Stefan Meller

Stefan Meller
Data i miejsce urodzenia	4 lipca 1942 ; Lyon
Data i miejsce śmierci	4 lutego 2008 ; Warszawa
	Minister spraw zagranicznych
Okres	od 31 października 2005; do 9 maja 2006
Poprzednik	Adam Daniel Rotfeld
Następca	Anna Fotyga
	Przewodniczący Komitetu Integracji Europejskiej
Okres	od 31 października 2005; do 9 maja 2006
Poprzednik	Marek Belka
Następca	Kazimierz Marcinkiewicz
	Ambasador RP we Francji
Okres	od 1996; do 2001
Poprzednik	Jerzy Łukaszewski
Następca	Jan Tombiński
	Ambasador RP w Rosji
Okres	od 2002; do 2005
Poprzednik	Andrzej Załucki
Następca	Jerzy Bahr
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 3 sie 2024, była oparta na tej wersji.

Stefan Meller (ur. 4 lipca 1942 w Lyonie, zm. 4 lutego 2008 w Warszawie) – polski dyplomata, historyk, publicysta, profesor nauk humanistycznych, w latach 2005–2006 minister spraw zagranicznych i przewodniczący Komitetu Integracji Europejskiej.

Życiorys

Uczęszczał do szkoły podstawowej im. Klementa Gottwalda, znajdującej się wówczas w budynku późniejszego XIV Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica w Warszawie. Od wiosny 1957 uczył się w szkole w Genewie, gdzie przebywał w związku z objęciem tam przez ojca placówki dyplomatycznej, ale został z niej dyscyplinarnie relegowany w 1959^[1]. Powrócił do Warszawy, gdzie – mieszkając u stryja – ukończył edukację szkolną w VIII LO im. Władysława IV. Zdawał na studia historyczne w Warszawie, ale nie zdał egzaminu wstępnego i nie został przyjęty; rok później dostał się na historię w Krakowie, ale po I roku studiów przeniósł się w 1962 do Warszawy. Absolwent Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego, który ukończył w 1966. W 1974 uzyskał stopień doktora, zaś w 1985 doktora habilitowanego nauk humanistycznych w dziedzinie historii. W 1993 otrzymał tytuł naukowy profesora.

Podczas studiów działał w Związku Młodzieży Socjalistycznej. W 1965 wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1966–1968 był pracownikiem naukowo-dydaktycznym Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, z którego został usunięty po wydarzeniach marcowych^[2]. Wydalono go wówczas również z PZPR.

Otrzymał sześcioletni zakaz wykonywania zawodu. Przez ten czas utrzymywał się z pracy kasjera w Spółdzielni Kosmetycznej „Izis” oraz nauczyciela języka francuskiego. W tym czasie napisał i obronił pracę doktorską i w 1974 podjął pracę w filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku. Od 1975 wykładał w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie, a w latach 1981–1984 był prorektorem tej uczelni. W czasie stanu wojennego pomagał represjonowanym studentom. Współpracował ze środowiskami opozycyjnymi, publikował w wydawnictwach drugiego obiegu.

Sprawował funkcję redaktora naczelnego miesięcznika „Mówią Wieki” (1990–1994), pracował również w Archiwum Państwowym, Spółdzielni Pracy „Lingwista” oraz redakcji tygodnika „Forum”.

W 1992 został zatrudniony w Ministerstwie Spraw Zagranicznych w randze wicedyrektora, a później dyrektora Departamentu Europy I. W latach 1995–1996 sprawował funkcję podsekretarza stanu, następnie do 2001 ambasadora RP we Francji. Ponownie powierzono mu funkcję wiceministra w MSZ w lutym 2001. Od lutego 2002 do października 2005 był ambasadorem RP w Rosji.

Od 31 października 2005 do 9 maja 2006 zajmował stanowiska ministra spraw zagranicznych oraz przewodniczącego Komitetu Integracji Europejskiej w rządzie Kazimierza Marcinkiewicza. W kwietniu 2006 zapowiedział gotowość do odejścia z rządu w przypadku jego rekonstrukcji po ewentualnym utworzeniu koalicji rządowej Prawa i Sprawiedliwości i Samoobrony RP. 28 kwietnia 2006 podał się do dymisji, odmawiając udziału w gabinecie z udziałem Andrzeja Leppera. Został odwołany 9 maja tego samego roku.

Był pracownikiem naukowym Zakładu Historii XIX wieku w Instytucie Historii na Wydziale Historyczno-Socjologicznym Uniwersytetu w Białymstoku. Wykładał historię w Szkole Nauk Społecznych w Warszawie oraz historię stosunków międzynarodowych w Wyższej Szkole Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego, a także na uniwersytetach i szkołach wyższych za granicą, m.in. w École des hautes études en sciences sociales, w Instytucie Spraw Międzynarodowych w Hadze i w Emory University w Atlancie.

W swej działalności naukowej zajmował się historią powszechną XVIII i XIX wieku, historią myśli społecznej i politycznej. Szczególnie wiele uwagi poświęcił historii Francji. Był autorem kilku książek poświęconych historii, w tym przede wszystkim rewolucji francuskiej. Wspólnie z profesorem Janem Baszkiewiczem był konsultantem historycznym filmu Danton w reżyserii Andrzeja Wajdy (1982).

Odznaczenia

W 1995 został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski^[3]. W tym samym roku, za zasługi w popularyzowaniu kultury francuskiej, został odznaczony krzyżem komandorskim Orderem Palm Akademickich, najwyższym francuskim odznaczeniem akademickim. Posiadał też francuski krzyż komandorski Orderu Legii Honorowej i krzyż wielkiego oficera Orderu Narodowego Zasługi^[4].

Życie prywatne

Pochodził ze spolonizowanej rodziny żydowskiej z Ustrzyk Dolnych. Był synem Adama Mellera, działacza komunistycznego, uczestnika francuskiego ruchu oporu w trakcie II wojny światowej. Jego żoną była Beata Meller z domu Galicka, długoletnia kierownik działu i wicedyrektor Muzeum Historycznego m.st. Warszawy^[5], z którą miał troje dzieci. Starszy z ich synów, Marcin Meller, działał w Niezależnym Zrzeszeniu Studentów, a następnie został dziennikarzem (m.in. „Polityki”), redaktorem naczelnym polskiego wydania „Playboya” i prezenterem programu Dzień Dobry TVN. Młodszy syn, Andrzej Meller, jest reportażystą i korespondentem wojennym pisującym m.in. dla „Tygodnika Powszechnego”. Córka, Katarzyna Meller, w 2008 została rzecznikiem prasowym spółki PL.2012.

Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 210/4/4)^[6]^[7].

Wybrane publikacje

Historia

Kamil Desmoulins, Warszawa 1982
Rewolucja francuska 1789–1794. Społeczeństwo obywatelskie, Warszawa 1983 (wspólnie z Janem Baszkiewiczem)
Rewolucja w dolinie Loary. Miasto Chinon 1788–1798, Warszawa 1987
Pożegnanie z rewolucją, Chotomów 1991

Poezja

Zaledwie minuta, Warszawa 2006

Wywiad

Świat według Mellera (t. I/II), Warszawa 2008 (rozmawiał Michał Komar)

Przypisy

↑ Michał Komar: Świat według Mellera. Tom 1. Życie i historia. Ku wolności. Warszawa: Rosner i Wspólnicy, 2008, s. 41. ISBN 978-83-60336-25-0.
↑ Marcin Meller: Można dobrze żyć bez wielkiego celu. kobieta.pl, 25 kwietnia 2008. [dostęp 2023-02-10].
↑ M.P. z 1996 r. nr 15, poz. 197
↑ Stefan Meller. whoswho.fr. [dostęp 2015-05-15]. (fr.).
↑ Jolanta Niklewska. Beata Meller. „Almanach Muzealny”. Nr 6, 2010. [dostęp 2022-01-13].
↑ Cmentarz Stare Powązki: ZOFIA NUDNA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-23] .
↑ Wyszukaj grób: Meller Stefan. mapa.um.warszawa.pl. [dostęp 2019-09-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-29)].

Bibliografia

Zmarł Stefan Meller, były szef MSZ. gazeta.pl, 25 lutego 2008. [dostęp 2015-05-13].
Prof. dr hab. Stefan Meller, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2015-05-13] .

Linki zewnętrzne

Agnieszka Orzelska-Stączek. Uwarunkowania polskiej polityki zagranicznej w okresie urzędowania ministra Stefana Mellera (31 X 2005 – 9 V 2006). „Myśl Ekonomiczna i Polityczna”. Nr 2 (53), 2016. [dostęp 2018-08-06].

[1] Michał Komar: Świat według Mellera. Tom 1. Życie i historia. Ku wolności. Warszawa: Rosner i Wspólnicy, 2008, s. 41. ISBN 978-83-60336-25-0.

[2] Marcin Meller: Można dobrze żyć bez wielkiego celu. kobieta.pl, 25 kwietnia 2008. [dostęp 2023-02-10].

[3] M.P. z 1996 r. nr 15, poz. 197

[4] Stefan Meller. whoswho.fr. [dostęp 2015-05-15]. (fr.).

[5] Jolanta Niklewska. Beata Meller. „Almanach Muzealny”. Nr 6, 2010. [dostęp 2022-01-13].

[6] Cmentarz Stare Powązki: ZOFIA NUDNA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-23] .

[7] Wyszukaj grób: Meller Stefan. mapa.um.warszawa.pl. [dostęp 2019-09-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-29)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

II RP	Leon Wasilewski (1918–1919) Ignacy Jan Paderewski (1919) Władysław Wróblewski (p.o.,1919) Stanisław Patek (1919–1920) Eustachy Sapieha (1920–1921) Jan Dąbski (1921) Konstanty Skirmunt (1921–1922) Gabriel Narutowicz (1922) Aleksander Skrzyński (1922–1923) Marian Seyda (1923) Roman Dmowski (1923) Karol Bertoni (p.o., 1923–1924) Maurycy Zamoyski (1924) Aleksander Skrzyński (1924–1926) Kajetan Dzierżykraj-Morawski (p.o., 1926) August Zaleski (1926–1932) Józef Beck (1932–1939) August Zaleski (1942–1943) Edward Raczyński (1941–1943) Tadeusz Romer (1943–1944) Adam Tarnowski (1944–1949)
RP/PRL	Edward Osóbka-Morawski (1944–1945) Wincenty Rzymowski (1945–1947) Zygmunt Modzelewski (1947–1951) Stanisław Skrzeszewski (1951–1956) Adam Rapacki (1956–1968) Stefan Jędrychowski (1968–1971) Stefan Olszowski (1971–1976) Emil Wojtaszek (1976–1980) Józef Czyrek (1980–1982) Stefan Olszowski (1982–1985) Marian Orzechowski (1985–1988) Tadeusz Olechowski (1988–1989)
III RP	Krzysztof Skubiszewski (1989–1993) Andrzej Olechowski (1993–1995) Władysław Bartoszewski (1995) Dariusz Rosati (1995–1997) Bronisław Geremek (1997–2000) Władysław Bartoszewski (2000–2001) Włodzimierz Cimoszewicz (2001–2005) Adam Rotfeld (2005) Stefan Meller (2005–2006) Anna Fotyga (2006–2007) Radosław Sikorski (2007–2014) Grzegorz Schetyna (2014–2015) Witold Waszczykowski (2015–2018) Jacek Czaputowicz (2018–2020) Zbigniew Rau (2020–2023) Szymon Szynkowski vel Sęk (2023) Radosław Sikorski (od 2023)