Clayton Bissell

Clayton Bissell
	generał major
Data i miejsce urodzenia	29 czerwca 1896 ; Kane
Data i miejsce śmierci	24 grudnia 1972 ; Murfreesboro
	Przebieg służby
Lata służby	1917–1950
Siły zbrojne	United States Army Air Service; United States Army Air Corps; United States Army Air Forces; US Air Force
Jednostki	148th Aero Squadron; 10th Air Force
Stanowiska	obserwator wojskowy; dowódca batalionu; zastępca dowódcy pułku
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa,; II wojna światowa
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Clayton Lawrence Bissell (ur. 29 czerwca 1896 w Kane w stanie Pensylwania, zm. 24 grudnia 1972 w Murfreesboro) – amerykański generał major Sił Powietrznych armii Stanów Zjednoczonych, doktor praw.

Życiorys

W 1917 ukończył Valparaiso University w Valparaiso z tytułem doktora praw. Następnie podczas I wojny światowej trafił do United States Army Air Service. Przydzielony do 148th Aero Squadron, latając na myśliwcu Sopwith Camel zestrzelił 6 niemieckich samolotów Fokker D.VII, co zapewniło mu tytuł asa myśliwskiego^[1]. W 1919 objął dowództwo nad jednostką 639th Aero Squadron w okupowanych Niemczech. Później służył w sztabie gen. Mitchella. W 1922 odbył pierwszy udany lot nocny z Waszyngtonu do Nowego Jorku.

Podczas II wojny światowej od stycznia 1942 służył jako doradca powietrzny gen. Josepha Stilwella w Chinach, w sierpniu 1942 objął dowództwo 10. Armii Lotniczej (10th Air Force) w Indiach i Birmie. Powrócił do USA w sierpniu 1943. We wrześniu 1943 został asystentem szefa sztabu Army Intelligence United States Air Force w Waszyngtonie i służył tam do końca wojny.

Od lutego 1944 do stycznia 1946 generał Bissel pełnił funkcję zastępcy szefa wywiadu Wydziału Wojny G-2 (wywiad) Sztabu Generalnego^[2]. W tym okresie, 22 maja 1945, ppłk John H. Van Vliet Jr. (który 13 maja 1943 jako jeniec oflagu został przewieziony do Katynia i był świadkiem ekshumacji ofiar pomordowanych polskich oficerów z 1940), przekazał mu raport (tzw. „Raport van Vlieta”; ang. Van Vliet Report), w którym stwierdził, że odpowiedzialność za zbrodnię katyńską ponosi ZSRR^[3]^[4]^[5]. Tuż przed przekazaniem mu raportu przez płk Van Vlieta Rząd RP na uchodźstwie odznaczył gen. Bissela Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Bissel nakazał van Vlietowi milczenie i utajnił raport, nadając mu klauzulę „Top Secret” („ściśle tajne”)^[3]. W późniejszym czasie raport został utrzymany w tajemnicy, po czym zaginął^[6].

W 1952 Bissel wyjaśniał przed Komisją Katyńską Kongresu USA, że utajnił raport van Vlieta, by nie wywoływać napięć w stosunkach amerykańsko-radzieckich (dosł. widziałem w nim wielkie potencjalne źródło kłopotliwej sytuacji^[7]), ponieważ Stany Zjednoczone liczyły na udział ZSRR w wojnie z Japonią^[8]^[9] (z uwagi na ówczesną sytuację Polska nie mogła wziąć udziału w wojnie przeciw Japonii, zaś Rosja tak). Ponadto generał wskazał na fakt, że w ówczesnym czasie była negocjowana treść Karty Narodów Zjednoczonych i według niego ujawnienie raportu oraz obciążenie nim ZSRR utrudniłoby uzyskanie konsensusu w tej sprawie^[7].

W kwietniu 1950 ppłk van Vliet skierował list do Pentagonu, prosząc o informację, gdzie znajduje się jego raport z 1945, po czym otrzymał odpowiedź, że odnalezienie dokumentu nie jest możliwe. W 1950 poproszono go, by napisał nowy, drugi raport^[10]. Raport został odtworzony przez van Vlieta 11 maja 1950, oznaczony tym razem jako „tajny” i przekazany Komisji Katyńskiej Kongresu USA^[3]. Podpułkownik wyraził w nim identyczne wnioski jak w pierwszym raporcie z 1945 wskazując Rosjan jako wykonawców zbrodni katyńskiej. W 1952 van Vliet zeznawał przed Komisją Kongresu jako świadek i ponownie potwierdził odpowiedzialność ZSRR za zbrodnię katyńską^[11]. Zniknięcie pierwszego raportu van Vlieta z archiwów Pentagonu wiązane jest przez niektórych autorów z działalnością Algera Hissa (1904–1996), radzieckiego szpiega zatrudnionego w amerykańskim Departamencie Stanu^[10].

Po zakończeniu wojny Clayton Bissell w maju 1946 został attaché lotniczym w Londynie. W październiku 1948 powrócił do USA. Później został wysłany do okupowanych Niemiec do kwatery głównej wojsk amerykańskich w Wiesbaden, gdzie pozostał do kwietnia 1950. Przeszedł na emeryturę 1 listopada 1950 w randze generała majora.

Został pochowany na Cmentarzu Narodowym w Arlington, w stanie Wirginia.

Odznaczenia

Command Pilot Wings
Krzyż za Wybitną Służbę
Distinguished Service Medal
Silver Star
Distinguished Flying Cross (Stany Zjednoczone)
Air Medal
Army Commendation Medal
World War I Victory Medal
Army of Occupation of Germany Medal
American Defense Service Medal
American Campaign Medal
Asiatic-Pacific Campaign Medal
European-African-Middle Eastern Campaign Medal
World War II Victory Medal
Army of Occupation Medal
National Defense Service Medal
Komandor Wojskowego Orderu Imperium Brytyjskiego
Distinguished Flying Cross (Wielka Brytania)
Krzyż Zasługi Wojennej (Włochy)
Kawaler Orderu Korony Włoch (Włochy)
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (Polska, 1945, przyznany przez władze RP na uchodźstwie)
Wielki Oficer Orderu Zasługi Chile II Klasy (Chile)

Przypisy

↑ Above the Trenches: A Complete Record of the Fighter Aces and Units of the British Empire Air Forces 1915-1920. p. 78.
↑ Powojenne reperkusje Katynia. Polityka rządów amerykańskiego i brytyjskiego w sprawie zbrodni katyńskiej. W: Janusz Zawodny: Katyń. Paryż: Editions Spotkania, 1989, s. 146. ISBN 2-86914-043-6.
↑ ^a ^b ^c Madden Committee, Witnesses' Testimonies, John H. van Vliet Jr. (February 4, 1952 – Washington, D.C.). electronicmuseum.ca. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-22)]. electronicmuseum.ca [dostęp 2011-08-11]
↑ Powojenne reperkusje Katynia. Polityka rządów amerykańskiego i brytyjskiego w sprawie zbrodni katyńskiej. W: Janusz Zawodny: Katyń. Paryż: Editions Spotkania, 1989, s. 147. ISBN 2-86914-043-6.
↑ Aneks. Dokument nr 4 (wywiad z pułkownikiem Johnem H. Van Vliet z 5 grudnia 1988). W: Janusz Zawodny: Katyń. Paryż: Editions Spotkania, 1989, s. 192-193. ISBN 2-86914-043-6.
↑ Powojenne reperkusje Katynia. Polityka rządów amerykańskiego i brytyjskiego w sprawie zbrodni katyńskiej. W: Janusz Zawodny: Katyń. Paryż: Editions Spotkania, 1989, s. 150-151. ISBN 2-86914-043-6.
↑ ^a ^b Powojenne reperkusje Katynia. Polityka rządów amerykańskiego i brytyjskiego w sprawie zbrodni katyńskiej. W: Janusz Zawodny: Katyń. Paryż: Editions Spotkania, 1989, s. 151. ISBN 2-86914-043-6.
↑ Janusz Zawodny, The Katyn Forest Massacre: Morals in American Foreign Policy, [w:] The Minnesota Review, 1963, 3 (2), str. 228–236
↑ The Katyn Controversy: Stalin's Killing Field. cia.gov. [dostęp 2014-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 stycznia 2010)]. (ang.).
↑ ^a ^b Władimir Abarinow, Oprawcy z Katynia, Kraków 2007 (ISBN 978-83-240-0792-9), str. 223–224
↑ Select Committee on the Katyn Forrest Massacre, Final Report, House Report No. 2505) – December 22, 1952. APPENDIX – Excerpts from Interim Report, July 2, 1952. electronicmuseum.ca. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-23)]. electronicmuseum.ca [dostęp 2014-08-06]

Bibliografia

Aneks. Dokument nr 4 (wywiad z pułkownikiem Johnem H. Van Vliet z 5 grudnia 1988). W: Janusz Zawodny: Katyń. Paryż: Editions Spotkania, 1989, s. 184-195. ISBN 2-86914-043-6.
Clayton Bissell. theaerodrome.com. [dostęp 2014-07-23]. (ang.).
Clayton Bissell. airforce.togetherweserved.com. [dostęp 2014-07-23]. (ang.).
Major General Clayton Bissell. militarymemorialmuseum.com. [dostęp 2014-07-23]. (ang.).

[1] Above the Trenches: A Complete Record of the Fighter Aces and Units of the British Empire Air Forces 1915-1920. p. 78.

[2] Powojenne reperkusje Katynia. Polityka rządów amerykańskiego i brytyjskiego w sprawie zbrodni katyńskiej. W: Janusz Zawodny: Katyń. Paryż: Editions Spotkania, 1989, s. 146. ISBN 2-86914-043-6.

[raport-3] Madden Committee, Witnesses' Testimonies, John H. van Vliet Jr. (February 4, 1952 – Washington, D.C.). electronicmuseum.ca. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-22)]. electronicmuseum.ca [dostęp 2011-08-11]

[4] Powojenne reperkusje Katynia. Polityka rządów amerykańskiego i brytyjskiego w sprawie zbrodni katyńskiej. W: Janusz Zawodny: Katyń. Paryż: Editions Spotkania, 1989, s. 147. ISBN 2-86914-043-6.

[5] Aneks. Dokument nr 4 (wywiad z pułkownikiem Johnem H. Van Vliet z 5 grudnia 1988). W: Janusz Zawodny: Katyń. Paryż: Editions Spotkania, 1989, s. 192-193. ISBN 2-86914-043-6.

[6] Powojenne reperkusje Katynia. Polityka rządów amerykańskiego i brytyjskiego w sprawie zbrodni katyńskiej. W: Janusz Zawodny: Katyń. Paryż: Editions Spotkania, 1989, s. 150-151. ISBN 2-86914-043-6.

[zawodny151-7] Powojenne reperkusje Katynia. Polityka rządów amerykańskiego i brytyjskiego w sprawie zbrodni katyńskiej. W: Janusz Zawodny: Katyń. Paryż: Editions Spotkania, 1989, s. 151. ISBN 2-86914-043-6.

[8] Janusz Zawodny, The Katyn Forest Massacre: Morals in American Foreign Policy, [w:] The Minnesota Review, 1963, 3 (2), str. 228–236

[9] The Katyn Controversy: Stalin's Killing Field. cia.gov. [dostęp 2014-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 stycznia 2010)]. (ang.).

[Abarinow-10] Władimir Abarinow, Oprawcy z Katynia, Kraków 2007 (ISBN 978-83-240-0792-9), str. 223–224

[11] Select Committee on the Katyn Forrest Massacre, Final Report, House Report No. 2505) – December 22, 1952. APPENDIX – Excerpts from Interim Report, July 2, 1952. electronicmuseum.ca. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-23)]. electronicmuseum.ca [dostęp 2014-08-06]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]