Jan Łomnicki

Jan Łomnicki

Jan Łomnicki (lata 60 XX w.)
Imię i nazwisko przy narodzeniu	Jan Emilian Łomnicki
Data i miejsce urodzenia	30 czerwca 1929 Podhajce
Data i miejsce śmierci	18 grudnia 2002 Warszawa
Zawód	reżyser scenarzysta
Lata aktywności	1951–2000
Odznaczenia

Grób Jana Łomnickiego na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Jan Łomnicki (ur. 30 czerwca 1929 w Podhajcach, zm. 18 grudnia 2002 w Warszawie) – polski reżyser i scenarzysta filmów dokumentalnych i fabularnych.

Życiorys

Brat aktora Tadeusza Łomnickiego. Studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim i Wyższej Szkole Nauk Społecznych przy KC PZPR. W 1954 ukończył studia na Wydziale Reżyserii Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi, a w 1957 uzyskał dyplom. W czasie studiów w łódzkiej filmówce tworzył nieformalną grupę określaną jako „Kolektyw”, do której należeli również Stanisław Bareja, Janusz Weychert, Janusz Morgenstern, Lech Lorentowicz i Kazimierz Kutz. Na początku studiów miał być relegowany z uczelni z powodu wybryku, jakim było skracanie trasy podczas marszobiegu mającego służyć tężyźnie fizycznej, a który nabrał znaczenia politycznego. Ponieważ do udziału w tym wybryku przyznał się również Bareja, zrezygnowano z tak silnej sankcji. Wyrzucenie ze studiów dwóch osób mogłoby spowodować większe zainteresowanie uczelnią ze strony UBP w Łodzi.

W latach 1989–1991 był członkiem Komitetu Kinematografii. Jako reżyser debiutował w 1954 krótkim filmem dokumentalnym pt. Ziemia czeka, w którym agitował do osiedlania się na ziemiach odzyskanych. W następnych latach zrealizował szereg kolejnych dokumentów, z których największe uznanie zdobył obsypany międzynarodowymi nagrodami film Narodziny statku (1961) opowiadający o końcowych pracach przy montażu i wodowaniu statku w Stoczni Gdańskiej. W 1963 wyreżyserował swój pierwszy film fabularny; dramat obyczajowy pt. Wiano, w którym swoją pierwszą główną rolę w karierze zagrał Roman Wilhelmi. Często w swoich późniejszych filmach poruszał tematykę wojenną; były to m.in. Ocalić miasto (1976), Akcja pod Arsenałem (1977) czy Jeszcze tylko ten las (1991). W zrealizowanych w latach 90 XX w. filmach Wielka wsypa (1992) i Szczur (1994) poruszał współczesną tematykę opisując nową polską rzeczywistość po upadku komunizmu oraz zmieniające się wartości i obyczaje. Jednak największą popularność i uznanie przyniósł mu 25-odcinkowy serial obyczajowy Dom, którego realizacja z przerwami zajęła mu 20 lat. Opowiadający o powojennych losach mieszkańców warszawskiej kamienicy serial cieszy się od lat niesłabnącym zainteresowaniem widzów.

Zmarł 18 grudnia 2002 po długiej i ciężkiej chorobie w szpitalu w Warszawie – Aninie. Jest pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 131-5-12).

Był mężem Danuty z Piłsudskich h. Kościesza. Jego synem jest reżyser Marcin Mikołaj Łomnicki (ur. 1958). Miał także córkę Jadwigę (ur. 1982)

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1975)
• Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1978)
• Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1979)

Filmografia

Filmy fabularne i seriale

• Wiano (1963)
• Kontrybucja (1966)
• Cyrograf dojrzałości (1967)
• Mała ankieta (1970)
• Pan Dodek (1970)
• Poślizg (1972)
• Nagrody i odznaczenia (1973)
• Ocalić miasto (1976)
• Akcja pod Arsenałem (1977)
• Dom (1980–2000; serial TV)
• Rzeka kłamstwa (1987; serial TV)
• Modrzejewska (1989; serial TV)
• Jeszcze tylko ten las (1991)
• Wielka wsypa (1992)
• Szczur (1994)
• Jest jak jest (1994; serial TV); tylko odc. 1. oraz od 4. do 7.

Filmy dokumentalne

• Ziemia czeka (1954)
• Szarlejka (1955)
• Walcownia (1956)
• Mistrz Nikifor (1956)
• Dom starych kobiet (1957)
• Warszawa Główna (1958)
• Stal (1959)
• Nie ma końca wielkiej wojny (1959)
• Narodziny miasta (1959)
• Huta 1959 (1959)
• Piosenki dla Krakowa (1960)
• Koncert wawelski (1960)
• Na straży granic (1960)
• Mostostalowcy (1960)
• Narodziny statku (1961)
• Kolorowy świat (1961)
• Władysław Broniewski (1962)
• Nadzieja i inne wiersze (1962)
• Suita polska (1962)
• Skrzyżowanie (1962)
• Karta wizytowa (1962)
• Rzecz niepospolita (1964)
• Rówieśnicy (1964)
• Ab urbe condita (1965)
• Stocznia Gdańska (1966)
• Spotkania z Warszawą (1966)
• Jubileuszowy (1967)
• Gienek (1968)
• Dzieciom (1968)
• Witamy (1969)
• Toast (1969)
• Ojcowie i dzieci (1969)
• Wszystkie nasze końskie sprawy (1970)
• Pory roku (1970)
• Polska przeminionych Kołodziejów (1970)
• Polak jako taki (1970)
• Pamięć (1970)
• Troska i pieśń (1970)
• Huta 75 (1975)
• Andrzej Banach (1991)
• Ludwik Perski - krótkie wspomnienie z długiego życia (2000)

Linki zewnętrzne

• Jan Łomnicki w bazie Filmweb
• Jan Łomnicki na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”