

W połowie października 1945 Misr el-Fatah (z arab. „Młody Egipt”) i Bractwo Muzułmańskie zaczęły nawoływać do demonstracji i strajku generalnego w związku z nadchodzącą 28. rocznicą Deklaracji Balfoura^[5].

Przebieg

2 listopada na ulice Kairu i Aleksandrii wyszło kilka tysięcy protestujących. W Kairze, po wiecu przywódcy Bractwa Muzułmańskiego Hassana al-Banny na Placu ‘Abdin, część demonstrantów przedarła się do żydowskiej dzielnicy Harat el-Jehud. Napastnicy plądrowali szkoły, sklepy i domy oraz atakowali przechodniów^[6]^[5]^[1]. W części dzielnicy zwanej Muski zdewastowano i podpalono synagogę aszkenazyjską^[1]^[5]^[6]^[4]. Następnego dnia zamieszki rozszerzyły się również na europejskie dzielnice Kairu^[5]. W zajściach ok. 300–400 osób zostało rannych, a jeden policjant – zabity^[1].

W antyżydowskich zamieszkach w Aleksandrii splądrowano lub spalono kilkaset sklepów^[5]^[6]. Zamordowano co najmniej pięć osób^[4]^[1] (w większości Żydów^[6] lub Greków^[5]), zaś kilkaset osób zostało rannych^[5]. Według^[6], doszło również do gwałtów.

Część muzułmańskich i koptyjskich świadków czynnie przeciwstawiała się przemocy, broniąc atakowanych^[5].

Następstwa

Pogrom został potępiony przez premiera i króla Egiptu oraz sekretarza Ligi Państw Arabskich oraz większość egipskich gazet^[5]. Jednak gazety islamistyczne rozpętały nagonkę na egipskich Żydów, oskarżając ich kolektywnie o poglądy syjonistyczne, komunistyczne, szmugiel broni, handel niewolnikami, określając jako „element wywrotowy we wszystkich państwach” i nawołując do bojkotu żydowskich dóbr^[1].

W następnych latach, na tle konfliktu izraelsko-arabskiego doszło do aktów przemocy przeciw egipskim Żydom. Podczas bombardowań dzielnicy żydowskiej w Kairze w 1948 r. 70 Żydów zginęło i 200 zostało rannych^[2]^[7]. W wyniku kryzysu sueskiego po roku 1956 egipscy Żydzi podlegali nasilonej dyskryminacji, co ostatecznie doprowadziło do wygnania lub emigracji niemal całej tej społeczności w przeciągu dekady.

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Matthias Küntzel: Jihad and Jew-Hatred: Islamism, Nazism and the Roots Of 9/11. Telos Press Publishing, 2007, s. 7. ISBN 978-0-914386-36-0. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Fact Sheet: Jewish Refugees from Arab Countries. 2012-09. [dostęp 2012-10-15]. (ang.).
↑ Gudrun Krämer: The Jews in Modern Egypt 1914-1952. University of Washington Press, 1989, s. 198. [dostęp 2012-10-15]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c R.S. Levy, N.A. Stillman: Antisemitism: A historical Encyclopedia of Prejudice and Persecution, hasło: Muslim Brotherhood. T. 1. 2005, s. 478. ISBN 1-85109-439-3. [dostęp 2012-10-15]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Joel Beinin: The dispersion of Egyptian Jewry: Culture, Politics and the Formation of a Modern Diaspora. The American University in Cairo Press, 2005, s. 64. ISBN 977-424-890-2. [dostęp 2012-10-15]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Bat Ye’or: Islam and Dhimmitude: Where Civilizations Collide. Associated University Press, 2002, s. 174. ISBN 0-8386-3942-9. [dostęp 2012-10-15]. (ang.).
↑ George E. Gruen: The other refugee: Jews of the Arab world. Jerusalem Letter No. 102, 1988-06-01. [dostęp 2012-10-13]. (ang.).

[Kuntzel-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Matthias Küntzel: Jihad and Jew-Hatred: Islamism, Nazism and the Roots Of 9/11. Telos Press Publishing, 2007, s. 7. ISBN 978-0-914386-36-0. (ang.).

[VirtEgypt-2] Fact Sheet: Jewish Refugees from Arab Countries. 2012-09. [dostęp 2012-10-15]. (ang.).

[Kramer-3] Gudrun Krämer: The Jews in Modern Egypt 1914-1952. University of Washington Press, 1989, s. 198. [dostęp 2012-10-15]. (ang.).

[LevyBrotherhood-4] R.S. Levy, N.A. Stillman: Antisemitism: A historical Encyclopedia of Prejudice and Persecution, hasło: Muslim Brotherhood. T. 1. 2005, s. 478. ISBN 1-85109-439-3. [dostęp 2012-10-15]. (ang.).

[Beinin-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Joel Beinin: The dispersion of Egyptian Jewry: Culture, Politics and the Formation of a Modern Diaspora. The American University in Cairo Press, 2005, s. 64. ISBN 977-424-890-2. [dostęp 2012-10-15]. (ang.).

[BatYeor-6] Bat Ye’or: Islam and Dhimmitude: Where Civilizations Collide. Associated University Press, 2002, s. 174. ISBN 0-8386-3942-9. [dostęp 2012-10-15]. (ang.).

[Jcpa-7] George E. Gruen: The other refugee: Jews of the Arab world. Jerusalem Letter No. 102, 1988-06-01. [dostęp 2012-10-13]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]