Przejdź do zawartości

Baszszar al-Asad

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Baszar al-Asad)
Baszszar al-Asad
Ilustracja
Baszszar al-Asad (2024)
Data i miejsce urodzenia

11 września 1965
Damaszek

Prezydent Syryjskiej Republiki Arabskiej
Okres

od 17 lipca 2000
do 8 grudnia 2024

Przynależność polityczna

Partia Baas

Pierwsza dama

Asma al-Asad

Wiceprezydent

Faruk asz-Szara

Poprzednik

Abd al-Halim Chaddam (p.o.)

Następca

Ahmed al-Szara (de facto)

Sekretarz Generalny Przywództwa Regionalnego Syryjskiej Partii Baas
Okres

od 24 czerwca 2000
do 8 grudnia 2024

Poprzednik

Hafiz al-Asad

podpis
Odznaczenia
Order Umajjadów (Syria) Order Zayeda (Zjednoczone Emiraty Arabskie) Krzyż Wielki Orderu Białej Róży Finlandii Order Króla Abd al-Aziza Klasy Specjalnej (Arabia Saudyjska) Wielka Wstęga Orderu Oswobodziciela (Wenezuela) Wielki Łańcuch Orderu Krzyża Południa (Brazylia) Wielka Wstęga Orderu Narodowego Cedru (Liban) Order Islamskiej Republiki Iranu Order Uatsamonga (Osetia Południowa) Order Honoru i Chwały (Abchazja) Order Franciszka I (Królestwo Obojga Sycylii) Złoty Medal Zasługi Konstantyniańskiego Zakonu św. Jerzego
Odebrane lub zwrócone:
Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Order Księcia Jarosława Mądrego I klasy Order Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy z Wielkim Łańcuchem
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Ilustracja
marszałek marszałek
Data i miejsce urodzenia

11 września 1965
Damaszek

Przebieg służby
Lata służby

1988–2024

Siły zbrojne

Siły Zbrojne Syrii

Główne wojny i bitwy

wojna domowa w Syrii

Baszszar al-Asad z Najwyższym przywódcą Iranu Ali Chameneinim (2019)

Baszszar Hafiz al-Asad, arab. بشار حافظ الأسد, Baššār Ḥāfiẓ al-ʾAsad (ur. 11 września 1965 w Damaszku) – syryjski lekarz, polityk i wojskowy, w latach 2000–2024 prezydent Syrii i przywódca Partii Baas sprawujący władzę autorytarną[1].

Syn Hafiza al-Asada, będącego prezydentem Syrii w latach 1971–2000. 8 grudnia 2024 roku doszło do obalenia jego reżimu w wyniku wojny domowej[2], która była pokłosiem arabskiej wiosny z 2011 roku.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Młodość i wykształcenie

[edytuj | edytuj kod]

W 1988 roku ukończył studia na Wydziale Medycyny Uniwersytetu Damasceńskiego. Po otrzymaniu dyplomu ukończenia studiów w stopniu doktora rozpoczął pracę w armii. Podyplomową praktykę odbył w szpitalu wojskowym w Tischrin[3]. Cztery lata później przeniósł się na studia podyplomowe w Londynie (Western Eye Hospital) ze specjalizacją okulistyczną. W 1994 roku w wypadku samochodowym zginął jego starszy brat Basil, mający być następcą ojca jako prezydent Syrii. W związku ze śmiercią brata Baszszar został zmuszony do powrotu i wstąpienia do akademii wojskowej. Od 1998 roku nadzorował politykę Syrii w Libanie w czasie trwania okupacji. Po śmierci ojca 10 czerwca 2000 został wybrany na prezydenta Syrii. W grudniu tego samego roku wziął ślub z Asmą Achras. W 2007 został ponownie wybrany na prezydenta.

Prezydentura

[edytuj | edytuj kod]

Po śmierci ojca Hafiza al-Asada w 2000 roku Baszszar został przywódcą Partii Baas i armii. Wybrany na prezydenta w wyniku przeprowadzonego referendum (był jedynym kandydatem) otrzymał wg oficjalnych danych 99,7% głosów przy frekwencji 94,6%[4]. W związku z wyborem na prezydenta Madżlis asz-Szab (parlament syryjski) obniżył minimalny wiek dla kandydata na prezydenta z 40 na 34 lata (wiek Asada, kiedy został wybrany), po wyborze Asad otrzymał także stopień generała. 27 maja 2007 roku Baszszar został ponownie wybrany jako prezydent na kolejną kadencję siedmiu lat, z oficjalnym wynikiem 97,6% głosów w referendum (brak innego kandydata)[5].

W swojej polityce wewnętrznej znany był z lekceważenia praw człowieka[6][7], częstych zaburzeń gospodarczych spowodowanych nakładanymi sankcjami[8][9] i wszechobecnej korupcji[10]. Po wyborze na prezydenta miał przyjąć bardziej liberalne podejście niż jego ojciec. W jednym z wywiadów stwierdził, że widzi demokrację w Syrii jako „narzędzie dla lepszego jutra”.

W swojej polityce zagranicznej al-Asad był zdeklarowanym krytykiem Stanów Zjednoczonych i Izraela[11]. Prowadzi politykę zbliżenia z Rosją, podjął też decyzję o wycofaniu wojsk z Libanu po 29-letniej okupacji tego kraju.

W czasie wojny domowej w Syrii zdecydował o tłumieniu protestów skierowanych przeciw niemu, co spowodowało eskalację konfliktu i w efekcie śmierć tysięcy osób oraz olbrzymie straty materialne. Oskarżany był o wydawanie rozkazów dokonywania zbrodni przeciwko ludzkości[12].

W pierwszych wielopartyjnych wyborach prezydenckich, które zostały przeprowadzone 3 czerwca 2014, odniósł zwycięstwo uzyskując 88,7% głosów przy 73-procentowej frekwencji. Tym samym prezydent zapewnił sobie trzecią, 7-letnią kadencję na stanowisku[13]. W wyborach prezydenckich, które odbyły się 27 maja 2021 ponownie uzyskał reelekcję, uzyskując 95,1% głosów[14].

Rządy al-Asada zostały obalone w wyniku ofensywy sił opozycyjnych, która rozpoczęła się pod koniec listopada 2024. 8 grudnia 2024 roku al-Asad opuścił stolicę, która tego samego dnia została zajęta przez rebeliantów[15][16]. Według Ministerstwa Spraw Zagranicznych Federacji Rosyjskiej al-Asad opuścił Syrię, wydając wcześniej rozkazy pokojowego przekazania władzy rebeliantom[15]. Agencja prasowa Reuters poinformowała, że miał zginąć w katastrofie lotniczej podczas ucieczki, informacja została jednak później usunięta[17][18]. Tego samego dnia agencja prasowa TASS przekazała, że wraz z rodziną przebywa w Moskwie, gdzie udzielono mu azylu[19][20].

Stosunki z innymi przywódcami

[edytuj | edytuj kod]

Z pierwszą oficjalną wizytą jako głowa państwa Baszszar al-Asad udał się do Francji na spotkanie z ówczesnym prezydentem Jacques’em Chiracem. W 2003 roku Asad był przeciwny inwazji na Irak, mimo wieloletniej wrogości pomiędzy tymi państwami. W celu zapobiegnięcia inwazji próbował wykorzystać swoje czasowe miejsce w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, aby zablokować rezolucję w tej sprawie. Po inwazji został oskarżony przez Amerykanów o wspieranie rebelii szyitów w Iraku. Jeden z amerykańskich generałów oskarżył go o zapewnienie finansowania, logistyki i szkolenia irackich i zagranicznych fundamentalistów szyickich do ataków przeciwko wojskom USA[21].

Kiedy w lutym 2005 roku w wyniku zamachu bombowego w Bejrucie zginął były premier Libanu Rafik al-Hariri, o udział w zamachu oskarżono Syrię. Wydarzenie to spowodowało kryzys w stosunkach ze Stanami Zjednoczonymi. Asad był także krytykowany za obecność Syrii w Libanie, którą ostatecznie zakończył w 2005 roku; dzięki temu Stany Zjednoczone zniosły część sankcji nałożonych na Syrię za wkroczenie do tego państwa. Na pogrzebie papieża Jana Pawła II w 2005 roku Asad uścisnął dłoń izraelskiego prezydenta Moszego Kacawa.

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Podobnie jak większość klasy rządzącej w baasistowskiej Syrii Asad jest alawitą. Mówi płynnie po angielsku, zna także język francuski w stopniu komunikatywnym. Jego żona Asma al-Asad jest Brytyjką syryjskiego pochodzenia. Ma troje dzieci: Hafiza (imię nadane po dziadku), Zajn i Karima.

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Syryjskie

[edytuj | edytuj kod]

Zagraniczne

[edytuj | edytuj kod]

Niepaństwowe

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Igor Szulim, Baszar al-Asad – miał być okulistą, a został dyktatorem. Jak rządzi Syrią? [online], national-geographic.pl, 26 lipca 2022 [dostęp 2024-12-08] (pol.).
  2. ↑ Syrian rebels topple President Assad, his whereabouts unknown [online], Reuters, 8 grudnia 2024 (ang.).
  3. ↑ Zając 2014 ↓, s. 45.
  4. ↑ Megan Dow: Anti-Government Protests in the Middle East. [dostęp 2017-02-04]. (ang.).
  5. ↑ Syria’s Assad wins another term. BBC. [dostęp 2012-12-04]. (ang.).
  6. ↑ Sean Baldwin: Syria: Al-Asad’s Decade in Power Marked by Repression. [dostęp 2012-12-04]. (ang.).
  7. ↑ Gk: Syryjskie wojsko zabija demonstrantów. [dostęp 2012-12-04]. (pol.).
  8. ↑ Nowe sankcje wobec Syrii. Powstrzymają reżim?. PAP. [dostęp 2012-12-04]. (pol.).
  9. ↑ Bruksela uderza w reżim. Zaostrza sankcje. PAP. [dostęp 2012-12-04]. (pol.).
  10. ↑ UNHCR: Raport ONZ na temat korupcji w Syrii. [dostęp 2012-12-04]. (ang.).
  11. ↑ Avi Issacharoff: Syria’s Assad: Regime strong because of my anti-Israel stance. [dostęp 2012-12-04]. (ang.).
  12. ↑ Bartosz Kumanek: Syria: Nowe dowody na popełnianie zbrodni przeciwko ludzkości przez siły zbrojne. [dostęp 2012-12-04]. (pol.).
  13. ↑ Syria: Asad uzyskał 88,7 proc. głosów w wyborach prezydenckich. PAP. [dostęp 2014-06-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)]. (pol.).
  14. ↑ Syria’s al-Assad re-elected for fourth term with 95% of vote [online], Al Jazeera [dostęp 2024-12-08] (ang.).
  15. ↑ a b Suleiman Al-Khalidi, Timour Azhari, Syrian rebels topple President Assad, Russia says he left the country [online], Reuters, 8 grudnia 2024 [dostęp 2024-12-08].
  16. ↑ World reacts to Bashar al-Assad’s fall, capture of Damascus [online], Al Jazeera [dostęp 2024-12-08] (ang.).
  17. ↑ Reuters reports Assad may have died in plane crash, later removes report [online], The Kyiv Independent, 8 grudnia 2024 [dostęp 2024-12-08] (ang.).
  18. ↑ Syrian sources say Assad may have been killed in plane crash during escape [online], timesofisrael.com [dostęp 2024-12-08] (ang.).
  19. ↑ Assad granted asylum in Moscow on 'humanitarian' grounds – as world leaders hail end of 'barbaric' regime [online], Sky News [dostęp 2024-12-08] (ang.).
  20. ↑ Assad and his family are in Moscow, Russian state media report [online], 8 grudnia 2024 [dostęp 2024-12-08] (ang.).
  21. ↑ Thomas E. Ricks: General: Iraqi Insurgents Directed From Syria. [dostęp 2012-12-04]. (ang.).
  22. ↑ Asad: Już nie chcę francuskich odznaczeń. wyborcza.pl, 2018-04-03. [dostęp 2018-12-03].
  23. ↑ Damas rend la légion d’honneur d’Assad à la France, «esclave» de Washington - Libération [online], web.archive.org, 20 kwietnia 2018 [dostęp 2024-12-09] [zarchiwizowane z adresu 2018-04-20].
  24. ↑ La France engage la procédure pour retirer sa Légion d’honneur à Bachar Al-Assad [online], 16 kwietnia 2018 [dostęp 2024-12-09] (fr.).
  25. ↑ Про нагородження орденом князя Ярослава Мудрого [online], Офіційний вебпортал парламенту України [dostęp 2024-12-09] (ukr.).
  26. ↑ УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ №163/2023 Про рішення Ради національної безпеки і оборони України від 18 березня 2023 року "Про застосування та внесення змін до персональних спеціальних економічних та інших обмежувальних заходів (санкцій)" [online], president.gov.ua (ukr.).
  27. ↑ رئيس دولة الامارات يقلد الرئيس السوري وسام زايد تعبيرا عن عمق العلاقات التي تربط البلدين [online], دنيا الوطن, 1 czerwca 2008 [dostęp 2024-12-09] (arab.).
  28. ↑ Ella Mustonen, Kuva Tarja Halosesta ja al-Assadista lähti leviämään – Jussi Halla-aholta sivallus [online], Ilta-Sanomat, 8 grudnia 2024 [dostęp 2024-12-09] (fiń.).
  29. ↑ Suomen Valkoisen Ruusun ritarikunnan suurristin ketjuineen ulkomaalaiset saajat - Ritarikunnat [online], ritarikunnat.fi, 9 października 2020 [dostęp 2024-12-18] (fiń.).
  30. ↑ King Abdullah, President Al-Assad hold talks [online], web.archive.org, 12 czerwca 2010 [dostęp 2024-12-09] [zarchiwizowane z adresu 2010-06-12].
  31. ↑ Gazzetta n. 255 del 31 ottobre 2012 – SEGRETARIATO GENERALE DELLA PRESIDENZA DELLA REPUBBLICA [online], gazzettaufficiale.biz [dostęp 2024-12-09].
  32. ↑ Aporrea.org/PGR, Gaceta Oficial 39.454 lunes 28 de junio 2010 [online], Aporrea, 30 czerwca 2010 [dostęp 2024-12-09] (hiszp.).
  33. ↑ Wayback Machine [online], web.archive.org, 2 kwietnia 2015 [dostęp 2024-12-09] [zarchiwizowane z adresu 2015-04-02].
  34. ↑ President Michel Suleiman hosts Syrian President Bashar al-Assad and Saudi King Abdullah bin Abdel Aziz | The Marada News [online], web.archive.org, 29 kwietnia 2014 [dostęp 2024-12-09] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-29].
  35. ↑ Iran Awards Syrian Leader Highest Medal of Honor [online], web.archive.org, 29 kwietnia 2014 [dostęp 2024-12-09] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-29].
  36. ↑ a b SYRIA-ASSAD-BOURBON [online], mediafaxfoto.ro (ang.).
  37. ↑ O.C. Media, Syrian president Bashar al-Assad to visit South Ossetia [online], OC Media, 31 lipca 2018 [dostęp 2024-12-09] (ang.).
  38. ↑ Рауль Хаджимба наградил Башара Асада орденом "Ахьдз-Апша" первой степени [online], presidentofabkhazia.org [dostęp 2024-12-09] (ros.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Robert Zając: Lekarze i polityka na przestrzeni dziejów. Wyd. 1. Białystok: Robert Zając, 2014. ISBN 978-83-928268-0-4.
Prezydenci Syrii od 1922

  1. ↑ a b c d e f pełniący obowiązki
Wojna domowa w Syrii
Działania wojenne
Zbrodnie wojenne
Strony walczące
Siły rządowe
Siły opozycji
ISIS
Rożawa
Polityka
Osoby
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Baszszar_al-Asad&oldid=75728022”