Stefan Szyller (architekt)

Stefan Szyller
Data i miejsce urodzenia	4 września 1857 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	22 czerwca 1933 ; Kutno
Zawód, zajęcie	architekt
Narodowość	polska
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 4 maj 2024, była oparta na tej wersji.

Stefan Szyller (ur. 4 września 1857 w Warszawie, zm. 22 czerwca 1933 w Kutnie) – polski architekt i konserwator zabytków, przedstawiciel historyzmu^[1].

Życiorys

Kształcił się w Petersburgu, gdzie w 1881 ukończył studia na wydziale architektury miejscowej Akademii Sztuk Pięknych^[2]. Był zwolennikiem form historycznych – w swej twórczości nawiązywał do renesansu i baroku. W latach 1906–1908 był wykładowcą kompozycji architektonicznych w ramach Kursów Politechnicznych na Wydziale Technicznym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie. Był także członkiem TKN^[3].

Pochowany w Warszawie na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 157-5-6,7)^[4].

Rodzina

Był żonaty z Zofią z Rymowiczów, z którą miał syna Stefana i córki. Stefan Szyller (syn) urodził się w 28 marca 1892 w Warszawie, a poległ 4 lipca 1919 pod wsią Horodyszcze k. Mołodeczna, jako podporucznik, zastępca dowódcy 3. szwadronu 1 Pułku Szwoleżerów. Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach 1 Pułku Ułanów Legionów Polskich. Był studentem Politechniki Federalnej w Zurychu i Wyższej Szkoły Rolniczej w Warszawie^[5].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (30 kwietnia 1927)^[6]

Ważniejsze projekty

biblioteka (dawna) i brama Uniwersytetu Warszawskiego
budynki Politechniki Warszawskiej
budynki Radomskiej Wytwórni Papierosów
osiedle Fabryki Broni w Radomiu
kościół Najświętszego Serca Jezusa w Radomiu
kościół Zmartwychwstania Pańskiego w Warszawie
kościół św. Barbary w Pionkach
gmach Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie
pałac Niemojowskich w Marchwaczu pod Kaliszem
neorenesansowy wystrój architektoniczny mostu Poniatowskiego w Warszawie (wieżyczki, pawilony, balustrady)
wystrój wiaduktu Markiewicza przy ulicy Karowej w Warszawie, wspólnie z rzeźbiarzem Janem Woydygą
kamienica Bronisława Lessera (1898) przy ulicy Koszykowej 11b w Warszawie, mieszcząca między innymi poselstwo Austrii oraz organizację Kolejowe Przysposobienie Wojskowe
budynek Lecznicy Chirurgiczno-Ginekologicznej Ignacego Solmana przy alei Szucha 9 w Warszawie^[7]
kościół Matki Boskiej Częstochowskiej w Mońkach
kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Siennicy Różanej
kościół pw. Pomnik Krwi i Chwały św. Stanisława Biskupa Męczennika w Kowlu^[8]
gmach zakładu wychowawczego braci albertynów w Warszawie

Projektował liczne kościoły, między innymi w Baboszewie, Mońkach, Pionkach, Przytyku, Abramowicach Kościelnych, Białobrzegach, Częstochowie, neogotyckie w Sosnowcu, Mełgwi (św. Wita), Chełmicy Dużej, Charłupi Małej, Olbierzowicach, Druskienikach, Dłutowie, Osiecku, Trzeszczanach. Wykonał także niezrealizowany projekt rozbudowy kościoła w Obrytem.

Według jego projektu rozbudowano i przebudowano w stylu neobarokowym kolegiatę św. Michała w Ostrowcu Świętokrzyskim oraz przebudowano bazylikę katedralną Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Płocku, przywracając jej fronton nawiązujący do renesansu. W latach 1911–1914 według projektu Stefana Szyllera dokonano restauracji i rozbudowy w stylu neogotyckim pobernardyńskiego kościoła św. Katarzyny w Radomiu^[9]. Szyller był również projektantem przebudowy gotyckiego kościoła parafialnego pw. św. Anny w Różanie w latach 1907–1913^[10], a także kościoła św. Mikołaja i św. Małgorzaty w Jedlni^[11].

W 2015 w regionie radomskim, gdzie architekt był szczególnie aktywny w okresie międzywojennym, powstał Szlak Twórczości Architektonicznej Stefana Szyllera. Obejmuje on zabytki sakralne (m.in. kościół Najświętszego Serca Jezusowego w Radomiu, kościół św. Barbary w Pionkach, kościół Świętej Trójcy w Białobrzegach), obiekty przemysłowe (budynki magazynowe dawnej Radomskiej Wytwórni Papierosów) oraz założenie urbanistyczne osiedla radomskiej fabryki broni (powstałego w latach 1923–1926)^[12].

Jest autorem publikacji: Czy mamy polską architekturę? (1916)^[13].

Galeria

Przypisy

↑ Joanna Daranowska-Łukaszewska: Szyller Stefan. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 50. Warszawa – Kraków: Instytut Historii PAN, 2014, s. 13–17. ISBN 978-83-63352-36-3.
↑ Album inżynierów i techników w Polsce. T. 1, Cz. 1, Politechnika Lwowska : rys historyczny : informacje., Lwów: Tow. Bratniej Pomocy Stud. Polit. Lwowskiej, 1932, s. 19 .
↑ Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906–1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, Podkarpacka BC – wersja elektroniczna.
↑ Cmentarz Stare Powązki: Teofil Schuller, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-05-15] .
↑ Nekrolog ś.p. ppor. Stefana Szyllera. „Kurier Warszawski”. 188 (wieczorne), s. 7, 1919-07-10. Warszawa.
↑ M.P. z 1927 r. nr 100, poz. 246 „za zasługi i wybitną twórczość na polu architektury”.
↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 117. ISBN 83-908950-8-0.
↑ Ольга Михайлишин: Архітектура костелу в Ковелі як втілення національного стилю архітектора Стефана Шиллера. W: Архітектурна спадщина Волині: наук. зб. / Національний університет водного господарства та природокористування. Рівне: ПП ДМ, 2008, s. 96-105. (ukr.)
↑ Radom – Kościół i klasztor ojców Bernardynów.
↑ Robert M. Kunkel: Architektura gotycka na Mazowszu. Warszawa: Wyd. DiG, 2006, s. 316.
↑ Jedlnia – kościół pw. św. Mikołaja i św. Małgorzaty. polskaniezwykła.pl [dostęp 2021-03-23]
↑ Szlak twórczości architektonicznej Stefana Szyllera [online], Onet.pl, 24 stycznia 2015 [zarchiwizowane z adresu 2015-01-28] .
↑ StefanS. Szyller StefanS., Czy mamy polską architekturę?, wyd. 1916 [online], polona.pl [dostęp 2020-10-09] .

Linki zewnętrzne

O Stefanie Szyllerze na Warszawikii
Publikacje Stefana Szyllera w serwisie Polona.pl

[1] Joanna Daranowska-Łukaszewska: Szyller Stefan. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 50. Warszawa – Kraków: Instytut Historii PAN, 2014, s. 13–17. ISBN 978-83-63352-36-3.

[album19-2] Album inżynierów i techników w Polsce. T. 1, Cz. 1, Politechnika Lwowska : rys historyczny : informacje., Lwów: Tow. Bratniej Pomocy Stud. Polit. Lwowskiej, 1932, s. 19 .

[3] Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906–1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, Podkarpacka BC – wersja elektroniczna.

[4] Cmentarz Stare Powązki: Teofil Schuller, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-05-15] .

[5] Nekrolog ś.p. ppor. Stefana Szyllera. „Kurier Warszawski”. 188 (wieczorne), s. 7, 1919-07-10. Warszawa.

[6] M.P. z 1927 r. nr 100, poz. 246 „za zasługi i wybitną twórczość na polu architektury”.

[7] Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 117. ISBN 83-908950-8-0.

[8] Ольга Михайлишин: Архітектура костелу в Ковелі як втілення національного стилю архітектора Стефана Шиллера. W: Архітектурна спадщина Волині: наук. зб. / Національний університет водного господарства та природокористування. Рівне: ПП ДМ, 2008, s. 96-105. (ukr.)

[Radom_–_Kościół_i_klasztor_ojców_Bernardynów-9] Radom – Kościół i klasztor ojców Bernardynów.

[10] Robert M. Kunkel: Architektura gotycka na Mazowszu. Warszawa: Wyd. DiG, 2006, s. 316.

[11] Jedlnia – kościół pw. św. Mikołaja i św. Małgorzaty. polskaniezwykła.pl [dostęp 2021-03-23]

[12] Szlak twórczości architektonicznej Stefana Szyllera [online], Onet.pl, 24 stycznia 2015 [zarchiwizowane z adresu 2015-01-28] .

[13] StefanS. Szyller StefanS., Czy mamy polską architekturę?, wyd. 1916 [online], polona.pl [dostęp 2020-10-09] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]