Przejdź do zawartości

Konkatedra Świętego Mikołaja w Preszowie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
konkatedra Świętego Mikołaja
Konkatedrála svätého Mikuláša
Ilustracja
Państwo

 Słowacja

Miejscowość

Preszów

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Wezwanie

św. Mikołaja

Położenie na mapie kraju preszowskiego
Mapa konturowa kraju preszowskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „konkatedra Świętego Mikołaja”
Położenie na mapie Słowacji
Mapa konturowa Słowacji, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „konkatedra Świętego Mikołaja”
Ziemia48°59′53,11″N 21°14′23,45″E/48,998086 21,239847
Strona internetowa

Konkatedra Świętego Mikołaja[1] (słow. Konkatedrála svätého Mikuláša) – najstarsza świątynia w Preszowie i jednocześnie najcenniejszy zabytek w tej miejscowości. Jego wymiary to 54,7 metry długości, 34 metry szerokości, a wnętrze osiąga wysokość 16 metrów.

Początki gotyckiej świątyni sięgają XIII stulecia (według innych źródeł w 1347[2]), kiedy stanęła tutaj świątynia jednonawowa, otoczona cmentarzem. W latach 1502–1515 pod kierunkiem mistrza Jána Brengyszena dobudowano kolejne dwie nawy i stał się przedstawicielem architektury późnogotyckiej. W okresie reformacji przejściowo znalazł się w rękach protestantów, następnie powrócił do katolików. W latach 1624 i 1710 dokonano kolejnych zmian architektonicznych, dodając elementy barokowe.

W 1788 zniszczył go pożar – podczas odbudowy dodano południowy portal wejściowy w stylu klasycystycznym. Następnie świątynie ponownie poświęcono. W 1904 podczas „gotyzacji” świątyni dobudowano neogotyckie zwieńczenie 60-metrowej wieży – hełm i ganek. Wieża ta jest charakterystyczna dla wielu słowackich świątyń, przebudowywanych na przełomie XIX i XX wieku. Na górę wchodzi się po 200 schodach.

W latach 50. XX wieku poddano go renowacji – powstała nowa posadzka trawertynowa, tynki, malowania, kolorowe witraże i drogę krzyżowa. W latach 1981–1989 po raz kolejny prowadzono w nim prace konserwacyjne.

Wnętrze kościoła

[edytuj | edytuj kod]

Mimo zniszczeń pożaru oraz kilku remontów w środku zachowało się sporo wyposażenia z różnych epok. Gotyckie są liczne detale: zworniki, malowidła w prezbiterium i w nawie, sklepienia i portale. W łuku tęczowym znajduje się Ukrzyżowanie z ok. 1350.

Z dawnych 6 ołtarzy przetrwały tylko 3 – główny, uważany za jeden z najpiękniejszych na Słowacji powstał w 1696 i jest rzadkim przykładem symbiozy baroku i gotyku: gotycka skrzynia z posągami Maryi, św. Mikołaja i św. Wojciecha (z 1440, autorstwa Jána Weissa) otoczona jest barokowymi dekoracjami. Malowidła z oryginalnego gotyckiego ołtarza z końca XV wieku umieszczono w bocznej nawie. Nad ołtarzem głównym stoją figury aniołów z pracowni Mistrza Pawła z Lewoczy z początku XVI wieku. Z tego samego warsztatu pochodzi rzeźba Chrystusa nad sklepieniem nawy głównej. Trzeci ołtarz św. Antoniego Padewskiego z XVIII wieku, jest ołtarzem bocznym.

Ambona w stylu barokowym z XVII z płaskorzeźbą Dobrego Pasterza pochodzi z okresu przynależności kościoła do ewangelików. Cennymi obiektami jest jeszcze chrzcielnica z XVI wieku i dwie pary organów z XVII wieku – większe na chórze muzycznym i mniejsze koło ambony z cytatem z psalmu w języku niemieckim: O, wy wszyscy, którzy tędy idziecie, spójrzcie, czy wasza boleść jest większa jako moja?.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]