Przejdź do zawartości

Cholinolityki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Cholinolityki, antycholinergiki, parasympatykolityki, leki cholinolityczne, leki antycholinergiczne, antagonisty receptorów muskarynowych[a], antagonisty muskarynowe[1] – substancje wykazujące działanie przeciwne do acetylocholiny. Cholinolityki mają wielokierunkowe działanie na organizm, wiele z nich jest truciznami, środkami psychoaktywnymi (deliriantami) i/lub lekami. Wspólną cechą wszystkich cholinolityków jest blokowanie (działanie antagonistyczne) receptorów muskarynowych. Z uwagi na powodowanie zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego (szczególnie u osób starszych) ich stosowanie wymaga dużej rozwagi i w razie potrzeby zastosowania odtrutki. W przypadku majaczenia podaje się leki blokujące receptor D2 (np. haloperydol); przy zatruciu atropiną podaje się fizostygminę.

Niektóre efekty działania

[edytuj | edytuj kod]
  • rozszerzenie źrenic
  • rozszerzenie oskrzeli
  • spowolnienie perystaltyki jelit
  • wstrzymanie czynności gruczołów wydzielania zewnętrznego (czego efektem jest, między innymi, suchość w ustach)
  • pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego powodujące halucynacje, pobudzenie psychomotoryczne o typie majaczenia
  • podnoszenie temperatury ciała
  • rozkurcz mięśni gładkich

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

Jako leki cholinolityczne są stosowane między innymi:

Cholinolityków zasadniczo nie wolno stosować w jaskrze i rozroście prostaty. Obecnie dąży się do stosowania tych leków doraźnie (objawowo); jako leki „podstawowe” są stosowane jedynie w niektórych przypadkach, jak zespół pozapiramidowy (przy terapii neuroleptykami starszej generacji), i pomocniczo w chorobie Parkinsona.

  1. Także: antagonisty receptora muskarynowego.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Paul M. O’Byrne: Perspektywy leczenia farmakologicznego astmy (tłumaczył dr n. med. Piotr Gajewski), Medycyna Praktyczna, 13 maja 2013 [dostęp 2018-10-07].
  2. Słownik tematyczny. Biologia, cz. 1, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 8, ISBN 978-83-01-16529-1.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Marianna Zając, Ewaryst Pawełczyk, Anna Jelińska: Chemia leków. Dla studentów farmacji i farmaceutów. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego, 2006. ISBN 83-60187-39-8.
  • Ryszard Brus, red. Andrzej Danysz, Zdzisław Kleinrok: Podstawy farmakologii dla lekarzy, farmaceutów i studentów medycyny. Wrocław: Wyd. Volumed, 1996. ISBN 83-85564-26-8.