Przejdź do zawartości

Szuwuja

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Maweksa (dyskusja | edycje) o 16:45, 3 sty 2024. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Szuwuja
Shuvuuia
Chiappe i in., 1998
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Nadrząd

dinozaury

Rząd

dinozaury gadziomiedniczne

Podrząd

teropody

Infrarząd

tetanury

(bez rangi) celurozaury
Rodzina

alwarezaury

Rodzaj

szuwuja

Gatunki
  • S. deserti Chiappe i in., 1998

Szuwuja (Shuvuuia) – rodzaj teropoda z rodziny alwarezaurów (Alvarezsauridae); jego nazwa znaczy „pustynny ptak” (w języku mongolskim „Shuvuu” = ptak)[1]. Występowała na terenach Mongolii w późnej kredzie, ok. 75 mln lat temu[1][2]. Żyła w towarzystwie takich dinozaurów jak welociraptor, protoceratops czy owiraptor[3][4][5].

Jej szczęka jest silnie kinetyczna. Ta cecha jest nietypowa dla nieptasich dinozaurów, choć często występuje u ptaków. Szczęki długie i smukłe, uzbrojone w drobne zęby. Jeden palec szuwui jest dobrze rozwinięty, a dwa silnie zredukowane. Może być to przystosowanie do rozkopywania gniazd termitów[6].Szuwuja była jednym z najmniejszych dinozaurów – mierzyła zaledwie 60 cm długości[7] a ważyła około 4 kg[8]. Jej szczątki znaleziono w osadach formacji Dżadochta[9].

Stwierdzono u niej obecność puchowego upierzenia. W 1999 roku Schweitzer i in. ogłosili, że pierzaste struktury zawierają produkty rozkładu beta-keratyny[10][11].Zapewne te struktury za życia były bardziej złożone niż to co się zachowało[12]. Długość tych struktur wynosi 3 nm[13].

Szuwuja miała długie nogi, przystosowane do szybkiego biegu i była przystosowana do nocnego trybu życia[14]. Dowody na nocny tryb życia tego dinozaura są duże oczodoły, które pozwalały na dobre widzenie w ciemnościach i dobry słuch zbliżony do płomykówki[15].

Przypisy

  1. ↑ a b Luis M. Chiappe, Mark A. Norell, James M. Clark, The skull of a relative of the stem-group bird Mononykus, „Nature”, 392 (6673), 1998, s. 275–278, DOI: 10.1038/32642, ISSN 0028-0836.
  2. ↑ Alison E. Moyer, Wenxia Zheng, Mary H. Schweitzer, Keratin Durability Has Implications for the Fossil Record: Results from a 10 Year Feather Degradation Experiment, „PLoS ONE”, 11 (7), 2016, e0157699, DOI: 10.1371/journal.pone.0157699, ISSN 1932-6203, PMID: 27384819, PMCID: PMC4934732.
  3. ↑ Pascal Godefroit i inni, A new species of Velociraptor (Dinosauria: Dromaeosauridae) from the Upper Cretaceous of northern China, „Journal of Vertebrate Paleontology”, 28 (2), 2008, s. 432–438, DOI: 10.1671/0272-4634(2008)28[432:ANSOVD]2.0.CO;2, ISSN 0272-4634 [dostęp 2023-11-23] (ang.).
  4. ↑ James Matthew Clark i inni, An oviraptorid skeleton from the late Cretaceous of Ukhaa Tolgod, Mongolia, preserved in an avianlike brooding position over an oviraptorid nest. American Museum novitates ; no. 3265 [online], 1999 [dostęp 2023-11-23].
  5. ↑ Olivier Lambert, Godefroit Pascal Z.-M. Dong H. Li C.-Y. Shang, A new species of Protoceratops (Dinosauria, Neoceratopsia) from the Late Cretaceous of Inner Mongolia (P. R. China) [online], styczeń 2001 [dostęp 2023-11-23] (ang.).
  6. ↑ A New Specimen of Shuvuuia Deserti Chiappe et al., 1998 from the Mongolian Late Cretaceous with a Discussion of the Relationship of Alvarezsaurids to Other Theropod Dinosaurs.
  7. ↑ Reinhard Junker, Vogelfedern und Vogelflug, https://www.si-journal.de/jg24/heft2/feder-und-flug-3.pdf, 2018 (niem.).
  8. ↑ Zichuan Qin i inni, Growth and miniaturization among alvarezsauroid dinosaurs, „Current biology: CB”, 31 (16), https://www.cell.com/current-biology/pdf/S0960-9822(21)00808-3.pdf, 2021, 3687–3693.e5, DOI: 10.1016/j.cub.2021.06.013, ISSN 1879-0445, PMID: 34233160 [dostęp 2024-01-02] (ang.).
  9. ↑ Sungjin Lee i inni, A new alvarezsaurid dinosaur from the Nemegt Formation of Mongolia, „Scientific Reports”, 9 (1), 2019, s. 15493, DOI: 10.1038/s41598-019-52021-y, ISSN 2045-2322 [dostęp 2023-11-23] (ang.).
  10. ↑ M.H. Schweitzer i inni, Beta-keratin specific immunological reactivity in feather-like structures of the Cretaceous Alvarezsaurid, Shuvuuia deserti, „Journal of Experimental Zoology Part B: Molecular and Developmental Evolution”, 255 (2), 1999, s. 146–157, DOI: 10.1002/(SICI)1097-010X(19990815)285:2<146::AID-JEZ7>3.0.CO;2-A, PMID: 10440726 (ang.).
  11. ↑ Alison E. Moyer, Wenxia Zheng, Mary H. Schweitzer, Microscopic and immunohistochemical analyses of the claw of the nesting dinosaur, Citipati osmolskae, „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”, 283 (1842), 2016, s. 20161997, DOI: 10.1098/rspb.2016.1997, ISSN 0962-8452, PMID: 28120795, PMCID: PMC5124102 [dostęp 2024-01-01] (ang.).
  12. ↑ Evan Thomas Saitta i inni, Preservation of feather fibers from the late Cretaceous dinosaur Shuvuuia deserti raises concern about immunohistochemical analyses on fossils, „Organic Geochemistry”, 125, 2018, s. 142-151, DOI: 10.1016/j.orggeochem.2018.09.008 (ang.).
  13. ↑ Mary Higby Schweitzer i inni, Paleoproteomics of Mesozoic Dinosaurs and Other Mesozoic Fossils, „PROTEOMICS”, 19 (16), https://repository.si.edu/bitstream/handle/10088/98012/Cleland_Timothy-20190611-Schweitzer_et_al_5_3_2019_revisions_adv_mat_2_.pdf?sequence=1&isAllowed=y, 2019, DOI: 10.1002/pmic.201800251, ISSN 1615-9853 [dostęp 2024-01-01] (ang.).
  14. ↑ Dinosaurs that hunted in the dark [online], oumnh.ox.ac.uk [dostęp 2023-08-22] (ang.).
  15. ↑ Jonah N. Choiniere i inni, Evolution of vision and hearing modalities in theropod dinosaurs, „Science”, 372 (6542), 2021, s. 610–613, DOI: 10.1126/science.abe7941, ISSN 0036-8075 [dostęp 2024-01-01] (ang.).
Teropody
Celofyzoidy
Ceratozaury
Tetanury
Megalozauroidy
Karnozaury
Celurozaury
Dinozaury
Infrarzędy dinozaurów
Era dinozaurów
Dyscypliny powiązane

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szuwuja&oldid=72396132”