Przejdź do zawartości

Dynamika (muzyka)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Dynamika (gr. dynamikós oznaczające: posiadający siłę) – jeden z elementów dzieła muzycznego, określający siłę dźwięku.

Większość instrumentów muzycznych cechuje się możliwościami wydobycia dźwięków o zróżnicowanej głośności.

Wyróżnia się dwa zasadnicze odcienie dynamiczne:

  • f (forte) – głośno;
  • p (piano) – cicho.

Oba odcienie występują w kilku stopniach natężenia:

Nazwa włoska Oznaczenie Znaczenie
fortississimo,

fortissimo possibile

fff możliwie najgłośniej
fortissimo ff bardzo głośno
forte f głośno
mezzo forte mf dość głośno
mezzo piano mp dość cicho
piano p cicho
pianissimo pp bardzo cicho
pianississimo,

pianissimo possibile

ppp możliwie najciszej
(quasi) niente n (prawie) bezgłośnie

Pomiędzy mf i mp występuje tylko niewielka różnica głośności.

Dobór natężenia dźwięku w dużej mierze zależy od interpretacji i od umiejętności technicznych. Na przykład kontrastowanie pomiędzy pp i ppp wymaga dobrego opanowania instrumentu i jest niezwykle trudne dla początkujących instrumentalistów. Podobnie wydobycie fff wymaga często użycia znacznej siły, ale przy zachowaniu nadal mieszczącej się w granicach percepcji muzycznej barwy dźwięku.

Zmiany dynamiczne

[edytuj | edytuj kod]

Cały utwór może być skomponowany w tym samym odcieniu dynamicznym lub dynamika może być zmienna w czasie. Zmiany dynamiczne mogą być raptowne lub następować stopniowo. Oznaczane są graficznie lub słownie:

  • crescendo (cresc.) - stopniowy wzrost dynamiki dźwięku;
  • più forte (più f) - głośniej;
  • diminuendo (lub decrescendo) (dim. lub decresc.) - stopniowy spadek dynamiki;
  • più piano (più p) - ciszej;
  • al niente - spadek dynamiki aż do zaniku dźwięku;

Nagłe zmiany dynamiczne, często ograniczające się do jednej nuty, zaznaczane są akcentem, wyrażanym graficznie lub słownie, np.:

  • subito forte (sf) - nagle głośno;
  • sforzato, sforzando (sfz) - akcentując;
  • subito piano (sp) - nagle cicho.

Inne określenia

[edytuj | edytuj kod]

Istnieje ponadto wiele określeń, odnoszących się do bliższego wyrażania siły brzmienia, np.:

Nazwa włoska Znaczenie
accentuato zaznaczając, akcentując
agitato burzliwie
con forza z siłą
con fuoco ogniście, z temperamentem
con tutta la forza z całą siłą
marcato zaznaczając, akcentując
mezza voce półgłosem
non troppo nie zanadto
più więcej, bardziej (np. più forte)
simile w ten sam sposób
sotto voce półgłosem
súbito nagle (np. súbito forte)
tutti wszyscy
una corda na jednej strunie (na fortepianie oznacza użycie lewego pedału, a więc grę piano).