Przejdź do zawartości

Frank Whaley

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Frank Whaley
Imię i nazwisko

Frank Joseph Whaley

Data i miejsce urodzenia

20 lipca 1963
Syracuse

Zawód

aktor, reżyser, scenarzysta, komik

Współmałżonek

Heather Bucha (od 2001)

Lata aktywności

od 1987

Frank Joseph Whaley[1] (ur. 20 lipca 1963 w Syracuse) – amerykański aktor, scenarzysta, reżyser i komik.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się i wychował w Syracuse[2], w stanie Nowy Jork, jako syn Josephine (z domu Timilione) i Roberta W. Whaleya Seniora[3][4]. Jego ojciec był poczhodzenia irlandzkiego, a matka była pochodzenia włoskiego, sycylijskiego[5]. Jego starszy brat Robert został muzykiem, kompozytorem i aktorem[6].

W 1981 ukończył Anthony A. Henninger High School. Później studiował na wydziale teatralnym na State University of New York at Albany[7] i nowojorskim Actors Studio[8]. Jego ojciec zmarł w latach 90. z powodu problemów zdrowotnych związanych z alkoholizmem.

Kariera

[edytuj | edytuj kod]

W 1986 zadebiutował na scenie off-Broadwayu w roli Coba w sztuce Dzikie Tygrysy[9]. Po raz pierwszy trafił na kinowy ekran w dramacie Héctora Babenco Chwasty (Ironweed, 1987) obok Jacka Nicholsona i Meryl Streep. Dwa lata potem pojawił się w filmie Pole marzeń (Field of Dreams, 1989) z udziałem Burta Lancastera i Kevina Costnera. Rozpoczął długą współpracę z reżyserem Oliverem Stone’em, grając w biograficznym dramacie wojennym Urodzony 4 lipca (Born on the Fourth of July, 1989) u boku Toma Cruise’a, a następnie biograficznym The Doors (1991) jako gitarzysta Robby Krieger[10] i sensacyjnym JFK (1991) w roli spiskowca w zabójstwie. W komedii Szansa dla karierowicza (Career Opportunities, 1991) podejmuje pracę nocnego sprzątacza w domu towarowym, gdzie spotyka dziewczynę swoich marzeń (Jennifer Connelly). W 1993 powrócił na scenę w roli Andrew w przestawieniu Lata z Ronem Eldardem, Williamem Fichtnerem, Julie Hagerty i Marcią Gay Harden. W 1994 wystąpił z Malaparte Theatre Company w spektaklach: Dobry wieczór Dudleya Moore’a u boku Roberta Seana Leonarda, Żyły i pinezki w reż. Ethana Hawke’a jako Jimmy Bonaparte z Lynn Cohen, Hesh jako Jacob i Wielki nieumyty w roli Toma Caseya.

W czarnej komedii Quentina Tarantino Pulp Fiction (1994) wystąpił jako Brett, człowiek Marsellusa.

W 1999 zadebiutował jako scenarzysta i reżyser własnym niezależnym filmie Joe królem (Joe the King) z udziałem Vala Kilmera i wieloletniego przyjaciela i współpracownika Ethana Hawke’a. Film miał swoją premierę na Sundance Film Festival i zdobył prestiżową Whaley Waldo Salt Screenwriting Award[11]. W jego drugim filmie The Jimmy Show (2001) wystąpili: Whaley, Carla Gugino i Ethan Hawke. Film miał swoją premierę także na Sundance Film Festival. Trzeci to komediodramat New York City Serenade (2007), w którym zagrali Chris Klein i Freddie Prinze Jr., miał swoją premierę na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Toronto 2007.

Whaley pracuje także w teatrach, często współpracuje z The New Group w Nowym Jorku. W 2011 zagrał w sztuce Wallace’a Shawna Marie i Bruce z Marisą Tomei[12].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

5 maja 2001 zawarł związek małżeński z Heather Buchą, aktorką i pisarką, z którą ma córkę Tallulah Josephine i syna Bustera Williamsa[13].

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]
  • 1987: Chwasty (Ironweed) jako młody Francis Phelan
  • 1989: Urodzony 4 lipca (Born on the Fourth of July) jako Timmy Burns
  • 1989: Pole marzeń (Field of Dreams) jako Archie Graham
  • 1990: Nowicjusz (The Freshman) jako Steve Bushak
  • 1990: Jak sprzedać zdechłego psa (Cold Dog Soup) jako Michael Latchmer
  • 1991: Szansa dla karierowicza (Career Opportunities) jako Jim Dodge
  • 1991: JFK jako Oswald oszust
  • 1991: The Doors jako Robby Krieger
  • 1992: Hoffa jako młody dzieciak
  • 1992: Powrót do ZSRR (Back in the U.S.S.R.) jako Archer
  • 1992: W księżycową jasną noc (A Midnight Clear) jako Paul 'Ojciec' Mundy
  • 1993: Pogrzebana tajemnica (Fatal Deception: Mrs. Lee Harvey Oswald, TV) jako Lee Harvey Oswald
  • 1993: Dzieci swinga (Swing Kids) jako
  • 1993: Spotkać białego psa (To Dance with the White Dog, TV) jako James
  • 1994: Narzeczona dla geniusza (I.Q.) jako Frank
  • 1994: Szkoła Buddy’ego (Swimming with Sharks) jako Guy
  • 1994: Pulp Fiction jako Brett, człowiek Marsellusa
  • 1995: Ryzykowne związki (Cafe Society) jako Mickey Jelke
  • 1995: Bandycki szlak (The Desperate Trail) jako Walter Cooper
  • 1995: Oddając ci hołd (Homage) jako Archie Landrum
  • 1996: Zwycięzca (The Winner) jako Joey
  • 1996: Tajna broń (Broken Arrow) jako Giles Prentice
  • 1997: Retrospekcja (Retroactive) jako Brian
  • 1997: Ładunek wewnętrzny (Bombshell) jako Malcolm Garvey
  • 1998: Kiedy ucichną działa (When Trumpets Fade, TV) jako Medyk Chamberlain
  • 1998: Pomnik (The Wall) jako biskup
  • 2003: Dobra noc na śmierć (A Good Night to Die) jako Chad
  • 2003: Szkoła rocka (The School of Rock) jako reżyser „Bitwy zespołów”
  • 2005: Pani Harris (Mrs. Harris, TV) jako George Bolen
  • 2005: Detektyw (Detective, TV) jako Brewmaster
  • 2006: World Trade Center jako Chuck Sereika
  • 2006: Rodzinne relacje (Where There's a Will, TV) jako Richie Greene
  • 2007: Motel (Vacancy) jako Mason
  • 2007: Śmiertelne zauroczenie (Cherry Crush) jako Wade Chandling
  • 2008: Drillbit Taylor (Drillbit Taylor: Ochroniarz amator) jako Stremowany ochroniarz
  • 2009: Cela 2 (The Cell 2) jako Duncan
  • 2009: W imię zemsty (As Good as Dead) jako Aaron
  • 2010: Janie Jones jako Chuck
  • 2014: Rob the Mob jako agent Frank Hurd
  • 2015: Monster Trucks
  • 2015: The Outskirts jako Herb
  • 2017: Monster Trucks jako Wade Coley

Seriale

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Frank Whaley Biography. TVRage.Com. (ang.).
  2. Frank Whaley. Rotten Tomatoes. (ang.).
  3. Frank Whaley Biography (1963-). Film Reference. (ang.).
  4. Picturing a Lost Boy, Drawing on Memory. „The New York Times”, 1999-10-17. (ang.).
  5. Frank Joseph Whaley. EthniCelebs.com, 2016-11-17. (ang.).
  6. Frank Whaley. MYmovies. (wł.).
  7. Catherine Herman: UAlbany Alumni Honored for Professional and Community Service. Albany-SUNY, 2009-04-27. (ang.).
  8. Frank Whaley. Tribute.ca. (ang.).
  9. Frank Whaley. Internet Off-Broadway Database. (ang.).
  10. Frank Whaley Biography. AllMovie. (ang.).
  11. Frank Whaley Awards. AllMovie. (ang.).
  12. Marisa Tomei and Frank Whaley Are Marie and Bruce for The New Group, Opening April 5. Playbill. (ang.).
  13. Frank Whaley Biography. „TV Guide”. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]