Aleksander Sochaczewski

Aleksander Sochaczewski

Aleksander Sochaczewski, około 1913
Imię i nazwisko	Lejb Sonder
Data i miejsce urodzenia	3 maja 1843 Iłów
Data i miejsce śmierci	15 czerwca 1923 Biedermannsdorf
Narodowość	żydowska
Dziedzina sztuki	malarstwo
Epoka	romantyzm
Ważne dzieła
Pożegnanie Europy Śmierć na taczce Gudzińska, obywatelka Warszawy, nad przeręblą W drodze do katorgi
Odznaczenia

Aleksander Sochaczewski, właściwie Lejb Sonder (ur. 3 maja 1843 w Iłowie, zm. 15 czerwca 1923 w Biedermannsdorf) – polski malarz żydowskiego pochodzenia, reprezentant romantyzmu, sybirak.

Życiorys

Uczeń Warszawskiej Szkoły Rabinów, od 1860 studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie pod kierunkiem profesora Józefa Simmlera. Aresztowany jesienią 1862 na fali aresztowań po nieudanych zamachach na Aleksandra Wielopolskiego, więziony w Cytadeli, skazany − już po wybuchu powstania styczniowego − na 20 lat pobytu na Syberii (10 lat katorgi, 10 lat zwykłego osiedlenia). Po powrocie z zesłania (1884) z uwagi na brak zgody władz carskich na pobyt w Królestwie Polskim osiedlił się we Lwowie.

Następnie mieszkał między innymi w Monachium i Brukseli, gdzie stworzył cykl przejmujących obrazów dokumentujących katorgę i pobyt na Syberii w okresie zsyłek po powstaniu styczniowym, z najsłynniejszym Pożegnanie Europy (1894). Obraz ma znaczenie symboliczne, autor uwiecznił szereg znanych zesłańców, zesłanych w różnych zsyłkach, w tym siebie – postać stojącą przy słupie granicznym z prawej strony patrzącą na słup.

W 1913, w pięćdziesiąta rocznicę powstania styczniowego, po wystawie we Lwowie Sochaczewski przekazał radzie miejskiej Lwowa kolekcję obrazów w zamian za dożywotnią rentę. 2 maja 1924 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

W 1956 Ministerstwo Kultury ZSRR przekazało Polsce kolekcję obrazów Aleksandra Sochaczewskiego. W setną rocznicę powstania styczniowego (1963), wyeksponowano kolekcję w Muzeum X Pawilonu cytadeli warszawskiej (ekspozycja stała).

Galeria

• 
  Branka Polaków do armii rosyjskiej w 1863
• 
  Pożegnanie Europy
• 
  Wieczór – Zakładanie kajdan

Bibliografia

• Helena Boczek: Aleksander Sochaczewski 1843-1923 - malarz syberyjskiej katorgi: życie, twórczość i dzieje kolekcji. Beata Meller. Warszawa: Muzeum Historyczne m. st. Warszawy: Muzeum Niepodległości, 1995. ISBN 83-900-7271-8. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Galeria malarstwa Aleksandra Sochaczewskiego. [dostęp 2021-09-09]. (pol.).
• Magdalena Szczęsny-Mrówczyńska Pamiętnik malarski Aleksandra Sochaczewskiego. [dostęp 2021-09-09]. (pol.).