Okręty podwodne typu UC III
| |
| Rodzaj okrętu | |
|---|---|
| Kraj budowy | |
| Projekt |
41a |
| Stocznia |
Blohm & Voss, Hamburg |
| Zbudowane |
25 |
| Użytkownicy | |
| Typ poprzedzający | |
| Służba w latach |
1918-1921 |
| Uzbrojenie: | |
| 14 min UC/200 1 działo kal. 10,5 cm (lub kal. 8,8 cm) 7 torped | |
| Wyrzutnie torpedowe: • rufowe • zewnętrzne |
|
| Wyrzutnie min |
6 |
| Załoga |
32 oficerów i marynarzy |
| Wyporność: | |
| • na powierzchni |
474-511 ton |
| • w zanurzeniu |
560-582 tony |
| Rodzaj kadłuba | |
| Materiał kadłuba | |
| Zanurzenie testowe |
75 m |
| Długość |
56,1-57,1 m |
| Szerokość |
5,54 m |
| Zanurzenie |
3,66-3,77 m |
| Napęd: | |
| 2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 580-600 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 770 KM 2 śruby | |
| Prędkość: • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg: | |
| • na powierzchni |
9 850 Mm przy prędkości 7 węzłów |
| • w zanurzeniu |
40 Mm przy prędkości 4,5 węzła |
Okręty podwodne typu UC III – niemieckie podwodne stawiacze min z końca I wojny światowej. W latach 1917–1918 w stoczniach Blohm & Voss w Hamburgu, Kaiserliche Werft w Gdańsku i AG Weser w Bremie rozpoczęto budowę kilkudziesięciu okrętów tego typu, z których ukończono 25 jednostek. 16 z nich zdążyło wejść do służby w Kaiserliche Marine przed podpisaniem rozejmu w Compiègne, jednak nie odniosły żadnych sukcesów. Po wojnie dwa okręty – SM UC-90 i SM UC-99 – trafiły pod banderę Japońskiej Cesarskiej Marynarki Wojennej, a pozostałe zostały przyznane Wielkiej Brytanii, Francji, Włochom i Stanom Zjednoczonym. Nieukończone jednostki zostały złomowane na pochylniach.
Projekt i budowa
[edytuj | edytuj kod]Podwodne stawiacze min typu UC III były nieco ulepszoną wersją jednostek typu UC II, zaprojektowaną w celu uzupełnienia wojennych strat tych ostatnich i likwidacji wad zauważonych podczas eksploatacji (numer projektu 41a, nadany przez Inspektorat U-Bootów)[1][2]. Nieznacznie zwiększono wymiary, wyporność i moc układu napędowego, zwiększono liczbę członków załogi, zainstalowano działo pokładowe o większym kalibrze (10,5 cm), zwiększono dopuszczalną głębokość zanurzenia do 75 metrów, skrócono czas alarmowego zanurzenia do 15 sekund, zmniejszono natomiast ilość przewożonych min do 14 sztuk[2][3].
W czerwcu 1917 roku marynarka zamówiła I serię okrętów typu UC III w liczbie 39 jednostek, w ramach wojennego programu rozbudowy floty (UC-80 – UC-118)[4][5]. Kolejna seria 36 okrętów (UC-119 – UC-152) została zamówiona 17 grudnia 1917 roku[2][6]. Ostatnie, całkowicie niezrealizowane zamówienie na jednostki typu UC III złożono w czerwcu 1918 roku, a opiewało ono na 40 kolejnych okrętów (UC-153 – UC-192)[2][6]. Łącznie zamówiono 114 jednostek tego typu, jednak do zakończenia działań wojennych rozpoczęto budowę jedynie 59 okrętów[6][7][a].
Okręty zamówiono w trzech stoczniach: Blohm & Voss w Hamburgu, Kaiserliche Werft w Gdańsku i AG Weser w Bremie, lecz ukończone 25 jednostek pochodziło wyłącznie ze stoczni Blohm & Voss[6][9].
| Okręt | Stocznia | Położenie stępki | Wodowanie | Wejście do służby |
|---|---|---|---|---|
| UC-80 – UC-86 | Kaiserliche Werft | 1917 | - | - |
| UC-87 – UC-89 | AG Weser | 1918 | ||
| UC-90 | Blohm & Voss | 19 stycznia 1918 | 15 lipca 1918 | |
| UC-91 | 31 lipca 1918 | |||
| UC-92 | 14 sierpnia 1918 | |||
| UC-93 | 19 lutego 1918 | 22 sierpnia 1918 | ||
| UC-94 | 31 sierpnia 1918 | |||
| UC-95 | 16 września 1918 | |||
| UC-96 | 17 marca 1918 | 25 września 1918 | ||
| UC-97 | 3 września 1918 | |||
| UC-98 | 10 września 1918 | |||
| UC-99 | 20 września 1918 | |||
| UC-100 | 14 kwietnia 1918 | 30 września 1918 | ||
| UC-101 | 8 października 1918 | |||
| UC-102 | 14 października 1918 | |||
| UC-103 | 21 października 1918 | |||
| UC-104 | 25 maja 1918 | 18 października 1918 | ||
| UC-105 | 28 października 1918 | |||
| UC-106 | - (ukończony → UK) | |||
| UC-107 | 2 czerwca 1918 | - (ukończony → Francja) | ||
| UC-108 – UC-109 | - (ukończony → UK) | |||
| UC-110 | 6 lipca 1918 | |||
| UC-111 | ||||
| UC-112 | ||||
| UC-113 | ||||
| UC-114 | 11 sierpnia 1918 | |||
| UC-115 – UC-118 | - | |||
| UC-119 – UC-121 | 1918 | 1918 | ||
| UC-122 – UC-124 | 1 października 1918 | |||
| UC-125 – UC-128 | 8 grudnia 1918 | |||
| UC-129 – UC-138 | - | |||
| UC-139 – UC-192 | - |
Dane taktyczno-techniczne
[edytuj | edytuj kod]Jednostki typu UC III były średniej wielkości przybrzeżnymi okrętami podwodnymi konstrukcji dwukadłubowej. Długość całkowita wynosiła od 56,1 do 57,1 metra, szerokość 5,54 metra i zanurzenie 3,66-3,77 metra[6][10]. Wykonany ze stali kadłub sztywny miał 42,2 metra długości i 3,65 metra szerokości[11]. Wysokość (od stępki do szczytu kiosku) wynosiła 7,98 metra[11]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła od 474 do 511 ton, a w zanurzeniu 560-582 tony[3][6]. Okręty napędzane były na powierzchni przez dwa 6-cylindrowe, czterosuwowe silniki Diesla Benz, MAN lub Körting o łącznej mocy 580-600 KM, a pod wodą poruszały się dzięki dwóm silnikom elektrycznym SSW o łącznej mocy 770 KM[6][10]. Dwa wały napędowe poruszające dwoma śrubami zapewniały prędkość 11,5 węzła na powierzchni i 6,6 węzła w zanurzeniu[10][12]. Zasięg wynosił 9 850 Mm przy prędkości 7 węzłów w położeniu nawodnym oraz 40 Mm przy prędkości 4,5 węzła pod wodą[3][10][b]. Zbiorniki mieściły 64-67 ton paliwa[6]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 75 metrów[3][10], a czas zanurzenia 15 sekund[2][13].
Głównym uzbrojeniem okrętów było 14 min kotwicznych typu UC/200 w sześciu skośnych szybach minowych o średnicy 100 cm, usytuowanych w podwyższonej części dziobowej[3][10]. Uzbrojenie uzupełniały dwie zewnętrzne wyrzutnie torped kalibru 500 mm (strzelające w kierunku dziobu, umiejscowione na pokładzie na śródokręciu po obu stronach kiosku), jedna wewnętrzna wyrzutnia torped kal. 500 mm na rufie (z łącznym zapasem 7 torped) oraz umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kal. 10,5 cm Utof C/16 L/45, z zapasem amunicji wynoszącym 150 naboi[2][6][c].
Załoga pojedynczego okrętu składała się z 3 oficerów oraz 29 podoficerów i marynarzy[2][14].
Służba
[edytuj | edytuj kod]
Do momentu zakończenia działań wojennych do służby w Cesarskiej Marynarce Wojennej przyjęto 16 jednostek typu UC III, od UC-90 do UC-105[11]. Żaden z okrętów nie uczestniczył w misji bojowej i nie odniósł sukcesów[6]. Po wojnie dwa okręty przekazano Japonii, gdzie w latach 1918–1921 służyły w Japońskiej Cesarskiej Marynarki Wojennej pod oznaczeniami O-4 (SM UC-90) i O-5 (SM UC-99)[15][16]. Pozostałe jednostki zostały przyznane Wielkiej Brytanii (UC-91[d], UC-92, UC-95, UC-96, UC-101, UC-102 i UC-105), Francji (UC-100, UC-103 i UC-104), Włochom (UC-93, UC-94 i UC-98) oraz Stanom Zjednoczonym (UC-97[e])[6]. Dziewięć jednostek (od UC-106 do UC-114) zostało ukończonych na poczet reparacji wojennych i dostarczonych bez siłowni i uzbrojenia do Wielkiej Brytanii i Francji, gdzie zostały złomowane[6]. Pozostałe nieukończone jednostki złomowano na pochylniach[6].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 117 podaje, że łącznie zamówiono 88 jednostek typu UC III, jednak z wyliczenia przedstawionych przez niego numerów okrętów wynika jeszcze inna liczba – 103 jednostek[8].
- ↑ Gibson i Prendergast 2014 ↓, s. 313 podają, że zasięg na powierzchni wynosił 8200 mil morskich przy prędkości 7 węzłów.
- ↑ Część okrętów typu UC III wyposażono w starsze działo pokładowe kal. 8,8 cm TK C/08 L/30, z zapasem 230 naboi[2][6].
- ↑ UC-91 zatonął na Morzu Północnym podczas rejsu do Wielkiej Brytanii 10 lutego 1919 roku[6].
- ↑ UC-97 7 czerwca 1921 roku został zatopiony jako okręt-cel przez USS „Wilmette” na Jeziorze Michigan[10].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rössler 1989 ↓, s. 76.
- ↑ a b c d e f g h Perepeczko 2000 ↓, s. 400.
- ↑ a b c d e Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 182.
- ↑ Rössler 1989 ↓, s. 78.
- ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 398.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Gogin 2014 ↓.
- ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 398-400.
- ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 116-117.
- ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 116.
- ↑ a b c d e f g Möller i Brack 2004 ↓, s. 63.
- ↑ a b c UC III ↓.
- ↑ Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 565.
- ↑ Gibson i Prendergast 2014 ↓, s. 313.
- ↑ Gröner 1985 ↓, s. 62.
- ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 117.
- ↑ Gogin J 2014 ↓.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- R.H. Gibson, Maurice Prendergast: Niemiecka wojna podwodna 1914-1918. Oświęcim: Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-074-4.
- Ivan Gogin: "UCIII" ex-German submarines (O4) (1918 / 1918). Navypedia. [dostęp 2019-01-14]. (ang.).
- Ivan Gogin: UC III type coastal submarine minelayers (1916-1917). Navypedia. [dostęp 2019-01-14]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- Erich Gröner: Die deutschen Kriegsschiffe 1815–1945: U-Boote, Hilfskreuzer, Minenschiffe, Netzleger, Sperrbrecher. T. 3. Koblenz: Bernard & Graefe, 1985. ISBN 3-7637-4802-4. (niem.).
- Guðmundur Helgason: UC III. uboat.net. [dostęp 2019-01-14]. (ang.).
- Eberhard Möller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats: From 1904 to the Present. London: Greenhill Books, 2004. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Andrzej Perepeczko: U-booty I wojny światowej. Warszawa: Lampart, 2000. ISBN 83-86776-51-X.
- Eberhard Rössler: The U-Boat: The Evolution And Technical History Of German Submarines. Annapolis: Naval Institute Press, 1989. ISBN 0-87021-966-9. (ang.).
| Przyjęte do służby | |
|---|---|
| Ukończone, nieprzyjęte do służby | |
| Zwodowane, nieukończone | |
| Nieukończone |
