Przejdź do zawartości

Cykl hydrologiczny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cykl hydrologiczny na Ziemi

Cykl hydrologiczny – naturalny obieg wody na Ziemi. Obejmuje on procesy zachodzące zarówno w atmosferze, takie jak: parowanie, kondensacja, opady, transport wilgoci; w biosferze: pobieranie wody i jej oddawanie w procesie oddychania, czyli transpiracji, jak i w litosferze: wsiąkanie, spływ podziemny i powierzchniowy[1]. W cyklu hydrologicznym wyróżnia się obieg duży i mały.

Tylko część wody na kuli ziemskiej podlega cyklowi hydrologicznemu. Znaczne jej ilości są okresowo (w skali procesów geologicznych) wyłączone z obiegu (retencja). Do wody wyłączonej z obiegu zalicza się:

  • lodowce i pokrywy śnieżno-lodowe – zwłaszcza na biegunach,
  • wodę głębinową w jeziorach, morzach i oceanach,
  • głębinowe wody podziemne.

Duży i mały obieg

[edytuj | edytuj kod]

Przez obieg duży rozumie się procesy zachodzące w skali globalnej i mające wpływ na ogólny bilans wody. Są to:

  • parowanie z oceanów,
  • kondensację w atmosferze,
  • przemieszczanie się pary wodnej nad kontynenty,
  • opad na lądy,
  • wsiąkanie,
  • spływ podziemny i powierzchniowy, ponownie zasilający oceany.

Obieg mały, to lokalna cyrkulacja wody nie wpływająca znacząco na globalny bilans wody:

  • w obrębie oceanów są to:
    • parowanie,
    • kondensacja,
    • opad;
  • w obrębie kontynentów:
    • parowanie,
    • kondensacja,
    • opad,
    • wsiąkanie,
    • odpływ.

Rozkład wody na Ziemi

[edytuj | edytuj kod]

Woda na Ziemi występuje w postaci:

Woda ta znajduje się w ciągłym ruchu. W ciągu roku:

  • z oceanów paruje ok. 383 000 km³ wody (warstwa wody o grubości około 1 m),
  • na powierzchnię oceanów spada ok. 347 000 km³ wody,
  • z lądów paruje ok. 63 000 km³ wody,
  • na powierzchnię lądów spada ok. 99 000 km³ wody,
  • z lądów do morza spływa ok. 36 000 km³ wody.

Ilość wody znajdującej się w powierzchniowej warstwie Ziemi, poza wodą zawartą w skałach, szacuje się następująco:

Rodzaj Procent wód
(bez oceanicznych)
Objętość
[km³]
Lodowce i lód polarny 75 29×106
Wody gruntowe 24,6 4,2×106
Jeziora 0,3 12×104
Wilgoć w glebie 0,06 24×103
Wilgoć atmosferyczna 0,035 13×103
Rzeki 0,03 12×103
Suma wód nieoceanicznych 100 39×106
Oceany 135×107

Najwięcej wody gromadzą oceany (97,2%), jest to jednak woda słona. Woda słodka, niezbędna do życia dla człowieka i większości organizmów lądowych stanowi zaledwie 2,5% objętości hydrosfery, obliczanej na około 1,4 mld km³. Większość (około 80%) wody słodkiej jest uwięziona w lodowcach lub pod powierzchnią Ziemi, jako wody podziemne. Najłatwiej dostępnym źródłem wody słodkiej są rzeki i jeziora.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Der grosse ADAC Reise- und Freizeitfuehrer Fluesse und Seen in Deutschland. Monachium: ADAC, 1988, s. 16. ISBN 3-87003-299-5.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]