Klimient Woroszyłow

Klimient Woroszyłow
Климент Ефремович Ворошилов
Klim, Klemens
	marszałek Związku Radzieckiego
Data i miejsce urodzenia	23 stycznia?/4 lutego 1881 ; Wierchnieje, gubernia jekaterynosławska, Cesarstwo Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	2 grudnia 1969 ; Moskwa, RFSRR, ZSRR
	Przebieg służby
Lata służby	1918–1969
Siły zbrojne	Armia Czerwona; Armia Radziecka
Główne wojny i bitwy	wojna domowa w Rosji; wojna polsko-bolszewicka: Bitwa Warszawska; II wojna światowa: bitwa pod Moskwą,; oblężenie Leningradu;
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Klimient Woroszyłow
	; Klimient Woroszyłow w 1961
Data i miejsce urodzenia	23 stycznia?/4 lutego 1881 ; Wierchnieje, gubernia jekaterynosławska, Cesarstwo Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	2 grudnia 1969 ; Moskwa, RFSRR, ZSRR
	3. Przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej ZSRR
Okres	od 14 marca 1953; do 7 maja 1960
Przynależność polityczna	Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego
Poprzednik	Nikołaj Szwernik
Następca	Leonid Breżniew
	Komisarz ludowy spraw wojskowych i morskich ZSRR
Okres	od 6 listopada 1925; do 20 czerwca 1934
Przynależność polityczna	Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików)
Poprzednik	Michaił Frunze
	Komisarz ludowy obrony ZSRR
Okres	od 20 czerwca 1934; do 7 maja 1940
Przynależność polityczna	Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików)
Następca	Siemion Timoszenko
	Multimedia w Wikimedia Commons

Klimient Jefriemowicz Woroszyłow (ros. Климент Ефремович Ворошилов; ur. 23 stycznia^?/4 lutego 1881 we wsi Wierchnieje, zm. 2 grudnia 1969 w Moskwie) – radziecki działacz partyjny, polityk, wojskowy i rewolucjonista narodowości rosyjskiej, marszałek Związku Radzieckiego, komisarz ludowy spraw wojskowych i morskich (1925–1934), komisarz ludowy obrony (1934–1940), zastępca przewodniczącego Rady Ministrów ZSRR (1946–1953), przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej ZSRR (1953–1960) i członek Komitetu Centralnego RKP(b)/WKP(b)/KPZR (1921–1960, 1966–1969). Jeden z dowódców podczas wojny domowej, nawiązał bliską współpracę ze Stalinem, dzięki której stanął na czele kierownictwa sił zbrojnych. Pomógł mu przejąć i scementować władzę, jak i przeprowadzić wielką czystkę. Dowodził inwazją na Finlandię, która zakończyła się spektakularną klęską, za co zapłacił stanowiskiem i pozycją w wojsku, skupił się więc na działalności partyjnej i politycznej. Podczas II wojny światowej pełnił różne mniej ważne, choć odpowiedzialne funkcje, a po jej zakończeniu skupił się stricte na polityce, pozostając w kierownictwie państwa również po śmierci Stalina. W 1960 roku jako część opozycji wewnątrzpartyjnej wystąpił przeciwko Chruszczowowi, lecz ta poniosła porażkę i utracił wszystkie funkcje państwowe. Do łask powrócił po przejęciu władzy przez Breżniewa, lecz zmarł niedługo później. Dwukrotny Bohater Związku Radzieckiego (1956, 1968), Bohater Pracy Socjalistycznej (1960) i Bohater Mongolskiej Republiki Ludowej (1957).

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Urodził się w rodzinie chłopskiej o rosyjskich korzeniach. Ojciec pracował jako dróżnik^[1]. Sam Woroszyłow uważał się za Ukraińca, na co wskazywało używanie przez niego poprzedniej wersji swojego nazwiska Woroszyło^[2]. Mając zaledwie 7 lat rozpoczął pracę w kopalni pirytu, a następnie wraz z ojcem pasł bydło. Od 1896 pracował w fabryce. Od 1903 w Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (SDPRR), w 1904 został członkiem komitetu bolszewickiego w Ługańsku. W czasie rewolucji 1905 organizował drużyny bojowe. W latach 1908–1917 zajmował się pracą partyjną w Baku, Petersburgu i Carycynie, kilka razy aresztowany.

Po rewolucji lutowej i obaleniu caratu w 1917 został członkiem Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich.

Wojna domowa w Rosji

Podczas wojny domowej w Rosji w 1918 współorganizował ukraińską 5 Armię i był jej pierwszym dowódcą, po czym dowodził Frontem Carycyńskim, pełnił funkcję zastępcy dowódcy i członka Rady Wojskowej Frontu Południowego, a następnie objął dowodzenie 10 Armią, na czele której pozostawał do 26 grudnia 1918, biorąc udział w odparciu dwóch szturmów Kozaków dońskich Piotra Krasnowa na Carycyn^[3]. Woroszyłow został odwołany ze stanowiska w rezultacie konfliktu, jaki wybuchł latem 1918 między nim i Stalinem a komisarzem spraw wojskowych i morskich Lwem Trockim^[4]^[5]. Dwaj pierwsi jawnie sabotowali prowadzoną przez Trockiego reorganizację Armii Czerwonej i wprowadzanie do niej byłych oficerów armii carskiej. Woroszyłow i Stalin jawnie sprzeciwiali się postawionemu na czele Frontu Południowego gen. Pawłowi Sytinowi. Trocki domagał się nawet postawienia Woroszyłowa przed sądem wojskowym^[4].

W maju 1919 Woroszyłow był jednym z dowódców sił czerwonych tłumiących bunt Hryhorjewa i powstanie chłopskie na Ukrainie południowej i centralnej^[6].

W listopadzie 1919 współorganizował 1 Armię Konną wraz z Siemionem Budionnym i jako jej politruk został członkiem jej Rady Wojskowo-Rewolucyjnej (Rewwojensowieta). W 1921 brał znaczący udział w likwidacji powstania marynarzy w Kronsztadzie.

Działalność polityczna i służba w RKKA

W latach 1921–1960 członek Komitetu Centralnego RKP(b)/WKP(b)/KPZR. W latach 1921–1925 był dowódcą Północnokaukaskiego, a następnie Moskiewskiego Okręgu Wojskowego. Po śmierci Michaiła Frunzego w listopadzie 1925 został ludowym komisarzem (ministrem) spraw wojskowych i morskich oraz przewodniczącym Rady Wojskowo-Rewolucyjnej ZSRR (do 1934). W latach 1926–1952 był członkiem Biura Politycznego WKP(b), a w latach 1934–1940 pełnił funkcję ludowego komisarza obrony ZSRR. 20 listopada 1935 został mianowany marszałkiem Związku Radzieckiego.

Był współodpowiedzialny za czystki w Armii Czerwonej.

Podejmował decyzje o rozstrzelaniu łącznie 25 700 osób spośród grupy polskich wojskowych i cywilów znajdujących się w obiektach NKWD. Decyzję podjęli członkowie Biura: Ławrientij Beria, Józef Stalin, Klimient Woroszyłow, Wiaczesław Mołotow, Anastas Mikojan, Michaił Kalinin, Łazar Kaganowicz. Zgodnie z nią wiosną 1940 zamordowano 21 857 osób. Patrz: zbrodnia katyńska.

II wojna światowa

Po niepowodzeniu w wojnie radziecko-fińskiej Woroszyłow został odwołany ze stanowiska ludowego komisarza obrony. W maju 1940 został powołany na stanowisko zastępcy przewodniczącego Rady Komisarzy Ludowych (rząd ZSRR) i jednocześnie przewodniczącego Komitetu Obrony przy Radzie Komisarzy Ludowych.

Po napaści Niemiec na ZSRR, w latach 1941–1945 był członkiem Państwowego Komitetu Obrony. W 1941 został dowódcą Kierunku Północno-Zachodniego (do września 1941). Będąc pełnomocnikiem Kwatery Głównej Naczelnego Dowództwa, organizował obronę Leningradu oraz dowodził wojskami frontów Leningradzkiego (wrzesień 1941) i Wołchowskiego oraz Samodzielnej Armii Nadmorskiej. We wrześniu 1942 został wyznaczony głównym dowódcą ruchu partyzanckiego (do maja 1943). Podczas wojny zajmował również inne stanowiska. Uczestniczył w konferencji teherańskiej.

Okres powojenny

Po zakończeniu II wojny światowej w 1945 był przewodniczącym Sojuszniczej Komisji Kontrolnej na Węgrzech. W latach 1946–1953 pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego Rady Ministrów ZSRR, a następnie w latach 1953–1960 przewodniczącego Prezydium Rady Najwyższej ZSRR.

W 1960 za wystąpienie przeciwko Nikicie Chruszczowowi i poparcie „grupy antypartyjnej” Wiaczesława Mołotowa został pozbawiony wszystkich funkcji partyjnych i państwowych. Po dojściu do władzy Leonida Breżniewa powrócił do łask, ponownie członek KC KPZR od 1966.

Zmarł 2 grudnia 1969, pochowany przy ścianie Kremla na Placu Czerwonym w Moskwie. W jego pogrzebie uczestniczyła delegacja PRL z przewodniczącym Rady Państwa PRL Marszałkiem Polski Marianem Spychalskim, szefem GZP WP gen. dyw. Józefem Urbanowiczem, szefem Sztabu Generalnego WP gen. dyw. Bolesławem Chochą, ambasadorem PRL w ZSRR Janem Ptasińskim i attaché wojskowym Ambasady PRL w Moskwie gen. bryg. Wacławem Jagasem.

Autor wspomnień Rasskazy o żizni, Moskwa 1968.

Życie prywatne

Od 1925, po śmierci Michaiła Frunzego, Klimient Woroszyłow wychowywał jego syna – Timura, który zginął jako oficer lotnictwa na Froncie Wołchowskim. Był żonaty, ale nie miał własnych dzieci, wychowywał również przybranego syna Piotra.

Odznaczenia

Medal „Złota Gwiazda” Bohatera Związku Radzieckiego – dwukrotnie (3 lutego 1956, 22 lutego 1968)
Medal „Sierp i Młot” Bohatera Pracy Socjalistycznej (1960)
Order Lenina – dziewięciokrotnie (1935, 1938, 1940, 1945, 1951, 1956, 1960, 1961, 1968)
Order Czerwonego Sztandaru – sześciokrotnie (1919, 1921, 1925, 1930, 1944, 1948)
Order Suworowa I klasy (1944)
Order Czerwonego Sztandaru Pracy Uzbeckiej SRR (1930)
Order Czerwonego Sztandaru Pracy Tadżyckiej SRR (1933)
Order Czerwonego Sztandaru Pracy Zakaukaskiej FSRR (1933)
Medal „Za obronę Leningradu”
Medal „Za obronę Moskwy”
Medal „Za obronę Kaukazu”
Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (1945)
Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (1965)
Medal jubileuszowy „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej” (1938)
Medal jubileuszowy „30 lat Armii Radzieckiej i Floty” (1948)
Medal jubileuszowy „40 lat Sił Zbrojnych ZSRR” (1958)
Medal jubileuszowy „50 lat Sił Zbrojnych ZSRR”
Medal „W upamiętnieniu 800-lecia Moskwy” (1947)
Bohater Mongolskiej Republiki Ludowej (29 maja 1957, Mongolia)
Order Suche Batora – dwukrotnie (Mongolia)
Order Czerwonego Sztandaru (Mongolia)
Krzyż Wielki Orderu Białej Róży (Finlandia)
i inne

Upamiętnienie i kultura popularna

Bułat Okudżawa poświęcił mu jedną ze swoich ironicznych piosenek pod tytułem Woroszyłow, nasz czerwony komendant. Piosenkę tę Okudżawa nagrał w czasie swego pobytu w Polsce w 1966 i nie była ona znana w ZSRR. Woroszyłow pojawia się również w znanej pieśni Armii Konnej „Marsz Budionnego”. Oprócz tego nazwisko Woroszyłowa pojawia się jeszcze w co najmniej dwóch pieśniach: jednej z licznych wersji Полюшко-поле (Poleczko-pole) oraz Эшелонная (Песня о Ворошилове) („Eszelonowa” (Pieśń o Woroszyłowie)).
W Bielsku-Białej istniała prawdopodobnie jedyna ulica jego imienia w Polsce (1951–1988), później Władysława Sikorskiego.
Ługańsk, miasto we wschodniej Ukrainie, został nazwany na jego cześć Woroszyłowgrad. Stoi tam do dzisiaj pomnik Woroszyłowa, na koniu i z szablą.
Od inicjałów Woroszyłowa nazwano serię czołgów ciężkich KW (nazywanych także potocznie „Klimami”).
W 1985 w filmie Bitwa o Moskwę w jego rolę wcielił się piosenkarz Władimir Troszyn, pierwszy wykonawca piosenki Podmoskownyje Wieczera.

Przypisy

↑ William J. Spahr, Generałowie Stalina, Warszawa 2001, s. 29.
↑ Pyotr Grigorenko. В подполье можно встретить только крыс... (In the underground one may find only rats...). Institute „Open society” – Cooperation and Association Fund „Liberty Road”. 1981 (Cover of the book).
↑ P. Kenez, Red Attack, White Resistance: Civil War in South Russia 1918, New Academia Publishing, Washington DC 2004, ISBN 978-0-9744934-4-2, s. 174.
↑ ^a ^b EvanE. Mawdsley EvanE., Wojna domowa w Rosji 1917–1920, MonikaM. Popławska (tłum.), Warszawa: Bellona, 2010, s. 122, ISBN 978-83-11-11638-2, OCLC 750846354 .
↑ J. D. Smele, The „Russian” Civil Wars 1916–1926. Ten Years That Shook the World, Hurst&Company, London 2015, ISBN 978-1-84904-721-0, s. 82–83.
↑ A. Adams, Bolsheviks in the Ukraine. The Second Campaign, 1918–1919, Yale University Press, New Haven & London 1963, s. 311.

Bibliografia

BolesławB. Potyrała BolesławB., HieronimH. Szczegóła HieronimH., Czerwoni marszałkowie. Elita Armii Radzieckiej 1935–1991, Zielona Góra: Wyd. WSP im. Tadeusza Kotarbińskiego, 1997, ISBN 83-86832-23-1, OCLC 835148265 .
BolesławB. Potyrała BolesławB., WładysławW. Szlufik WładysławW., Who is who? Trzygwiazdkowi generałowie i admirałowie radzieckich sił zbrojnych z lat 1940–1991, Częstochowa: WSP, 2001, ISBN 83-7098-662-5, OCLC 831020923 .
Mała Encyklopedia Wojskowa, t. III, Wyd. MON Warszawa 1971
Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
(ros.) W. Jegorszyn: Feldmarszałkowie i marszałkowie, Moskwa 2000
(ros.) K. Zalesskij: Imperium Stalina. Biograficzny słownik encyklopedyczny, Moskwa 2000
(ros.) Radziecka Encyklopedia Wojskowa, Moskwa
(ros.) Wielka Encyklopedia Radziecka, t. 5, s. 371–372, Moskwa 1969–1978
(ros.) Wojskowy słownik encyklopedyczny, Moskwa 1986
Климент Ефремович Ворошилов – Герои страны (ros.)
Wyżsi dowódcy Związku Radzieckiego. b2386828.msk.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-04)]. (ros.).
Norman Davies: Orzeł biały, czerwona gwiazda. Wojna polsko-bolszewicka 1919–1920. Warszawa: Przedświt, 1988. ISBN 83-7006-741-7.

[1] William J. Spahr, Generałowie Stalina, Warszawa 2001, s. 29.

[2] Pyotr Grigorenko. В подполье можно встретить только крыс... (In the underground one may find only rats...). Institute „Open society” – Cooperation and Association Fund „Liberty Road”. 1981 (Cover of the book).

[3] P. Kenez, Red Attack, White Resistance: Civil War in South Russia 1918, New Academia Publishing, Washington DC 2004, ISBN 978-0-9744934-4-2, s. 174.

[:0-4] EvanE. Mawdsley EvanE., Wojna domowa w Rosji 1917–1920, MonikaM. Popławska (tłum.), Warszawa: Bellona, 2010, s. 122, ISBN 978-83-11-11638-2, OCLC 750846354 .

[5] J. D. Smele, The „Russian” Civil Wars 1916–1926. Ten Years That Shook the World, Hurst&Company, London 2015, ISBN 978-1-84904-721-0, s. 82–83.

[6] A. Adams, Bolsheviks in the Ukraine. The Second Campaign, 1918–1919, Yale University Press, New Haven & London 1963, s. 311.

[j-7] W latach 1960–1964 i 1977–1982 jako Przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej ZSRR, a w latach 1964–1982 jako Sekretarz Generalny KPZR.

[f-8] Jako Przewodniczący Centralnego Komitetu Wykonawczego ZSRR później jako Przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej ZSRR.

[g-9] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Jako Przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej ZSRR.

[po-10] łniący obowiązki

[h-11] Wcześniej do 1989 jako Przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej ZSRR oraz w latach 1989–1990 jako Przewodniczący Rady Najwyższej ZSRR.

[i-12] Jako wiceprezydent nielegalnie w trakcie puczu moskiewskiego pełniący obowiązki prezydenta Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[A]

[B]

[C]

[D]

[E]

[F]