Powiat lubiński

powiat lubiński
	powiat
	; Panorama wsi Górzyn w gminie Rudna
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Data powstania	1 stycznia 1999
TERC	0211
Siedziba	Lubin
Starosta	Paweł Kleszcz
Powierzchnia (2024)	711,62 km²
Populacja (2023); • liczba ludności	; 102 872
• gęstość	145 os./km²
Urbanizacja	70,8%
Nr kierunkowy	76
Kod pocztowy (2024)	59-3XX
Tablice rejestracyjne	DLU
	Adres urzędu:ul. Jana Kilińskiego 12B; 59-300 Lubin
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich	1
Liczba gmin miejsko-wiejskich	1
Liczba gmin wiejskich	2
Liczba sołectw	79
Liczba miejscowości	83
	Położenie na mapie województwa;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Powiat lubiński – powiat w Polsce, położony w północnej części województwa dolnośląskiego, utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Lubin.

Podział administracyjny

Powiat lubiński powstał 1 stycznia 1999 roku wskutek reformy administracyjnej, której jednym z aspektów było wprowadzenie powiatów jako drugiego szczebla administracji, pomiędzy województwami i gminami^[1].

Został stworzony z części znoszonego województwa legnickiego^[2]^[3]. Terytorium powiatu zostało określone w kształcie wyraźnie zmniejszonym w stosunku do tego, jaki posiadał on przed swoją likwidacją w 1975 roku^[4]^[5]^[6]. Wchodzące wówczas w jego skład gminy Chocianów i Polkowice stały się częścią powiatu polkowickiego. Przysiółek Dębinki, który w 1987 roku został wyłączony z gminy Rudna do gminy Pęcław^[7], wraz z nią po reformie wszedł w skład powiatu głogowskiego^[3].

Z powiatem lubińskim graniczą jednostki^[8]:

powiat głogowski od północy,
powiat górowski od północnego wschodu,
powiat wołowski od wschodu,
powiat legnicki od południa,
powiat polkowicki od zachodu.

W skład powiatu wchodzą 4 gminy: 1 miejska, 1 miejsko-wiejska oraz 2 wiejskie. Na jego terenie położone są dwa miasta: Lubin oraz Ścinawa^[9].


Gmina^[9]				Pow. (2024)^[10]	Ludność (2023)^[10]	Siedziba^[11]
TERYT	Typ	Nazwa		Pow. (2024)^[10]	Ludność (2023)^[10]	Siedziba^[11]
0211011	miejska		Lubin	40,76	67 620	—
0211022	wiejska		Lubin	289,80	18 467	Lubin
0211032	wiejska		Rudna	216,63	7429	Rudna
0211043	miejsko-wiejska		Ścinawa	164,43	9356	Ścinawa

W 2021 roku doszło do próby zmiany granic powiatu. Władze gminy Wińsko, należącej do sąsiedniego powiatu wołowskiego, złożyły do MSWiA wniosek o przyłączenie do powiatu lubińskiego. Wniosek został rozpatrzony negatywnie przez Radę Ministrów^[12].

Pokrycie terenu

Powiat lubiński według danych z 2024 roku zajmował powierzchnię 711,62 km², co stanowiło 3,57% powierzchni województwa dolnośląskiego. Pod względem powierzchni zajął 214. lokatę wśród 314 powiatów Polski^[13]. Największą część powierzchni powiatu zajmowały grunty rolne (56,1%) oraz leśne (33,3%). Zabudowanych i zurbanizowanych było 9,6% terenów, zaś pod wodami znajdowało się ich 1,0%^[14].

**Pokrycie terenu w powiecie lubińskim**
stan na 1 stycznia 2024 r.^[14]

Demografia

Liczba mieszkańców w powiecie lubińskim w latach 1998–2022
Źródło: Bank Danych Lokalnych^[15]. Stan w dniu 31 grudnia.

Według stanu z dnia 31 grudnia 2023 roku w powiecie lubińskim zamieszkiwało 102 872 mieszkańców: 53 493 kobiet (52,0% ludności) i 49 379 mężczyzn (48,0%), czyli 3,57% ludności województwa dolnośląskiego. Gęstość zaludnienia w powiecie wyniosła 145 osób na km². Pod względem ludności powiat lubiński zajął w 2024 roku 73. lokatę wśród 314 powiatów Polski^[13].

Wskaźnik urbanizacji wyniósł 70,8% (ósma najwyższa wartość w Polsce); w miastach w tym dniu mieszkało 72 871 osób, zaś na wsi 30 001 osób^[15].

**Sytuacja demograficzna w powiecie lubińskim**
stan na 31 grudnia 2023 r.^[15]

**Piramida wieku mieszkańców powiatu lubińskiego**
stan na 31 grudnia 2023 r.^[15]

Gospodarka

W końcu listopada 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie obejmowała ok. 1,5 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 4% do aktywnych zawodowo^[16].

Dominującą pozycję wśród przedsiębiorstw ma górnicza spółka KGHM Polska Miedź z siedzibą w Lubinie. Na terenie powiatu znajdują się też Zakłady Górnicze Lubin i Huta Miedzi Cedynia w Orsku. Dzięki miedziowemu przemysłowi przeciętne wynagrodzenie w powiecie lubińskim jest najwyższe w Polsce^[17].

Transport

Transport lotniczy

W Lubinie znajduje się Lotnisko Lubin, pozostające w dyspozycji Aeroklubu Zagłębia Miedziowego, z asfaltobetonowym pasem startowym o długości 1000 m^[18].

Transport kolejowy

Powiat przecinają państwowe linie kolejowe:

Linia kolejowa nr 273 (Wrocław Główny – Szczecin Główny.
Linia kolejowa nr 289 (Legnica – Rudna Gwizdanów)^[19].

Linie łączą się na stacji Rudna Gwizdanów^[19].

Transport drogowy

Przez terytorium powiatu wiodą:

droga ekspresowa S3,
droga krajowa nr 36,
drogi wojewódzkie w zarządzie Dolnośląskiej Służby Dróg i Kolei we Wrocławiu^[20].

Według stanu na lipiec 2013 roku, na terenie powiatu zarejestrowano około 80 tysięcy pojazdów^[21].

Publiczny transport zbiorowy

Przewozy kolejowe

Według stanu na rok 2018, po linii nr 273 kursują pasażerskie pociągi osobowe (nazwa handlowa REGIO) obsługiwane przez Przewozy Regionalne oraz pociągi kwalifikowane spółki PKP Intercity kategorii TLK i IC^[22].

Od 2019 roku po kilkuletniej przerwie wznowiono ruch pasażerski pociągów na linii Legnica – Rudna Gwizdanów, którą poruszają się pociągi pospieszne oraz osobowe (Głogów – Wrocław)^[23].

Przewozy autobusowe

W Lubinie funkcjonuje komunikacja miejska, obejmująca również okoliczne miejscowości. Od 2016 roku powiat przejął od gminy miejskiej Lubin, gminy wiejskiej Lubin oraz gminy Ścinawa obowiązki organizatora publicznego transportu zbiorowego.

Operatorem systemu powiatowych linii autobusowych (Lubińskie Przewozy Pasażerskie) na lata 2016-2019, następnie 2021-2024 w drodze przetargów wybrano sprywatyzowane przedsiębiorstwo PKS Lubin^[24]^[25].

Starostowie lubińscy

Na podstawie źródła^[26]:

Józef Bober (1 stycznia 1999 – 19 listopada 2002)
Marcin Sutkowski (19 listopada 2002 – 16 września 2003)
Piotr Anacki (29 września 2003 – 27 listopada 2006)
Małgorzata Drygas-Majka (27 listopada 2006 – 2 grudnia 2010)
Tadeusz Kielan (2 grudnia 2010 – 28 czerwca 2012)
Adam Myrda (28 czerwca 2012 – 26 marca 2022)^[27]
Paweł Kleszcz (od 8 kwietnia 2022)^[28]

Zobacz też

Bory Dolnośląskie

Przypisy

↑ Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).
↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 1996 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw (Dz.U. z 1996 r. nr 130, poz. 612).
↑ ^a ^b Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów (Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652).
↑ Wykaz powierzchni jednostek podziału terytorialnego dla potrzeb statystycznych : stan w dniu 1 I 1974 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, 1974, s. 214.
↑ Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1974 r. do 1 I 1975 r. włącznie, Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, Warszawa, marzec 1975, s. 2-3 [dostęp 2024-10-01] (pol.).
↑ Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1975 r. do 31 V 1975 r. włącznie, Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, Warszawa, sierpień 1975, s. 1-3 [dostęp 2024-10-01] (pol.).
↑ Uchwała nr XVIII/132/87 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Legnicy z dnia 26 czerwca 1987 r. w sprawie zmiany granic gmin Pęcław i Rudna (M.P. z 1987 r. nr 33, poz. 289).
↑ Państwowy Rejestr Granic (PRG) [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-10-01] (pol.).
↑ ^a ^b Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1998 r. nr 157, poz. 1031).
↑ ^a ^b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 21: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin [dostęp 2024-10-01] (pol.).
↑ Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie wykazu gmin i powiatów wchodzących w skład województw (M.P. z 2017 r. poz. 853).
↑ Uzasadnienie do projektu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2021 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta [online], Rządowe Centrum Legislacji, 30 lipca 2021, s. 32-35 [dostęp 2024-10-01] (pol.).
↑ ^a ^b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 2: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według powiatów i miast na prawach powiatu [dostęp 2024-10-01] (pol.).
↑ ^a ^b Powiatowe zbiorcze zestawienie danych dotyczących gruntów wg stanu na dzień 1 stycznia 2024 (woj. dolnośląskie, pow. lubiński). [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-10-01] (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d Bank Danych Lokalnych [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2024-10-01] (pol.).
↑ GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu listopada 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2020-01-15] (pol.).
↑ Wynagrodzenia w powiatach | rp.pl.
↑ World Aero Data, dostęp: 2018-11-20
↑ ^a ^b PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.: Mapa linii kolejowych w Polsce zarządzanych przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. oraz innych zarządców. plk-sa.pl, 2015-12-09. [dostęp 2016-01-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-02)]. (pol.).
↑ Podstawowy układ drogowy województwa dolnośląskiego - drogi krajowe i drogi wojewódzkie, dostęp: 2018-11-08
↑ lubinextra.pl: samochodów coraz więcej, dostęp: 2018-11-22
↑ PKP Intercity. intercity.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-22)]., dostęp: 2018-11-22
↑ Michał Szymajda: Głogów wygranym nowego rozkładu jazdy pociągów. [w:] Rynek Kolejowy [on-line]. 2019-12-19.
↑ Dariusz Chryc: Ruszają Powiatowe Przewozy Pasażerskie w Lubinie. [w:] infobus.pl [on-line]. 2016-07-01. [dostęp 2018-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-22)].
↑ PKS Lubin z liniowym kontraktem na cztery lata. [w:] transinfo.pl [on-line]. 2021-02-15.
↑ Rafał Rudka (red.): Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. I: Starostowie województwa dolnośląskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2022, s. 26. ISBN 978-83-62251-80-3. [dostęp 2024-01-25].
↑ AnetaA. Kaczmarek AnetaA., Zmarł starosta lubiński Adam Myrda [online], Portal Samorządowy, 28 marca 2022 [dostęp 2024-10-01] (pol.).
↑ Powiat lubiński z nowym starostą. lubin.pl, 8 kwietnia 2022. [dostęp 2024-03-01].

[1] Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).

[2] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 1996 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw (Dz.U. z 1996 r. nr 130, poz. 612).

[rozp_powiaty-3] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów (Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652).

[4] Wykaz powierzchni jednostek podziału terytorialnego dla potrzeb statystycznych : stan w dniu 1 I 1974 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, 1974, s. 214.

[5] Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1974 r. do 1 I 1975 r. włącznie, Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, Warszawa, marzec 1975, s. 2-3 [dostęp 2024-10-01] (pol.).

[6] Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1975 r. do 31 V 1975 r. włącznie, Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, Warszawa, sierpień 1975, s. 1-3 [dostęp 2024-10-01] (pol.).

[7] Uchwała nr XVIII/132/87 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Legnicy z dnia 26 czerwca 1987 r. w sprawie zmiany granic gmin Pęcław i Rudna (M.P. z 1987 r. nr 33, poz. 289).

[8] Państwowy Rejestr Granic (PRG) [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-10-01] (pol.).

[TERYT-9] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1998 r. nr 157, poz. 1031).

[gminy_2024-10] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 21: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin [dostęp 2024-10-01] (pol.).

[11] Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie wykazu gmin i powiatów wchodzących w skład województw (M.P. z 2017 r. poz. 853).

[12] Uzasadnienie do projektu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2021 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta [online], Rządowe Centrum Legislacji, 30 lipca 2021, s. 32-35 [dostęp 2024-10-01] (pol.).

[pow_2024-13] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 2: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według powiatów i miast na prawach powiatu [dostęp 2024-10-01] (pol.).

[pokrycie_terenu-14] Powiatowe zbiorcze zestawienie danych dotyczących gruntów wg stanu na dzień 1 stycznia 2024 (woj. dolnośląskie, pow. lubiński). [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-10-01] (pol.).

[BDL-15] Bank Danych Lokalnych [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2024-10-01] (pol.).

[16] GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu listopada 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2020-01-15] (pol.).

[17] Wynagrodzenia w powiatach | rp.pl.

[18] World Aero Data, dostęp: 2018-11-20

[mapa_PLK-19] PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.: Mapa linii kolejowych w Polsce zarządzanych przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. oraz innych zarządców. plk-sa.pl, 2015-12-09. [dostęp 2016-01-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-02)]. (pol.).

[drogi-20] Podstawowy układ drogowy województwa dolnośląskiego - drogi krajowe i drogi wojewódzkie, dostęp: 2018-11-08

[21] ubinextra.pl: samochodów coraz więcej, dostęp: 2018-11-22

[22] PKP Intercity. intercity.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-22)]., dostęp: 2018-11-22

[kolej2-23] Michał Szymajda: Głogów wygranym nowego rozkładu jazdy pociągów. [w:] Rynek Kolejowy [on-line]. 2019-12-19.

[PPP-24] Dariusz Chryc: Ruszają Powiatowe Przewozy Pasażerskie w Lubinie. [w:] infobus.pl [on-line]. 2016-07-01. [dostęp 2018-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-22)].

[PPP2-25] PKS Lubin z liniowym kontraktem na cztery lata. [w:] transinfo.pl [on-line]. 2021-02-15.

[26] Rafał Rudka (red.): Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. I: Starostowie województwa dolnośląskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2022, s. 26. ISBN 978-83-62251-80-3. [dostęp 2024-01-25].

[27] AnetaA. Kaczmarek AnetaA., Zmarł starosta lubiński Adam Myrda [online], Portal Samorządowy, 28 marca 2022 [dostęp 2024-10-01] (pol.).

[28] Powiat lubiński z nowym starostą. lubin.pl, 8 kwietnia 2022. [dostęp 2024-03-01].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

Miasta na prawach powiatu	Jelenia Góra Legnica Wałbrzych Wrocław (siedziba)
Powiaty	bolesławiecki dzierżoniowski głogowski górowski jaworski kamiennogórski karkonoski kłodzki legnicki lubański lubiński lwówecki milicki oleśnicki oławski polkowicki strzeliński średzki świdnicki trzebnicki wałbrzyski wołowski wrocławski ząbkowicki zgorzelecki złotoryjski
Miasta	Wrocław Wałbrzych Legnica Jelenia Góra Lubin Głogów Świdnica Bolesławiec Oleśnica Oława Dzierżoniów Zgorzelec Bielawa Kłodzko Świebodzice Polkowice Jawor Nowa Ruda Lubań Kamienna Góra Bogatynia Jelcz-Laskowice Strzegom Ząbkowice Śląskie Boguszów-Gorce Złotoryja Trzebnica Brzeg Dolny Chojnów Wołów Strzelin Góra Milicz Siechnice Syców Kowary Środa Śląska Kudowa-Zdrój Bystrzyca Kłodzka Oborniki Śląskie Lwówek Śląski Ziębice Chocianów Kąty Wrocławskie Sobótka Pieszyce Żarów Twardogóra Żmigród Gryfów Śląski Polanica-Zdrój Piława Górna Głuszyca Szklarska Poręba Piechowice Lubawka Przemków Pieńsk Ścinawa Szczawno-Zdrój Jaworzyna Śląska Lądek-Zdrój Bolków Bierutów Kamieniec Ząbkowicki Olszyna Karpacz Nowogrodziec Duszniki-Zdrój Leśna Świeradów-Zdrój Zawidów Mieroszów Mirsk Prochowice Wojcieszów Niemcza Węgliniec Wąsosz Złoty Stok Międzylesie Bardo Międzybórz Radków Wiązów Prusice Miękinia Świerzawa Lubomierz Wleń
Inne zagadnienia	Podział administracyjny Herb Flaga

Miasta	Lubin Ścinawa
Gminy miejskie	Lubin
Gminy miejsko-wiejskie	Ścinawa
Gminy wiejskie	Lubin Rudna

Przynależność wojewódzka	woj. wrocławskie
Miasta (1945–75)	Chocianów Lubin Polkowice (od 1967) Rudna (do 1945) Ścinawa (od 1973 ←)
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Chobienia (I–XII 1973) Chocianowiec (do 1954) Chocianów (od XII 1973) Księginice (do 1954) Lubin (od I 1973) Miłoradzice (do 1954) Parchów (do 1954) Polkowice (od I 1973) Rudna Rynarcice (do 1954) Szklary Górne (do 1954) Ścinawa (od I 1973) Trzebnice (I–XII 1973) Zimna Woda (do 1954)
Gromady (1954–72)	Chocianowiec (1954–59) Jędrzychów (1954–61) Komorniki (1954–61) Krzeczyn Wielki (1954–68) Księginice (1954–68) Lipiny (1968–72) Lubin (1968–72) Miłoradzice (1954–68) Niemstów (1954–68) Parchów (1954–71) Polkowice (1954–72) Rudna (1954–72) Rynarcice (1954–68) Szklary Górne (1954–72) Trzebnice (1960–72) Zimna Woda (1954–68) Żabice (1954–59)