Przejdź do zawartości

Emomali Rahmon

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Emomali Rahmon
Эмомалӣ Раҳмон
Ilustracja
Emomali Rahmon (2021)
Data i miejsce urodzenia

5 października 1952
Dangara

2. Prezydent Tadżykistanu
Okres

od 20 listopada 1992[1]

Przynależność polityczna

Ludowo-Demokratyczna Partia Tadżykistanu

Poprzednik

Akbarszo Iskandarow (p.o.)

podpis
Odznaczenia
Bohater Tadżykistanu
Order Księcia Jarosława Mądrego I klasy Order „Za zasługi” I klasy (Ukraina) Order Trzech Gwiazd I klasy (Łotwa) Order „Przyjaźń” (Kazachstan) Order Pakistanu Order Heydəra Əliyeva Order Republiki Serbii II klasy Order Mubaraka Wielkiego Order Bitaraplyk Order Aleksandra Newskiego (Federacja Rosyjska) Order „Złoty Orzeł” Order „Szlachetność” Medal „10 lat Astany”
Multimedia w Wikimedia Commons
Emomali Rahmon i Donald Rumsfeld (2001)
Emomali Rahmon i Hamid Karzaj. (2007)
Emomali Rahmon z amerykańską sekretarz stanu Hillary Clinton w Duszanbe. (2011)
Emomali Rahmon na szczycie przywódców państw członkowskich Szanghajskiej Organizacji Współpracy. (2015)
Emomali Rahmon i John Kerry w Pałacu Prezydenckim w Duszanbe. (2015)
Emomali Rahmon z premierem Indii Narendrą Modim. (2016)

Emomali Rahmon (tadż. Эмомалӣ Раҳмон, do 2007 Emomali Szarifowicz Rahmonow[a], Эмомалӣ Шарифович Раҳмонов; ur. 5 października 1952 w Dangarze) – tadżycki polityk, w latach 1992–1994 przewodniczący Rady Najwyższej Tadżykistanu (tymczasowa głowa państwa), od 1994 prezydent Tadżykistanu.

Kariera polityczna

[edytuj | edytuj kod]

Studiował na wydziale ekonomicznym Tadżyckiego Uniwersytetu Państwowego, gdzie otrzymał dyplom w 1982 roku[2]. W 1990 roku został wybrany do Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Tadżyckiej SRR. W listopadzie 1992 roku, objął stanowisko przewodniczącego Rady Najwyższej Tadżykistanu.

Prezydent Tadżykistanu

[edytuj | edytuj kod]

6 listopada 1994 Rahmonow został wybrany prezydentem, natomiast zaprzysiężony 16 listopada tego samego roku. We wczesnym okresie władzy walczył z islamistycznymi, zbrojnymi ruchami opozycyjnymi wspieranymi przez zagranicznych dżihadystów, w tym; Al-Kaidę[3], Islamską Republikę Afganistanu, talibów[4], a także uzbeckich islamistów. Opozycja na czele z Islamską Partią Tadżykistanu domagała się utworzenia w Tadżykistanie państwa islamskiego, a następnie jego przemianę w kalifat rozciągnięty na całą Azję Środkową[5]. Wojna zakończyła się zwycięstwem sił rządowych i podpisaniem porozumienia pokojowego w 1997 roku.

Dzięki zmianom w konstytucji, w wyborach z 6 listopada 1999 mógł zostać wybrany ponownie na siedmioletnią kadencję na stanowisku. Według źródeł oficjalnych głosowało wówczas na niego w wyborach powszechnych 97% wyborców, choć zagraniczni obserwatorzy zgłaszali liczne zastrzeżenia i podawali przykłady łamania prawa wyborczego. W 2003 roku Rahmonow wygrał referendum, dzięki któremu mógł pozostać u władzy na następne kadencje po upływie mandatu. Opozycja jednak zarzucała mu, iż referendum zostało sfałszowane. 6 listopada 2006 po raz kolejny został wybrany na stanowisko prezydenta, uzyskując ponad 76% głosów. Również te wybory były krytykowane przez międzynarodowych obserwatorów jako niespełniające demokratycznych wymogów.

W kwietniu 2007 roku Rahmonow zmienił[6] swoje nazwisko na „Rahmon”[b]. Prezydent odrzucił rosyjską końcówkę -ow i otczestwo, namawiając pozostałych Tadżyków do pójścia w jego ślady. Początkowo oficjalna prezydencka strona internetowa zapisywała nazwisko w formie Эмомалии Раҳмон (Emomalii Rahmon)[7].

6 listopada 2013 Rahmon po raz kolejny wygrał wybory prezydenckie. Z wynikiem 83,92% głosów zapewnił sobie następną, 7-letnią kadencję na stanowisku. OBWE stwierdziła, iż „Nie było widocznej kampanii wyborczej innych kandydatów”. Frekwencja wyborcza wyniosła 86,6%[8].

Kryzys wewnętrzny w 2015 i następstwa

[edytuj | edytuj kod]

Podczas swojej czwartej kadencji Rahmon zaczął zaostrzać swoją politykę antyterrorystyczną w obawie przed islamskim ekstremizmem związanym z działalnością Państwa Islamskiego. W maju 2015 roku prezydent skierował do parlamentu wniosek o likwidację możliwości nadawania arabskich imion nowo narodzonym Tadżykom[9]. Wkrótce później w kraju rozpoczęła się kampania na rzecz zakazu noszenia bród, charakterystycznych dla tadżyckich muzułmanów[10].

Na początku września 2015 roku wojska rządowe zdławiły w stolicy kraju – Duszanbe, antyrządową rewoltę inspirowaną według prezydenta przez lokalny odłam Państwa Islamskiego[11]. Do rozruchów doszło po tym, jak 28 sierpnia 2015 rząd zdelegalizował Islamską Partię Odrodzenia Tadżykistanu i zabronił jej jakiejkolwiek aktywności publicznej[12]. W strzelaninach mogło zginąć nawet 30 osób, tydzień później wojsko poinformowało o rozbiciu grupy bojowników, którzy mieli być odpowiedzialni za ataki. Na czele rebelii stał były wiceminister obrony i weteran wojny domowej z lat 1992–1997, generał Abdu Chalim Nazarzodah[13].

W procesie unormowania sytuacji w Tadżykistanie pomoc zaoferował rząd Rosji[14], zaniepokojenie sytuacją wyraził także prezydent Kazachstanu Nursułtan Nazarbajew[15].

W listopadzie 2015 roku Zgromadzenie Reprezentantów Tadżykistanu nadało Rahmonowi oficjalny tytuł „przywódcy narodu” oraz twórcy pokoju i jedności narodowej Tadżykistanu[16]. Miesiąc później wystąpiono z wnioskiem o nadanie prezydentowi i całej jego rodzinie dożywotniego immunitetu[17]. W lutym 2016 roku władze podjęły decyzję o rozpisaniu na dzień 22 maja 2016 referendum ogólnokrajowego mającego zawierać trzy pytania: o zniesieniu limitu kadencji prezydenckich, o obniżeniu wieku wymaganego do objęcia urzędu prezydenta z 35 do 30 lat oraz o zakazie istnienia organizacji politycznych o podłożu religijnym[18]. Głosowanie zostało przeprowadzone zgodnie z planem, zmiany w konstytucji poparło ponad 90% wyborców[19].

Tadżykistan znalazł się na 158 miejscu z 167 krajów objętych badaniem wskaźnika demokracji przez Economist Intelligence Unit w 2015 roku – ex aequo z Uzbekistanem[20]. Nasilające się prześladowania wobec podejrzanych o islamski ekstremizm oraz powszechne represje wobec przeciwników rządu Ludowo-Demokratycznej Partii Tadżykistanu naraziły władze kraju na krytykę międzynarodową[21][22]. Napięta sytuacja polityczna w Tadżykistanie przyczyniła się do nasilenia migracji mieszkańców tego kraju do państw Unii Europejskiej[23].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]
Emomali Rahmon z żoną Azizmo Asadullayevą i rodziną w 2011

Rahmon przeżył kilka wymierzonych w siebie zamachów, m.in. w kwietniu 1997 roku oraz w listopadzie 2001 roku[24].

Jest żonaty, ma dziewięcioro dzieci (w tym siedem córek)[25].

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Nazwisko często zapisywano w transkrypcji z pisowni rosyjskiej (Рахмонов): Rachmonow.
  2. ↑ Transkrypcja z pisowni rosyjskiej (Рахмон): Rachmon.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Do 16 listopada 1994 pełnił obowiązki głowy państwa jako przewodniczący Rady Najwyższej Tadżykistanu. W następstwie wyborów prezydenckich z 1994 roku, 16 listopada został zaprzysiężony na urząd prezydenta.
  2. ↑ Emomali Rahmon: Emomali Rahmon: Biography. Oficjalna strona prezydenta Tadżykistanu. [dostęp 2015-10-11]. (ang.).
  3. ↑ Inside Al Qaeda: global network of terror, by Rohan Gunaratna, s. 169.
  4. ↑ Lena Jonson Tajikistan in the New Central Asia: Geopolitics, Great Power Rivalry and s. 96. 2006. 978-1845112936.
  5. ↑ https://web.archive.org/web/20180715094412/http://www.understandingwar.org/tajikistan-and-afghanistan „hile the IMU still seeks to topple the Uzbek government, it now also wants to establish an Islamic Caliphate that spans Central Asia.”.
  6. ↑ Tajikistan president officially turns Rakhmon. itar-tass.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-07-05)]. – ITAR-TASS (ang.).
  7. ↑ Guzoriszi mufassal az dżarajoni safari rasmii Prezidenti Dżumhurii Todżikiston ba Amoroti Muttahidai Arab (tadż.).
  8. ↑ Zwycięstwo demokracji? Prezydent Tadżykistanu wygrał po raz czwarty newsweek.pl 2013-11-07. [dostęp 2013-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-11)].
  9. ↑ Tadżykistan zakaże muzułmańskich imion?, rp.pl, 2015-05-07.
  10. ↑ Uzbekistan i Tadżykistan walczą z brodami, wyborcza.pl, 2015-08-10.
  11. ↑ Bieda, walka z religią i opozycją. Prorosyjski prezydent może rozpętać nową wojnę, tvn24.pl, 2015-09-08.
  12. ↑ Tajikistan’s Islamic opposition party faces ban amid crackdown, Yahoo!, 2015-08-28.
  13. ↑ „Wśród zabitych jest generał Nazarzodah”. Obława na wiceministra zakończona, tvn24.pl, 2015-09-16.
  14. ↑ Russia’s Putin to offer help to crisis-hit Tajikistan on visit next week: Kremlin, Reuters, 2015-09-11.
  15. ↑ Nazarbaev, Putin ‘Concerned’ With Situation In Tajikistan, rferl.org, 2015-10-15.
  16. ↑ Tajik president and his family to get life-long legal immunity, theguardian.com, 2015-12-11.
  17. ↑ Tajikistan: Leader of the Nation Law Cements Autocratic Path, eurasianet.org, 2015-12-11.
  18. ↑ Tajiks to vote in ‘president-for-life’ referendum, Reuters, 2016-02-10.
  19. ↑ Tajikistan Votes in Favor of Allowing its President to Remain in Power for Life, wsj.com, 2016-05-23.
  20. ↑ Democracy Index 2015 Democracy in an age of anxiety, yabiladi.com.
  21. ↑ Uzbekistan i Tadżykistan gorsze od więzienia Bagram i Guantanamo, wyborcza.pl, 2016-02-19.
  22. ↑ Tadżykistan: wyroki dla 195 oskarżonych o zamach stanu, deon.pl, 2016-08-04.
  23. ↑ Zamiast Syryjczyków przyjeżdżają do nas uchodźcy z Tadżykistanu, Gazeta Prawna, 2016-07-12.
  24. ↑ Background on Emomali Rahmon [online], Carnegie Endowment for International Peace [dostęp 2016-11-24].
  25. ↑ Tajik President’s Son Marries Magnate’s Daughter [online], RadioFreeEurope/RadioLiberty [dostęp 2016-11-24].
  26. ↑ Указ Президента України № 1137/2008 від 3 грудня 2008 року «Про нагородження Е. Рахмона орденом князя Ярослава Мудрого» [online], zakon1.rada.gov.ua [dostęp 2019-06-28].
  27. ↑ Состоялась церемония вручения государственных наград Президентами Укр… [online], archive.is, 5 sierpnia 2012 [dostęp 2019-06-28].
  28. ↑ Указ Президента України № 1124/2011 від 15 грудня 2011 року «Про нагородження Е.Рахмона орденом „За заслуги“».
  29. ↑ Указ Президента Республики Казахстан от 2 мая 2023 года № 205 «О награждении орденом «Алтын Қыран» Рахмона Э.». Официальный сайт Президента Республики Казахстан. [dostęp 2023-06-27]. (ros.).
  30. ↑ Указ Президента Республики Казахстан от 4 октября 2002 года № 959 «О награждении орденом „Достык” I степени Рахмонова Э. Ш.».
  31. ↑ AKIpress News Agency [online], m.akipress.com [dostęp 2019-06-28].
  32. ↑ Azərbaycan Prezidentinin Rəsmi internet səhifəsi – SƏNƏDLƏR » Sərəncamlar [online], president.az [dostęp 2019-09-24] (azer.).
  33. ↑ President Rahmon awarded the Order of the Republic of Serbia [online], www.news.tj [dostęp 2019-06-28] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-03] (ang.).
  34. ↑ Tajik President awarded Order of Alexander Nevsky [online], vestnikkavkaza.net [dostęp 2019-06-28] (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Prezydenci Tadżykistanu

Godło Tadżykistanu

Szefowie państw i rządów Azji
Szefowie państw
Prezydent lub władca pełni równocześnie
funkcję szefa rządu
Prezydent lub władca, który nie pełni równocześnie
funkcji szefa rządu
Szefowie państw
nieuznawanych
Szefowie rządów
Szefowie rządów
państw nieuznawanych

  1. ↑ a b Republika Chińska (Tajwan) jest uznawana przez 11 państw członkowskich ONZ oraz Stolicę Apostolską.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Emomali_Rahmon&oldid=74127228”