Franciszek Siemiradzki
Data i miejsce urodzenia |
12 stycznia 1870 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
22 stycznia 1948 |
Miejsce spoczynku | |
Zawód, zajęcie | |
Alma Mater |
Cesarska Wyższa Szkoła Techniczna w Moskwie |
Odznaczenia | |
Franciszek Sylwester Jerzy Siemiradzki (ur. 12 stycznia 1870 w Nowogródku, zm. 22 stycznia 1948 w Bydgoszczy) – inżynier mechanik, dyrektor Państwowej Szkoły Przemysłowej w Bydgoszczy (1923–1939).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Syn Franciszka i Zofii z domu Szalewicz. Kształcił się w gimnazjum klasycznym w Siedlcach, a następnie od czerwca 1890 studiował 2 semestry na Wydziale Fizyczno-Matematycznym Uniwersytetu Moskiewskiego, po czym we wrześniu 1891 złożył egzamin do Cesarskiej Wyższej Szkoły Technicznej w Moskwie, w której studia skończył 31 maja 1897, otrzymując dyplom i tytuł inżyniera-mechanika.
Pracę zawodową podjął w 1898, początkowo w Zarządzie Kolei Mikołajewskiej w Petersburgu, gdzie pełnił funkcję kontrolera-mechanika służby ruchu i telegrafów. Rok później objął stanowisko kierownika stacji elektrycznej w Cesarskim Michajłowskim Teatrze w Petersburgu, a w 1902 został przeniesiony do Głównego Zarządu Kolei przy Ministerstwie Dróg i Komunikacji. W 1905 otrzymał tytuł radcy, zaś trzy lata później został zaliczony do specjalistów w zakresie kierownictwa robót i doradztwa technicznego budownictwa dróg kolejowych.
W latach 1909–1917 pracował w Zarządzie Kolei, nadzorując m.in. budowę Południowych Kolei Żelaznych i otrzymał tytuł inżyniera państwowego VI rangi oraz radcy dworu. Był także lektorem Wydziału Budowlanego Żeńskiego Instytutu Politechnicznego w Petersburgu oraz okresowo zajmował się nadzorowaniem zasilania i instalacji elektrycznej w Maryjskiej Cesarskiej Operze. W latach 1917–1921 kierował Szlisselburską Fabryką Prochu i Materiałów Wybuchowych, a następnie wrócił do Polski i zamieszkał w rodzinnym Nowogródku. Od kwietnia do lipca 1922 był nauczycielem w Państwowej Szkole Budowy Maszyn im. H. Wawelberga i S. Rotwanda w Warszawie, a następnie objął stanowisko ministerialnego wizytatora szkół zawodowych. Jako wizytator odwiedził również bydgoską Państwową Szkołę Przemysłu Artystycznego, która została zlikwidowana 1 sierpnia 1923, a w jej miejsce powołano Państwową Szkołę Przemysłową, również średniego stopnia, lecz ukierunkowaną na kształcenie zawodowe. 1 stycznia 1924 został jej dyrektorem i w związku z tym zamieszkał na stałe w Bydgoszczy.
Działalność w Bydgoszczy
[edytuj | edytuj kod]Przypadła mu w udziale organizacja tej szkoły i jej urządzenie. Początkowo zorganizowano dwa wydziały: chemiczno-cukrowniczy i młynarski, a później funkcjonujące na zasadzie wydziałów: Szkołę Graficzną i Szkołę Rzemieślniczo-Przemysłową. Szkoła dysponowała 11 salami wykładowymi, własnymi warsztatami, biblioteką nauczycielską i uczniowską, dobrze wyposażonymi w pomoce naukowe gabinetami i pracowniami. Okresowo utrzymywała także bursę przy ul. Nowodworskiej 11, w której zamieszkali uczniowie spoza Bydgoszczy. Rzadkością w skali kraju była własna szkolna drukarnia. W 1936 przeprowadził kolejną reorganizację szkoły, likwidując wydziały i tworząc w ich miejsce Gimnazjum Mechaniczne. Państwowa Szkoła Przemysłowa była znana z dobrej organizacji pracy dydaktyczno-wychowawczej i wzorowego wyposażenia technicznego.
Oprócz pracy na stanowisku dyrektora szkoły, Franciszek Siemiradzki przez 12 lat był członkiem Rady Miejskiej w Bydgoszczy, gdzie reprezentował Narodowy Blok Gospodarczy. Przez 5 lat pełnił także funkcję radcy bydgoskiej Izby Przemysłowo-Handlowej oraz był członkiem zarządu Towarzystwa Handlu Morskiego i Techniki Portowej w Gdyni. Zaangażował się w utworzenie szkoły o tym profilu kształcenia zawodowego. Ponadto uczestniczył w działalności kilku organizacji społecznych i zawodowych. Piastował funkcję pierwszego, długoletniego prezesa bydgoskiego Oddziału Stowarzyszenia Techników Polskich, którego zebrania odbywały się w pomieszczeniach szkoły, którą kierował. Współpracował z bydgoskimi ogniwami Ligi Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej oraz Polskiego Białego Krzyża.
Po wybuchu II wojny światowej opuścił Bydgoszcz. Całą okupację zamieszkiwał w Brdowie pod Kołem w majątku swoich przyjaciół. Do Bydgoszczy powrócił 13 kwietnia 1945 r. Przystąpił wówczas do reaktywowania szkoły, obejmując stanowisko jej dyrektora. Wkrótce Państwowe Szkoły Przemysłowe, którymi kierował tworzyły Gimnazja: Mechaniczne, Elektryczne i Chemiczne. Potem powołano również Gimnazja: Miernicze i Budowlane.
Franciszek Siemiradzki cieszył się wielkim autorytetem – ceniony był za fachowość oraz nienaganną kulturę osobistą, a także zyskał sobie także uznanie uczniów.
Zmarł 22 stycznia 1948 w Bydgoszczy, w wieku 78 lat. Pochowano go na Cmentarzu Starofarnym przy ul. Grunwaldzkiej.
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Franciszek Siemiradzki od 1897 był żonaty z Teofilą Joanną z d. Przygodzką. Miał dwoje dzieci: Franciszka Adama Konrada (ur. 1899) i Mieczysławę. W Bydgoszczy zamieszkiwał przy ul. Świętej Trójcy 37/1.
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (19 stycznia 1947)[1]
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 16 stycznia 1930[2], 13 maja 1933[3])
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1930)
- Brązowy Medal za Długoletnią Służbę (1938)
- Order św. Anny III i II klasy (Imperium Rosyjskie, 1906, 1915)
- Order św. Stanisława III i II klasy (Imperium Rosyjskie, 1904, 1910)
- Medal Pamiątkowy 300-lecia dynastii Romanowych (Imperium Rosyjskie, 1913)
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]Franciszek Siemiradzki od 1989 jest patronem Zespołu Szkół Mechanicznych nr 1 w Bydgoszczy, mieszczącym się w budynku dawnej Państwowej Szkoły Przemysłowej, której był długoletnim dyrektorem.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Postanowienie o odznaczeniu z dnia 19 stycznia 1948 r. z okazji 50-letniego jubileuszu pracy zawodowej (M.P. z 1948 r. nr 17, poz. 68) „z okazji 50-letniego jubileuszu pracy zawodowej”.
- ↑ Zarządzenie o nadaniu Złotego Krzyża Zasługi (M.P. z 1930 r. nr 15, poz. 25) „za zasługi na polu pracy społecznej i przemysłowo-handlowej”.
- ↑ Zarządzenie o nadaniu Złotego Krzyża Zasługi (M.P. z 1933 r. nr 110, poz. 139) - po raz drugi.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Błażejewski Stanisław, Kutta Janusz, Romaniuk Marek: Bydgoski Słownik Biograficzny. Tom II. Bydgoszcz 1995. ISBN 83-85327-27-4, s. 134–135.
- Absolwenci uczelni w Moskwie
- Członkowie Izby Przemysłowo-Handlowej w Bydgoszczy (II Rzeczpospolita)
- Ludzie urodzeni w Nowogródku (Imperium Rosyjskie)
- Ludzie związani z Brdowem
- Odznaczeni Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni dwukrotnie Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Pochowani na Cmentarzu Starofarnym w Bydgoszczy
- Polacy odznaczeni Orderem Świętego Stanisława (Imperium Rosyjskie)
- Polacy odznaczeni Orderem Świętej Anny
- Polscy inżynierowie mechanicy
- Urodzeni w 1870
- Zmarli w 1948