Przejdź do zawartości

Buchara

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Buchara
Buxoro
Ilustracja
Medresa Mir-i Arab
Państwo

 Uzbekistan

Wilajet

bucharski

Burmistrz

Żamol Nosirow[1]

Powierzchnia

39,4 km²

Populacja (2014)
• liczba ludności


272 500[2]

Nr kierunkowy

(+998) 65

Kod pocztowy

2001ХХ

Położenie na mapie Uzbekistanu
Mapa konturowa Uzbekistanu, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Buchara”
Ziemia39°46′N 64°26′E/39,766667 64,433333
Strona internetowa
Portal medresy Diwana Begiego
Muhammed Alim Chan, ostatni emir Buchary. Zdjęcie wykonane w 1911 roku przez Siergieja Prokudina-Gorskiego.
Cytadela – wejście
Historyczne centrum Buchary[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Państwo

 Uzbekistan

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

II, IV, VI

Numer ref.

602

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

1993
na 17. sesji

Buchara (uzb. Buxoro) – miasto w Uzbekistanie, stolica wilajetu bucharskiego, w dolinie rzeki Zarafszan.

Buchara leży w rejonie eksploatacji bogatych złóż gazu ziemnego (Gazli); przemysł m.in. futrzarski (karakuły), jedwabniczy, spożywczy (w tym winiarski), oczyszczalnie bawełny; rzemiosło artystyczne (słynne bucharskie dywany). Ośrodek turystyczny o międzynarodowym znaczeniu i naukowy (szkoły wyższe). Węzeł komunikacyjny (port lotniczy).

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Założone około I wieku, w VI–VII wieku sogdiańskie miasto Numidżket. W VIII–IX wieku duży arabski ośrodek handlu na szlaku karawanowym z Azji Środkowej do Europy. Od końca IX wieku stolica Samanidów, ognisko kultury nowoperskiej (działalność medyczna i filozoficzna Awicenny, poetów Rudakiego i Ferdousiego). W 999[3] zdobyta przez Turków. Zniszczona w 1220 przez Czyngis-chana, a w 1370 zdobyta przez Timura. Od połowy XVI wieku stolica mongolskiego chanatu bucharskiego, następnie emiratu pozostającego pod protektoratem rosyjskim. Od 1920 stolica Bucharskiej Ludowej Republiki Radzieckiej, a od 1924 włączona do Uzbeckiej SRR.

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Stare miasto Buchary jest jednym z najcenniejszych zespołów architektury islamu w Azji Środkowej i obejmuje ok. 140 obiektów.

  • cytadela Ark, ruiny murów obronnych
  • Mauzoleum Samanidów z IX–X wieku; budowla w postaci sześcianu zwieńczonego kopułą i małymi kopułami na rogach wyróżnia się dekoracją ścian z wypalanych cegieł ułożonych w ozdobne wątki (najstarsze zachowane mauzoleum muzułmańskie w Azji Środkowej)
  • zespół architektoniczny Po’i Kalon obejmujący:
    • minaret Kalon (dosł. Wielki) z 1127 o wysokości 46 m, wzniesiony jednocześnie z niezachowanym do dziś meczetem piątkowym
    • meczet piątkowy Kalon zbudowany w XV wieku za panowania Timurydów, zapewne na ruinach wcześniejszego meczetu z XII wieku
    • medresę Mir-i Arab z XVI wieku, wznoszącą się naprzeciw meczetu Kalon
  • meczet Magoki Attari z XII–XVI wieku (najstarszy zachowany w Azji Środkowej)
  • medresy: Ułun Bega z lat 1417–1418 (najstarsza zachowana w Azji Środkowej), Madar-i Chan, Abd Allah Chan, Abd al-Aziz Chana – z XVI–XVII w.
  • kompleks budowli Lab-i Hauz (dosł. Nad Stawem) skupiony wokół zbiornika wodnego, obejmujący:
    • medresę Kukaltasz
    • medresę Diwana Begiego (pierwotnie miał być to karawanseraj, jednak przybyły na inaugurację emir podziękował fundatorowi, mówiąc: „Dziękuję ci za tę wspaniałą medresę”)
    • chanakę Diwana Begiego
  • inne kompleksy budowli: Bala Hauz, Czor Bakr z XVI wieku
  • hale targowe z XVI wieku

Zabytkowe centrum Buchary zostało wpisane w 1993 roku na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Miasta partnerskie

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Жамол Носиров утверждён хокимом Бухары [online], gazeta.uz [dostęp 2021-11-20] (ros.).
  2. Статистический буклет «О населении языком цифр» [online], stat.uz [dostęp 2021-11-20] [zarchiwizowane z adresu 2014-10-14] (ros.).
  3. Maciej Salamon (red.), Wielka Historia Świata, t. 4. Kształtowanie średniowiecza, Kraków: Oficyna Wydawnicza FOGRA, 2005, s. 623, ISBN 83-85719-85-7.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]