Przejdź do zawartości

Maia Sandu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Maia Sandu
Ilustracja
Maia Sandu (2024)
Data i miejsce urodzenia

24 maja 1972
Risipeni

Prezydent Mołdawii
Okres

od 24 grudnia 2020

Przynależność polityczna

Partia Akcji i Solidarności

Poprzednik

Igor Dodon

Premier Mołdawii
Okres

od 8 czerwca 2019
do 14 listopada 2019

Przynależność polityczna

Partia Akcji i Solidarności

Poprzednik

Pavel Filip

Następca

Ion Chicu

Minister edukacji Mołdawii
Okres

od 24 lipca 2012
do 30 lipca 2015

Przynależność polityczna

Partia Liberalno-Demokratyczna

Poprzednik

Mihail Șleahtițchi

Następca

Corina Fusu

Odznaczenia
Order Sławy Pracy Order Księcia Jarosława Mądrego I klasy Wielki Krzyż ze Złotym Łańcuchem Orderu Witolda Wielkiego (Litwa) Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Wielki Łańcuch Orderu Infanta Henryka (Portugalia)
Multimedia w Wikimedia Commons

Maia Sandu (ur. 24 maja 1972 w Risipeni) – mołdawska polityk i ekonomistka, minister edukacji w latach 2012–2015, w 2019 premier Mołdawii, od 2020 prezydent Mołdawii.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Wykształcenie

[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się we wsi Risipeni w rejonie Fălești w radzieckiej Mołdawii. W latach 1989–1994 studiowała zarządzanie na Academia de Studii Economice a Moldovei (ASEM) w Kiszyniowie. W latach 1995–1998 kształciła się w zakresie stosunków międzynarodowych w Academia de Administrare Publică de pe lângă Președintele Republicii Moldova. W 2010 ukończyła John F. Kennedy School of Government na Uniwersytecie Harvarda[1].

Kariera zawodowa

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1994–1998 pracowała jako konsultantka i zastępczyni kierownika wydziału w Ministerstwie Gospodarki. Później do 2005 była ekonomistką w biurze Banku Światowego w Kiszyniowie. W latach 2005–2006 pełniła funkcję dyrektora generalnego makroekonomicznych programów polityki i rozwoju w resorcie gospodarki. Od 2007 do 2009 zatrudniona jako konsultantka do spraw reformy centralnej administracji publicznej. W latach 2010–2012 doradzała dyrektorowi zarządzającemu Banku Światowego w Waszyngtonie[1].

Działalność polityczna do 2020

[edytuj | edytuj kod]

24 lipca 2012 objęła stanowisko ministra edukacji w drugim rządzie Vlada Filata, rekomendowana została przez Partię Liberalno-Demokratyczną. Pozostała na stanowisku w rządach, którymi kierowali Iurie Leancă i Chiril Gaburici[2], a także w czasie pełnienia obowiązków premiera przez Natalię Gherman. 23 lipca 2015 została kandydatką Partii Liberalno-Demokratycznej na premiera[3]. Dzień później oznajmiła, że będzie kandydować, jeżeli ze swych stanowisk odejdą prezes Narodowego Banku Mołdawii Dorin Drăguțanu i prokurator generalny Corneliu Gurin[4]. Ostatecznie prezydent Mołdawii nominował na to stanowisko Valeriu Streleța, a Maia Sandu 30 lipca 2015 znalazła się poza rządem.

W grudniu 2015 utworzyła platformę „În /pas/ cu Maia Sandu”[5], na bazie której w 2016 powstała Partia Akcji i Solidarności.

W wyborach prezydenckich w 2016 była wspólną kandydatką PAS oraz Partii „Platforma Godność i Prawda”. W pierwszej turze zdobyła 38,7% głosów, co dało jej drugie miejsce i zapewniło udział w drugiej turze wyborów[6][7]. Uzyskała w niej 47,9% głosów, przegrywając z Igorem Dodonem z Partii Socjalistów Republiki Mołdawii[8].

W 2019 współtworzyła centroprawicową i proeuropejską koalicję wyborczą ACUM Platforma DA și PAS; uzyskała wówczas mandat posłanki do Parlamentu Republiki Mołdawii[9]. Kilka miesięcy po wyborach w trakcie kryzysu politycznego jej koalicja porozumiała się z Partią Socjalistów Republiki Mołdawii prezydenta Igora Dodona, tworząc sojusz przeciwko Demokratycznej Partii Mołdawii. 8 czerwca 2019 parlament głosami tych ugrupowań powołał Maię Sandu na urząd premiera Mołdawii[10], a prezydent Igor Dodon dokonał zaprzysiężenia członków jej gabinetu[11]. Tego samego dnia Sąd Konstytucyjny, uchodzący za kontrolowany przez Demokratyczną Partię Mołdawii, uznał utworzenie tego rządu za niekonstytucyjne[12].

Po kilku miesiącach między koalicjantami doszło do sporu na tle procedury wyłaniania prokuratora generalnego. 8 listopada 2019 socjaliści złożyli wobec jej rządu wniosek o wotum nieufności, który cztery dni później został przegłosowany przy wsparciu Demokratycznej Partii Mołdawii[13]. 14 listopada 2019 nowym premierem został Ion Chicu.

Działalność polityczna od 2020

[edytuj | edytuj kod]

W 2020 wystartowała w wyborach prezydenckich, w pierwszej turze zajęła pierwsze miejsce wśród ośmiu kandydatów z wynikiem 36,2% głosów[14]. Przeszła do drugiej tury, w której jej konkurentem ponownie został Igor Dodon[15]. Maia Sandu wygrała drugą turę wyborów z 15 listopada – otrzymała 943 006 głosów (57,7%)[16].

Ustąpiła następnie z funkcji przewodniczącej swojego ugrupowania[17]. Urząd prezydenta Mołdawii objęła oficjalnie 24 grudnia 2020, stając się pierwszą kobietą na tym stanowisku[18][19][20].

W 2024 wzięła udział w kolejnych wyborach prezydenckich. W pierwszej turze otrzymała 42,5% głosów. Znalazła się ponownie w drugiej turze, w której jej przeciwnikiem został wspierany przez socjalistów Alexandr Stoianoglo[21]. W drugiej turze pokonała swojego konkurenta z wynikiem 55,4% głosów, uzyskując tym samym prezydencką reelekcję na kolejną kadencję[22].

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Maia Sandu: Ministru al Educației în Guvernul Gaburici. unimedia.info. [dostęp 2018-11-30]. (rum.).
  2. ↑ Guvernul Gaburici. unimedia.info. [dostęp 2016-04-15]. (rum.).
  3. ↑ Ex-World Bank economist set to become prime minister in Moldova. dw.com, 23 lipca 2015. [dostęp 2016-04-15]. (ang.).
  4. ↑ Moldova PM nominee pushes tough demands for taking top job. reuters.com, 24 lipca 2015. [dostęp 2016-04-15]. (ang.).
  5. ↑ În /pas/ cu Maia Sandu. [dostęp 2016-04-15]. (rum.).
  6. ↑ Alegerile din 30 octombrie 2016: Alegeri Prezidențiale 2016. cec.md. [dostęp 2018-11-30]. (rum.).
  7. ↑ Andrzej Poczobut: Będzie dogrywka w mołdawskich wyborach prezydenckich. wyborcza.pl, 31 października 2016. [dostęp 2016-11-01].
  8. ↑ Alegerile din 13 noiembrie 2016: Alegeri Prezidențiale 2016. cec.md. [dostęp 2018-11-30]. (rum.).
  9. ↑ Alegerile parlamentare din 2019 în Republica Moldova. alegeri.md. [dostęp 2019-02-25]. (rum.).
  10. ↑ Moldovan Parliament Approves New Government Over Constitutional Court's Objections. rferl.org, 8 czerwca 2019. [dostęp 2019-06-09]. (ang.).
  11. ↑ Republica Moldova are un nou Guvern, condus de Maia Sandu și format din pro-europeni și socialiști. g4media.ro, 8 czerwca 2019. [dostęp 2024-09-18]. (rum.).
  12. ↑ Curtea Constitutionala: „Se declara neconstitutionala desemnarea Maiei Sandu la functia de Prim-ministru al RM si numirea Guvernului Republicii Moldova”. protv.md, 8 czerwca 2019. [dostęp 2019-06-11]. (rum.).
  13. ↑ Mateusz Kucharczyk: Upadek rządu w Mołdawii. euractiv.pl, 12 listopada 2019. [dostęp 2019-11-13].
  14. ↑ Moldova Readies for Final Round of Presidential Election. balkaninsight.com, 13 listopada 2020. [dostęp 2020-11-17]. (ang.).
  15. ↑ Pro-European Maia Sandu Wins First Round of Moldova Election. balkaninsight.com, 2 listopada 2020. [dostęp 2020-11-02]. (ang.).
  16. ↑ Alegerile prezidențiale din 2020 în Republica Moldova. alegeri.md. [dostęp 2020-12-24]. (rum.).
  17. ↑ Maia Sandu a demisionat din fruntea PAS. adevarul.ro, 9 grudnia 2020. [dostęp 2020-12-24]. (rum.).
  18. ↑ Anna Wolska: Mołdawia: Maia Sandu zaprzysiężona na prezydenta. euractiv.pl, 24 grudnia 2020. [dostęp 2020-12-30].
  19. ↑ Maia Sandu objęła urząd prezydenta. gazetaprawna.pl, 24 grudnia 2020. [dostęp 2020-12-30].
  20. ↑ Ceremonia de învestire în funcţie a preşedintelui ales, Maia Sandu. adevarul.ro, 2020-12-24. [dostęp 2020-12-24]. (rum.).
  21. ↑ Rezultate alegeri în Moldova 2024, turul 2. Maia Sandu obține încă un mandat de președintă. stirileprotv.ro, 4 listopada 2024. [dostęp 2024-11-05]. (rum.).
  22. ↑ CEC: Rezultatele preliminare ale turului doi al alegerilor prezidențiale. jurnalist.md, 4 listopada 2024. [dostęp 2024-11-05]. (rum.).
  23. ↑ DECRET Nr. 1253 din 23-07-2014 privind conferirea de distincţii de stat. legis.md, 1 sierpnia 2014. [dostęp 2020-12-29]. (rum.).
  24. ↑ УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ № 398/2021 Про нагородження М. Санду орденом князя Ярослава Мудрого. president.gov.ua, 23 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-24]. (ukr.).
  25. ↑ Maia Sandu was decorated with the highest distinction of the Lithuanian state. trm.md, 6 lipca 2022. [dostęp 2023-02-23]. (ang.).
  26. ↑ Entidades Estrangeiras Agraciadas com Ordens Portuguesas. ordens.presidencia.pt. [dostęp 2024-12-19]. (port.).
  27. ↑ Sandu and Macron exchanged awards before International Women’s Day on 8 March. The President of Moldova was awarded the „Grand Cross”. moldovalive.md, 8 marca 2024. [dostęp 2024-03-08]. (ang.).
Premierzy Mołdawii
Mołdawska RD
Mołdawska ASRR
Mołdawska SRR
Republika Mołdawii
Republika Mołdawii

Sztandar premiera Mołdawii

Prezydenci Mołdawii

Mołdawia

Przywódcy państw i premierzy rządów państw Europy
Przywódcy państw
Przywódcy państw
nieuznawanych
Premierzy rządów
Premierzy rządów
państw nieuznawanych

Mapa Europy (polityczna)

  1. ↑ a b Prezydent pełni równocześnie funkcję szefa rządu.
  2. ↑ Republika Kosowa jest uznawana przez 97 ze 193 państw członkowskich ONZ, 22 z 27 państw członkowskich UE oraz 26 z 30 państw członkowskich NATO (stan na 4 września 2020).
  3. ↑ Kolegialny organ pełniący funkcję głowy państwa i szefa rządu.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Maia_Sandu&oldid=75581285”