Równonoc wiosenna
Równonoc wiosenna – na danej półkuli ziemskiej – północnej lub południowej – jest to równonoc, po której nastąpieniu Słońce przez pół roku będzie oświetlać mocniej tę półkulę, a słabiej półkulę drugą. Moment równonocy wiosennej wyznacza na danej półkuli początek astronomicznej wiosny, która trwa do chwili przesilenia letniego.
Na półkuli północnej równonoc wiosenna następuje w okolicach od 19 do 21 marca (równonoc marcowa), kiedy Słońce przechodzi przez punkt Barana. Na półkuli południowej, gdzie pory roku przesunięte są o sześć miesięcy, równonoc wiosenna ma miejsce w okolicach 21–24 września (równonoc wrześniowa). W chwili gdy na jednej półkuli zachodzi zjawisko równonocy wiosennej, na drugiej jest to moment równonocy jesiennej.
Równonoc wiosenna na półkuli północnej
[edytuj | edytuj kod]Na półkuli północnej więc równonoc wiosenna (marcowa) to moment, w którym Ziemia przekracza punkt na swojej orbicie, w którym promienie słoneczne padają prostopadle na równik i są równocześnie styczne do jej powierzchni przy biegunach, i od tej chwili przez pół roku biegun północny będzie bliżej Słońca niż biegun południowy (Słońce bardziej oświetla północną półkulę Ziemi). Inaczej mówiąc równonoc marcowa jest momentem przecięcia przez Słońce równika niebieskiego w trakcie jego pozornej wędrówki po ekliptyce z półkuli południowej na półkulę północną.
W starym kalendarzu rzymskim równonoc wiosenna była początkiem roku (miesiąca Martius). W 155 p.n.e. przesunięto w Rzymie początek roku urzędowego na 1 stycznia.
W 325 n.e. równonoc wiosenna wypadała 21 marca i ten termin został przyjęty przez sobór nicejski do obliczania daty święcenia Wielkanocy. Niedokładność kalendarza juliańskiego spowodowała, że w XVI w. równonoc przesunęła się na 11 marca. W wyniku wprowadzenia kalendarza gregoriańskiego w 1582 i pominięcia wówczas 10 dni, termin równonocy wypada stale w okolicach 21 marca.
Święta obchodzone w tym dniu:
- Międzynarodowy Dzień Astrologii
- Światowy Dzień Zespołu Downa
- Jare Święto, Topienie Marzanny
- irańskie święto Nouruz, witające nowy rok, które w 2010 roku zostało uznane przez Zgromadzenie Ogólne ONZ za święto międzynarodowe[1]
- hinduskie Ćajtra nawaratri
- Międzynarodowy Dzień Planetariów – święto wszystkich planetariów na świecie
- Światowy Dzień Poezji (ustanowiony przez UNESCO)
- Dzień Wagarowicza
- Międzynarodowy Dzień Walki z Dyskryminacją Rasową[2]
Daty i godziny równonocy
[edytuj | edytuj kod]| 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 20 III, 08:35 |
20 III, 14:31 |
20 III, 20:16 |
21 III, 02:00 |
20 III, 07:49 |
20 III, 13:34 |
20 III, 19:25 |
21 III, 01:07 |
20 III, 06:49 |
20 III, 12:44 | |||
| 22 IX, 19:28 |
23 IX, 01:05 |
23 IX, 06:56 |
23 IX, 12:47 |
22 IX, 18:30 |
23 IX, 00:23 |
23 IX, 06:04 |
23 IX, 11:51 |
22 IX, 17:45 |
22 IX, 23:18 | |||
| 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | |||
| 20 III, 18:32 |
21 III, 00:21 |
20 III, 06:15 |
20 III, 12:02 |
20 III, 17:57 |
20 III, 23:45 |
20 III, 05:31 |
20 III, 11:29 |
20 III, 17:15 |
20 III, 22:58 | |||
| 23 IX, 05:09 |
23 IX, 11:05 |
22 IX, 16:49 |
22 IX, 22:44 |
23 IX, 04:30 |
23 IX, 10:20 |
22 IX, 16:21 |
22 IX, 22:02 |
23 IX, 03:54 |
23 IX, 09:50 | |||
| 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | |||
| 20 III, 04:50 |
20 III, 10:37 |
20 III, 16:33 |
20 III, 22:25 |
20 III, 04:07 |
20 III, 10:02 |
20 III, 15:46 |
20 III, 21:25 |
20 III, 03:17 |
20 III, 09:01 | |||
| 22 IX, 15:31 |
22 IX, 21:21 |
23 IX, 03:04 |
23 IX, 08:50 |
22 IX, 14:44 |
22 IX, 20:20 |
23 IX, 02:06 |
23 IX, 08:02 |
22 IX, 13:45 |
22 IX, 19:37 | |||
| 2030 | 2031 | 2032 | 2033 | 2034 | 2035 | 2036 | 2037 | 2038 | 2039 | |||
| 20 III, 14:51 |
20 III, 20:41 |
20 III, 02:23 |
20 III, 08:23 |
20 III, 14:18 |
20 III, 20:03 |
20 III, 02:02 |
20 III, 07:50 |
20 III, 13:40 |
20 III, 19:32 | |||
| 23 IX, 01:27 |
23 IX, 07:15 |
22 IX, 13:11 |
22 IX, 18:52 |
23 IX, 00:41 |
23 IX, 06:39 |
22 IX, 12:23 |
22 IX, 18:13 |
23 IX, 00:02 |
23 IX, 05:50 | |||
| 2040 | 2041 | 2042 | 2043 | 2044 | 2045 | 2046 | 2047 | 2048 | 2049 | |||
| 20 III, 01:11 |
20 III, 07:07 |
20 III, 12:53 |
20 III, 18:29 |
20 III, 00:20 |
20 III, 06:08 |
20 III, 11:58 |
20 III, 17:52 |
19 III, 23:34 |
20 III, 05:28 | |||
| 22 IX, 11:44 |
22 IX, 17:27 |
22 IX, 23:11 |
23 IX, 05:07 |
22 IX, 10:47 |
22 IX, 16:33 |
22 IX, 22:22 |
23 IX, 04:07 |
22 IX, 10:01 |
22 IX, 15:42 | |||
| 2050 | 2051 | 2052 | 2053 | 2054 | 2055 | 2056 | 2057 | 2058 | 2059 | |||
| 20 III, 11:20 |
20 III, 16:58 |
19 III, 22:56 |
20 III, 04:46 |
20 III, 10:35 |
20 III, 16:28 |
19 III, 22:11 |
20 III, 04:08 |
20 III, 10:04 |
20 III, 15:44 | |||
| 22 IX, 21:29 |
23 IX, 03:26 |
22 IX, 09:16 |
22 IX, 15:05 |
22 IX, 21:00 |
23 IX, 02:48 |
22 IX, 08:40 |
22 IX, 14:23 |
22 IX, 20:07 |
23 IX, 02:03 | |||
| Równonoce marcowe podane są w czasie CET (UTC+1), równonoce wrześniowe podane są w czasie CEST (UTC+2). Źródło danych dla roku 2000: US Naval Observatory[3] | ||||||||||||
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Resolution adopted by the General Assembly, International Day of Nowruz – na oficjalnej stronie Zgromadzenia Ogólnego ONZ (ang.)
- ↑ 21 marca - święto walki z dyskryminacją. 2010-03-21. [dostęp 2013-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)].
- ↑ United States Naval Observatory: Earth's Seasons: Equinoxes, Solstices, Perihelion, and Aphelion, 2000-2025. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-21)].
- ↑ Fred Espenak: Solstices and Equinoxes: 2001 to 2100. [dostęp 2022-09-15].