Marty Feldman

Marty Feldman
	; Marty Feldman (1969)
Imię i nazwisko	Martin Alan Feldman
Data i miejsce urodzenia	8 lipca 1934 ; Londyn
Data i miejsce śmierci	2 grudnia 1982 ; Meksyk
Zawód	aktor, komik, scenarzysta, reżyser
Współmałżonek	Lauretta Sullivan; (1959−1982; jego śmierć)
Lata aktywności	1954–1982
	Multimedia w Wikimedia Commons

Marty Feldman, właściwie Martin Alan Feldman (ur. 8 lipca 1934 w Londynie, zm. 2 grudnia 1982 w mieście Meksyk) – brytyjski scenarzysta, komik i aktor charakterystyczny; a także reżyser. Nominowany do nagrody Złotego Globu za drugoplanową rolę w filmie Nieme kino (1976).

Życiorys

Marty Feldman urodził się w roku 1934 (niektóre źródła podają błędnie rok 1933) w East End, ubogiej dzielnicy Londynu, w rodzinie żydowskich imigrantów z Kijowa. Jego ojcem był Myer Feldman, krawiec.

Feldman porzucił szkołę w wieku lat 15, chcąc zostać muzykiem jazzowym. Wkrótce odkrył jednak u siebie zamiłowanie do komedii. W roku 1954 utworzył z Barrym Tookiem spółkę autorską, która pisała scenariusze do udanych telewizyjnych seriali komediowych, m.in. The Army Game, Bootsie and Snudge, a także słuchowiska radiowego Round the Home. W roku 1966 był jednym z autorów serialu telewizyjnego The Frost Report, uważanego za szczególnie ważny w historii brytyjskiej komedii, gdyż debiutowali w nim członkowie przyszłej grupy Monty Pythona.

Marty Feldman ożenił się w roku 1959 z Laurettą Sullivan (1935−2010). Byli małżeństwem do śmierci aktora w 1982.

W roku 1961 u Feldmana zdiagnozowano silną nadczynność tarczycy (chorobę Gravesa-Basedowa). Choroba ta trwale zmieniła jego wygląd, nadając mu charakterystyczny wytrzeszcz oczu, który stał się potem jego znakiem rozpoznawczym jako aktora.

Na ekranie TV Feldman po raz pierwszy pojawił się w roku 1967, w programie At Last the 1948 Show, wraz z Johnem Cleese, Grahamem Chapmanem i Timem Brooke-Taylorem. Sukces który osiągnął tym programem sprawił, że BBC zaproponowało mu własny, autorski show Marty (później tytuł zmieniono na It’s Marty). Dwukrotnie otrzymał za niego nagrodę BAFTA (jako najlepszy aktor komediowy i najlepszy autor). Program zdobył też uznanie międzynarodowe i został nagrodzony „Złotą Różą” festiwalu w Montreux.

Sukcesy te utorowały mu drogę do kariery w Hollywood i na ekrany kinowe. W amerykańskiej telewizji występował w Dean Martin Show, miał też własny program zatytułowany The Marty Feldman Comedy Machine. Pierwszą jego znaczącą kreacją na dużym ekranie była rola Igora w filmie Mela Brooksa Młody Frankenstein (1974). Film odniósł sukces, a produkcje kinowe stały się od tego czasu głównym zajęciem Marty’ego. W następnych latach wystąpił w kolejnej produkcji Brooksa pt. Nieme kino (1976) oraz w reżyserskim debiucie Gene’a Wildera, komedii zatytułowanej Przygody najsprytniejszego z braci Holmesów (1975). Sam napisał scenariusze i wyreżyserował dwa filmy: Ostatni film o Legii Cudzoziemskiej (1977) i Trapista w Los Angeles (1980).

Marty Feldman zmarł nagle 2 grudnia 1982, w pokoju hotelowym w mieście Meksyk, gdzie przebywał w związku ze zdjęciami do filmu Żółtobrody. Przyczyną śmierci był zawał serca, wywołany przez ostre zatrucie pokarmowe. Mel Brooks, w komentarzu DVD do filmu Młody Frankenstein, wymienia inne czynniki, które mogły się przyczynić do nagłej śmierci aktora: palił papierosy (5 paczek dziennie^{[potrzebny przypis]}) i pił wielkie ilości kawy. Pomimo śmierci aktora film został ukończony, ale grana przez Feldmana postać ginie nagle przed jego końcem.

Został pochowany w Los Angeles na cmentarzu Forest Lawn Memorial Park.

Filmografia

Aktor

Jednopokojowe mieszkanie (1969) jako pielęgniarz Arthur
Bez podtekstów, proszę (1970) jako Teddy Brown
Człowiek, który przyszedł na obiad (1972) jako Banjo
Młody Frankenstein (1974) jako Igor
Przygody najsprytniejszego z braci Holmesów (1975) jako sierżant Orville Stanley Sacker
40 gradi all’ombra del lenzuolo (1976; ang. Sex with a Smile) jako Alex
Nieme kino (1976) jako Marty Eggs
Ostatni film o Legii Cudzoziemskiej (1977) jako Digby Geste
Trapista w Los Angeles (1980) jako brat Ambrose
Muppety (1976-81; serial TV) – w roli siebie samego (gościnnie, 1981)
Komedia z innego wymiaru (1982) jako Sylvester
Żółtobrody (1983) jako Gilbert

Reżyser i scenarzysta

Ostatni film o Legii Cudzoziemskiej (1977)
Trapista w Los Angeles (1980)

Linki zewnętrzne

Marty Feldman w bazie IMDb (ang.)
Marty Feldman w bazie Filmweb
Marty Feldman w bazie Notable Names Database (ang.)