Pałac Letni w Pekinie

Pałac Letni i ogród cesarski w Pekinie^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Chiny
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	I, II, III
Numer ref.	880
Region	Azja i Pacyfik
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1998; na 22. sesji
	Położenie na mapie Pekinu Pałac Letni i ogród cesarski w Pekinie
	Położenie na mapie Chin Pałac Letni i ogród cesarski w Pekinie
	39°59′51,0″N 116°16′08,0″E/39,997500 116,268889
	Multimedia w Wikimedia Commons
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO ;

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 21 lis 2021, była oparta na tej wersji.

Pałac Letni^[1] (chin. trad. 頤和園, chin. upr. 颐和园, pinyin Yíhéyuán) – kompleks parkowo-pałacowy stanowiący miejsce letniego odpoczynku cesarzy chińskich z dynastii Qing, położony w Pekinie. Centralnym punktem Yiheyuanu jest Wzgórze Długowieczności (Wanshoushan, 60 m wysokości) oraz sztuczne jezioro Kunming, które zajmuje powierzchnię 2,2 km² (ok. 2/3 całego parku). Cały kompleks liczy 70 tys. m² zabudowanej przestrzeni z licznymi ogrodami, altankami, pawilonami, galeriami i klasycznymi rezydencjami (ponad 3 tys. obiektów). Nazwa Yiheyuan oznacza Ogród Pielęgnowania Harmonii.

Historia

Początki rezydencji sięgają czasów dynastii Jin (1115-1234), kiedy to w 1153 roku cesarz Hailingwang wybudował swój letni pałac na górze Jinshan, około 10 kilometrów od dzisiejszego Pekinu. W czasach dynastii Yuan powiększono znajdujące się nieopodal pałacu jezioro (dzisiejsze jezioro Kunming) i połączono je kanałem z Pekinem.

Właściwe dzieje Yiheyuanu zaczynają się w 1750 roku, kiedy to dla uczczenia 70 rocznicy urodzin swojej matki cesarz Qianlong rozkazał utworzyć w tym miejscu rezydencję o nazwie Ogród Czystych Fal (Qingyiyuan). Pogłębiono i poszerzono wówczas jezioro, nadając mu nazwę Kunming. Ziemia wybrana do wykopania jeziora posłużyła do usypania Wzgórza Długowieczności. W następnych latach przeprowadzono rozbudowę założeń parkowych i budowli, jednak miejsce to nie stanowiło miejsca letniego wypoczynku cesarzy, preferujących Yuanmingyuan i rezydencję w Chengde. Qingyiyuan doznał poważnych zniszczeń podczas interwencji wojsk angielsko-francuskich w trakcie II wojny opiumowej w 1860 roku.

W 1885 cesarzowa Cixi, z uwagi na brak funduszy pozwalających na ewentualną odbudowę doszczętnie zniszczonego Yuanmingyuan, nakazała wybudować nową letnią rezydencję cesarską na gruzach Qingyiyuan. Budowa, zakończona w 1889 roku, sfinansowana była z funduszy mających służyć pierwotnie budowie floty oraz z handlu urzędami. Cała inwestycja pochłonęła 100 milionów taeli i zrujnowała chiński skarb. Od 1898 roku więziony był tu cesarz Guangxu.

Podczas interwencji wojsk cudzoziemskich podczas powstania bokserów w 1900 roku pałac został poważnie uszkodzony. Zdemolowano wiele pomieszczeń, zniszczono znajdujące się w nich wyposażenie, a ściany pokryto wulgarnymi napisami. Odrestaurowany, po śmierci Cixi w 1908 został z rozkazu cesarzowej-wdowy Longyu opuszczony. Przez następnie kilkadziesiąt lat pałac był systematycznie rozkradany i niszczony. Największych zniszczeń doznał z rąk klik militarystycznych, dowódców Kuomintangu i żołnierzy japońskich.

W latach 50. XX wieku kompleks został odrestaurowany i udostępniony zwiedzającym.

W grudniu 1998 UNESCO włączył Yiheyuan na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości.

Wygląd

Głównym wejściem do Yiheyuanu jest brama wschodnia, za którą znajdują się dawne rezydencje Cixi. Największa z nich, Pałac Dobroczynności i Długowieczności (Renshoudian), służyła jako miejsce audiencji. Obok niego, nad brzegiem jeziora, wznosi się Pałac Nefrytowych Fal (Yulantang), w którym więziony był Guangxu.

Następnie, kierując się wzdłuż brzegów jeziora, znajduje się kilometrowy, pokryty dachem ganek zwany Długim Korytarzem. Obiega on Górę Długowieczności, na której znajdują się najstarsze budowle kompleksu. Tam też, nad brzegiem jeziora, wznosi się składający się z kilku pawilonów Pałac Rozwianych Obłoków. U północnego stoku góry, przy bramie północnej, znajduje się kompleks jezior z zabudowaniami przypominającymi te z Suzhou.

Długi Korytarz prowadzi do Marmurowej Łodzi (wybudowanej ironicznie przez Cixi za pieniądze przeznaczone na rozbudowę floty) i niewielkiej wysepki, na której wznoszą się Pawilon Oczyszczenia Serca i Wieża Powitania Wschodzącego Słońca.

W granicach Yiheyuanu znalazła się także pochodząca z czasów dynastii Ming Świątynia Króla Smoka. W przeciwieństwie do reszty pałacu była ona ogólnodostępna. Położona jest na jeziorze i prowadzi do niej Most o Siedemnastu Przęsłach, którym w dni świąteczne podążali pielgrzymi, aby złożyć ofiary.

Galeria

"Kamienna Łódź"
Jezioro Kunming
Wzgórze Długowieczności
"Długi Korytarz"
Wzgórze Długowieczności
Widok na jezioro
Statua Qilin
Letni Pałac Cesarski

Przypisy

↑ Zmiany wprowadzone na 96. posiedzeniu Komisji (1 lutego 2017 roku). Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej. [dostęp 2017-02-26].

Bibliografia

Wiesław Olszewski: Chiny. Zarys kultury. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2003. ISBN 83-232-1272-4.
Edward Kajdański: Chiny. Leksykon. Warszawa: Książka i Wiedza, 2005. ISBN 83-05-13407-5.

[1] Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO

[2] Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

[3] Zmiany wprowadzone na 96. posiedzeniu Komisji (1 lutego 2017 roku). Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej. [dostęp 2017-02-26].

[a]

[b]

[1]