Blanka Teleki
 Blanka Teleki, Léon Cogniet | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
działaczka na rzecz dostępu do edukacji i praw kobiet |
Blanka Teleki (ur. 3 lipca 1806 w Kövarhosszufalu, zm. 23 października 1862 w Paryżu) – węgierska hrabianka, działaczka na rzecz dostępu do edukacji i praw kobiet, malarka.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się 3 lipca 1806 roku w Kövarhosszufalu (dziś: Satulung w okręgu Marmarosz)[1]. Jej ojcem był hrabia Imre Teleki (1782–1848), a matką Karolina Brunswick (1782–1843)[1]. Studiowała sztukę w Monachium i w Paryżu[1], pobierała lekcje malarstwa u Léona Cogniet[2]. Zajmowała się malarstwem i rzeźbą[2].
Torowała drogę edukacji kobiet na Węgrzech[1][3]. Wraz z Klárą Leövey przewodziła wczesnemu ruchowi feministycznemu na Węgrzech[3]. W 1846 roku założyła w Peczu pierwszą na Węgrzech szkołę średnią dla kobiet[1]. Jej niezależność wynikająca z braku więzi małżeńskich i niechęci do życia towarzyskiego oraz zdecydowany patriotyzm wyróżniały ją na tle kobiet epoki[4].
Należała do grona najbardziej zaangażowanych kobiet podczas powstania węgierskiego 1848 roku[4]. Choć wraz ze swymi uczennicami otwarcie wspierała powstanie, na łamach prasy ostrzegła, iż ze względu na jedynie powierzchowną emancypację oraz brak praktycznego i patriotycznego wykształcenia kobiety nie były jeszcze gotowe, by konstruktywnie włączyć się w politykę[4]. Po zdobyciu Peczu przez Austriaków musiała zamknąć szkołę, lecz dalej pisała, a także opiekowała się zranionymi żołnierzami i ich rodzinami[4]. Lata 1853–1857 spędziła w więzieniu, odbywając karę za dawanie schronienia powstańcom[1]. Jej pobyt w więzieniu stał się tematem obrazu Viktora Madarásza z 1867 roku[1].
Zmarła 23 października 1862 roku w Paryżu[1][2].
Jej prace znajdują się w zbiorach Magyar Nemzeti Galéria[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h Teleki, Blanka (1806–1862) [online], Encyclopedia.com [dostęp 2021-05-07] (ang.).
- ↑ a b c d Teleki, Blanka von (Countess), [w:] Benezit Dictionary of Artists, Oxford University Press, 2011, ISBN 978-0-19-977378-7, OCLC 662407525 (ang.).
- ↑ a b On Women's Equality Day: A look back at the fight for votes in CEE [online], Emerging Europe, 26 sierpnia 2019 [dostęp 2021-05-07] (ang.).
- ↑ a b c d Robert Nemes, Getting to the source: Women in the 1848-1849 Hungarian Revolution, „Journal of Women's History”, 13 (3), s. 193–207.