Przejdź do zawartości

Krypton

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Krypton
brom ← krypton →
Wygląd
bezbarwny
krypton świecący w silnym polu elektrycznym
krypton świecący w silnym polu elektrycznym
Widmo emisyjne kryptonu
Widmo emisyjne kryptonu
Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.

krypton, Kr, 36
(łac. krypton)

Grupa, okres, blok

18, 4, p

Stopień utlenienia

II

Właściwości metaliczne

gaz szlachetny

Masa atomowa

83,798 ± 0,002[a][4]

Stan skupienia

gazowy

Gęstość

3,425 kg/m³[1]

Temperatura topnienia

−157,38 °C (punkt potrójny)[1]

Temperatura wrzenia

−153,34 °C[1]

Numer CAS

7439-90-9

PubChem

5416

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)

Krypton (Kr; z gr. κρυπτός, kryptos = „ukryty”[6][7][8]) – pierwiastek chemiczny z grupy helowców. Bezbarwny, niereaktywny gaz. Został odkryty w 1898 r. przez W. Ramsaya i M.W. Traversa.

Występuje w atmosferze ziemskiej w ilości ok. 1,14 ppm. Jest jednym z produktów rozpadu uranu i plutonu. Ma 32 izotopy z przedziału liczby masowej 69–100 o okresie półtrwania minimum 1 ms[9]. Trwałe są izotopy 78, 80, 82, 83, 84 i 86.

Jest bardzo słabo reaktywny, podobnie jak inne gazy szlachetne. Reaguje z gazowym fluorem pod wysokim ciśnieniem, tworząc fluorek kryptonu, oraz w specyficznych warunkach z fluorowodorem, dając fluorowodorek kryptonu. Ponadto tworzy kompleksy klatratowe z wodą i hydrochinonem. Dzięki niskiej przewodności cieplnej, podobnie jak argon, wykorzystywany jest do wypełniania żarówek i szyb zespolonych w oknach. Stosowany przy poszukiwaniu rud uranu, jako że jest jednym z produktów jego rozszczepienia. Nie ma znaczenia biologicznego.

Izotop 86Kr ma pomarańczowoczerwoną linię w widmie atomowym. Długość fali elektromagnetycznej tej linii stanowiła od 1960 do roku 1983 wzorzec metra w systemie SI[b][10].

  1. W dostępnych komercyjnie produktach mogą występować znaczne odchylenia masy atomowej od podanej, z uwagi na zmianę składu izotopowego w rezultacie nieznanego bądź niezamierzonego frakcjonowania izotopowego. Znane są próbki geologiczne, w których pierwiastek ten ma skład izotopowy odbiegający od występującego w większości źródeł naturalnych. Masa atomowa pierwiastka w tych próbkach może więc różnić się od podanej w stopniu większym niż wskazana niepewność. Zob. Prohaska i in. 2021 ↓, s. 584.
  2. Według wzoru: 1 metr = 1 650 763,73 długości fali tej linii.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d Lide 2009 ↓, s. 4-69.
  2. Lide 2009 ↓, s. 6-52.
  3. Krypton (nr 00484) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-09-30]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  4. Thomas Prohaska i inni, Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 94 (5), 2021, s. 573–600, DOI10.1515/pac-2019-0603 (ang.).
  5. Wartość dla ciała stałego według: Singman, Charles N. Atomic volume and allotropy of the elements. „Journal of Chemical Education”. 61 (2), s. 137–142, 1984. DOI: 10.1021/ed061p137. 
  6. Ignacy Eichstaedt: Księga pierwiastków. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 74. OCLC 839118859.
  7. Witold Doroszewski (red.): krypton. [w:] Słownik języka polskiego [on-line]. PWN. [dostęp 2016-02-03].
  8. Słownik grecko-polski. Zofia Abramowiczówna (red.). T. II. PWN, 1960.
  9. Nudat 2.
  10. Jacka Challoner, Pierwiastki, czyli z czego zbudowany jest wszechświat, Poznań: Publicat, 2018, s. 150, ISBN 978-83-245-2131-9.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]