Przejdź do zawartości

Henryk Szeryng: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→Życiorys: drobne redakcyjne
m rodzina, akt. przypisów
Linia 29: Linia 29:


== Życiorys ==
== Życiorys ==
=== Rodzina ===
⚫
Urodzony w rodzinie pochodzenia żydowskiego<ref>{{Cytuj stronę | url = https://sztetl.org.pl/pl/biogramy/3906-szeryng-henryk | tytuł = Szeryng Henryk | nazwisko = Błaszczyk | imię = Leon Tadeusz| opublikowany = Wirtualny Sztetl| język = pl | data dostępu = 2018-09-22}}</ref>. Jako 5-letnie dziecko pobierał naukę gry na fortepianie od swej matki, następnie jako 7-latek zaczął uczyć się gry na skrzypcach u M. Frenkela w Warszawie. W wieku 8 lat za namową [[Bronisław Huberman|Bronisława Hubermana]] wyjechał do [[Berlin]]a, by studiować grę skrzypcową u W. Hessa, [[Carl Flesch|Carla Flescha]] a następnie w [[Paryż]]u u [[Jacques Thibaud|Jacques'a Thibaud]] i Gabriela Bouillon. Studiował również w Paryżu kompozycję u [[Nadia Boulanger|Nadii Boulanger]]{{r|Encyklopedia muzyczna-s243}}.
Pochodził z rodzinie pochodzenia żydowskiego<ref>{{Cytuj stronę | url = https://sztetl.org.pl/pl/biogramy/3906-szeryng-henryk | tytuł = Szeryng Henryk | nazwisko = Błaszczyk | imię = Leon Tadeusz| opublikowany = Wirtualny Sztetl| język = pl | data dostępu = 2018-09-22}}</ref>. Był drugim dzieckiem Szymona Serek-Szerynga (1885 - 1944) i Salome Aliny Szeryng-Woznickiej z domu Szwajs (1887 - 1969). Ojciec Szymon Szeryng był przedsiębiorcą i zapalonym śpiewakiem-amatorem, właścicielem dwóch warszawskich kin „Atlantic” i „Imperial” oraz zarządcą lasów w [[województwo wołyńskie|województwie wołyńskim]]. Działał w żydowskich warszawskich organizacjach charytatywnych. Był oficerem rezerwy Wojska Polskiego. Zginął 1 sierpnia 1944 r. podczas [[Powstanie w getcie warszawskim|powstania w getcie]]. Matka, Salome Alina Szeryng była utalentowaną pianistką koncertową. Jako pierwsza uczyła muzyki swego 5 letniego syna Henryka. Podczas II wojny światowej została prezesem [[Polski Czerwony Krzyż|Polskiego Czerwonego Krzyża]] we Francji{{r|Biography 1919 1833}}.

Starszy brat Henryka Szerynga, Georges Szeryng (1910 - 1989) studiował grę na skrzypcach oraz śpiew, a także inżynierię mechaniczną i prawo. W późniejszym czasie został adwokatem i pod koniec II wojny światowej zamieszkał w Paryżu.
Dom rodziny Szeryngów w Warszawie przed wojną znajdował się przy ulicy Zielnej 24, w miejscu gdzie obecnie znajduje się [[Pałac Kultury i Nauki]].

=== Dzieciństwo ===
⚫
Jako 5-letnie dziecko pobierał naukę gry na fortepianie od swej matki, następnie jako 7-latek zaczął uczyć się gry na skrzypcach u M. Frenkela w Warszawie. W wieku 8 lat za namową [[Bronisław Huberman|Bronisława Hubermana]] wyjechał do [[Berlin]]a, by studiować grę skrzypcową u W. Hessa, [[Carl Flesch|Carla Flescha]] a następnie w [[Paryż]]u u [[Jacques Thibaud|Jacques'a Thibaud]] i Gabriela Bouillon. Studiował również w Paryżu kompozycję u [[Nadia Boulanger|Nadii Boulanger]]{{r|Encyklopedia muzyczna-s243}}.

=== Początki kariery muzycznej ===


Debiutował w [[Filharmonia Narodowa|Filharmonii Warszawskiej]] w 1933 wykonaniem ''Koncertu Skrzypcowego'' [[Johannes Brahms|Brahmsa]], wzbudzając powszechny podziw swą [[wirtuoz]]erią. W tym czasie odbył tournée po [[Bukareszt|Bukareszcie]], [[Wiedeń|Wiedniu]] i Paryżu, zdobywając uznanie publiczności i krytyki muzycznej.
Debiutował w [[Filharmonia Narodowa|Filharmonii Warszawskiej]] w 1933 wykonaniem ''Koncertu Skrzypcowego'' [[Johannes Brahms|Brahmsa]], wzbudzając powszechny podziw swą [[wirtuoz]]erią. W tym czasie odbył tournée po [[Bukareszt|Bukareszcie]], [[Wiedeń|Wiedniu]] i Paryżu, zdobywając uznanie publiczności i krytyki muzycznej.

=== Działalność w czasie wojny ===
W czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] był oficerem łącznikowym i tłumaczem (znał 7 języków) rządu polskiego na uchodźstwie. Występował również z koncertami dla żołnierzy alianckich w obozach wojskowych i szpitalach polowych. Towarzyszył [[Władysław Sikorski|Władysławowi Sikorskiemu]] podczas misji w Meksyku, gdzie pozostał do czasów powojennych i przyjął obywatelstwo meksykańskie. Wykładał w klasie skrzypiec na [[Narodowy Uniwersytet Autonomiczny Meksyku|Narodowym Uniwersytecie Meksyku]].
W czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] był oficerem łącznikowym i tłumaczem (znał 7 języków) rządu polskiego na uchodźstwie. Występował również z koncertami dla żołnierzy alianckich w obozach wojskowych i szpitalach polowych. Towarzyszył [[Władysław Sikorski|Władysławowi Sikorskiemu]] podczas misji w Meksyku, gdzie pozostał do czasów powojennych i przyjął obywatelstwo meksykańskie. Wykładał w klasie skrzypiec na [[Narodowy Uniwersytet Autonomiczny Meksyku|Narodowym Uniwersytecie Meksyku]].


=== Rozwój kariery po wojnie ===
W połowie lat 50. ponownie wrócił jako skrzypek na światowe estrady spotykając się z uznaniem publiczności i krytyków. Występował z najsłynniejszymi orkiestrami i dyrygentami w całej Europie, obu Amerykach, Afryce i Azji. W swoim repertuarze miał ponad 40 koncertów i kilkadziesiąt sonat kompozytorów wszystkich epok.
W połowie lat 50. ponownie wrócił jako skrzypek na światowe estrady spotykając się z uznaniem publiczności i krytyków. Występował z najsłynniejszymi orkiestrami i dyrygentami w całej Europie, obu Amerykach, Afryce i Azji. W swoim repertuarze miał ponad 40 koncertów i kilkadziesiąt sonat kompozytorów wszystkich epok.


Sławę przyniosły mu interpretacje koncertów [[Johann Sebastian Bach|Bacha]], [[Ludwig van Beethoven|Beethovena]], Brahmsa, [[Felix Mendelssohn-Bartholdy|Mendelssohna-Bartholdy'ego]], [[Wolfgang Amadeus Mozart|Mozarta]], [[Niccolò Paganini|Paganiniego]], [[Piotr Czajkowski|Czajkowskiego]], [[Henryk Wieniawski|Wieniawskiego]], a także twórców [[XX wiek]]u – [[Béla Bartók|Bartóka]], [[Alban Berg|Berga]], [[Aram Chaczaturian|Chaczaturiana]], [[Siergiej Prokofjew|Prokofjewa]], [[Karol Szymanowski|Szymanowskiego]], [[Jean Sibelius|Sibeliusa]].
Sławę przyniosły mu interpretacje koncertów [[Johann Sebastian Bach|Bacha]], [[Ludwig van Beethoven|Beethovena]], Brahmsa, [[Felix Mendelssohn-Bartholdy|Mendelssohna-Bartholdy'ego]], [[Wolfgang Amadeus Mozart|Mozarta]], [[Niccolò Paganini|Paganiniego]], [[Piotr Czajkowski|Czajkowskiego]], [[Henryk Wieniawski|Wieniawskiego]], a także twórców [[XX wiek]]u – [[Béla Bartók|Bartóka]], [[Alban Berg|Berga]], [[Aram Chaczaturian|Chaczaturiana]], [[Siergiej Prokofjew|Prokofjewa]], [[Karol Szymanowski|Szymanowskiego]], [[Jean Sibelius|Sibeliusa]].


=== Repertuar i dyskografia ===
Henryk Szeryng miał szeroki repertuar muzyki współczesnej, wielu kompozytorów pisało dla niego nowe utwory m.in. [[Manuel María Ponce]], Peter Racine Fricker, Camargo Guarnieri, [[Rodolfo Halffter]], [[Jean Martinon]], [[Benjamin Lees]], [[Carlos Chávez (muzyk)|Carlos Chávez]], [[Julián Carrillo]], [[Roman Haubenstock-Ramati]].
Henryk Szeryng miał szeroki repertuar muzyki współczesnej, wielu kompozytorów pisało dla niego nowe utwory m.in. [[Manuel María Ponce]], Peter Racine Fricker, Camargo Guarnieri, [[Rodolfo Halffter]], [[Jean Martinon]], [[Benjamin Lees]], [[Carlos Chávez (muzyk)|Carlos Chávez]], [[Julián Carrillo]], [[Roman Haubenstock-Ramati]].


Linia 66: Linia 79:
== Przypisy ==
== Przypisy ==
{{Przypisy|
{{Przypisy|
<ref name="Biography 1919 1833">{{cytuj stronę|url=http://www.henrykszeryng.net/en/main.php?page=timeline_part_1|tytuł=Biography 1919-1833|data dostępu=14-04-2012|opublikowany=henrykszeryng.net|język=en}}</ref>
<ref name="Biography 1919 1833">{{cytuj stronę|url=http://web.archive.org/web/20120306192630/http://www.henrykszeryng.net/en/main.php?page=timeline_part_1 |tytuł=Biography 1919-1833|data dostępu=06-10-2020|opublikowany=henrykszeryng.net|język=en}}</ref>
<ref name="encyklopediapwnpl-Szeryng-Henryk;3982959">{{encyklopedia PWN|id = 3982959|tytuł=Szeryng Henryk|data dostępu=2018-09-22}}</ref>
<ref name="encyklopediapwnpl-Szeryng-Henryk;3982959">{{encyklopedia PWN|id = 3982959|tytuł=Szeryng Henryk|data dostępu=2018-09-22}}</ref>
<ref name="Encyklopedia muzyczna-s243">{{cytuj książkę|tytuł=Encyklopedia muzyczna|inni=Elżbieta Dziębowska (redakcja)|wydawca=PWM|miejsce=Kraków|rok=2007|tom=11|strony=243|isbn=978-83-224-0866-7}}</ref>
<ref name="Encyklopedia muzyczna-s243">{{cytuj książkę|tytuł=Encyklopedia muzyczna|inni=Elżbieta Dziębowska (redakcja)|wydawca=PWM|miejsce=Kraków|rok=2007|tom=11|strony=243|isbn=978-83-224-0866-7}}</ref>

Wersja z 20:52, 6 paź 2020

Henryk Szeryng
Ilustracja
Henryk Szeryng (1964)
Data i miejsce urodzenia

22 września 1918
Warszawa

Data i miejsce śmierci

3 marca 1988
Kassel

Instrumenty

skrzypce

Zawód

muzyk

Aktywność

1933–1988

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej” Krzyż Oficerski Orderu Zasługi Kulturalnej (Rumunia) Krzyż Komandorski Orderu Lwa Finlandii Medaglia d'oro ai benemeriti della Cultura e dell'Arte (Włochy) Oficer Orderu Korony (Belgia) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor Orderu Sztuki i Literatury (Francja) Oficer Orderu Sztuki i Literatury (Francja) Komandor Orderu Świętego Karola (Monako) Komandor Orderu Edukacji Publicznej (Portugalia) Komandor Orderu Alfonsa X Mądrego (Hiszpania) Order Gwiazdy Jugosłowiańskiej III klasy
Strona internetowa

Henryk Bolesław Szeryng (ur. 22 września 1918 w Warszawie[1][2], zm. 3 marca 1988 w Kassel)[3] – meksykański skrzypek pochodzenia polskiego, który w czasie II wojny światowej osiadł na stałe w Meksyku; w 1946 roku został tam naturalizowany[4].

Życiorys

Rodzina

Pochodził z rodzinie pochodzenia żydowskiego[5]. Był drugim dzieckiem Szymona Serek-Szerynga (1885 - 1944) i Salome Aliny Szeryng-Woznickiej z domu Szwajs (1887 - 1969). Ojciec Szymon Szeryng był przedsiębiorcą i zapalonym śpiewakiem-amatorem, właścicielem dwóch warszawskich kin „Atlantic” i „Imperial” oraz zarządcą lasów w województwie wołyńskim. Działał w żydowskich warszawskich organizacjach charytatywnych. Był oficerem rezerwy Wojska Polskiego. Zginął 1 sierpnia 1944 r. podczas powstania w getcie. Matka, Salome Alina Szeryng była utalentowaną pianistką koncertową. Jako pierwsza uczyła muzyki swego 5 letniego syna Henryka. Podczas II wojny światowej została prezesem Polskiego Czerwonego Krzyża we Francji[1].

Starszy brat Henryka Szerynga, Georges Szeryng (1910 - 1989) studiował grę na skrzypcach oraz śpiew, a także inżynierię mechaniczną i prawo. W późniejszym czasie został adwokatem i pod koniec II wojny światowej zamieszkał w Paryżu. Dom rodziny Szeryngów w Warszawie przed wojną znajdował się przy ulicy Zielnej 24, w miejscu gdzie obecnie znajduje się Pałac Kultury i Nauki.

Dzieciństwo

Jako 5-letnie dziecko pobierał naukę gry na fortepianie od swej matki, następnie jako 7-latek zaczął uczyć się gry na skrzypcach u M. Frenkela w Warszawie. W wieku 8 lat za namową Bronisława Hubermana wyjechał do Berlina, by studiować grę skrzypcową u W. Hessa, Carla Flescha a następnie w Paryżu u Jacques'a Thibaud i Gabriela Bouillon. Studiował również w Paryżu kompozycję u Nadii Boulanger[6].

Początki kariery muzycznej

Debiutował w Filharmonii Warszawskiej w 1933 wykonaniem Koncertu Skrzypcowego Brahmsa, wzbudzając powszechny podziw swą wirtuozerią. W tym czasie odbył tournée po Bukareszcie, Wiedniu i Paryżu, zdobywając uznanie publiczności i krytyki muzycznej.

Działalność w czasie wojny

W czasie II wojny światowej był oficerem łącznikowym i tłumaczem (znał 7 języków) rządu polskiego na uchodźstwie. Występował również z koncertami dla żołnierzy alianckich w obozach wojskowych i szpitalach polowych. Towarzyszył Władysławowi Sikorskiemu podczas misji w Meksyku, gdzie pozostał do czasów powojennych i przyjął obywatelstwo meksykańskie. Wykładał w klasie skrzypiec na Narodowym Uniwersytecie Meksyku.

Rozwój kariery po wojnie

W połowie lat 50. ponownie wrócił jako skrzypek na światowe estrady spotykając się z uznaniem publiczności i krytyków. Występował z najsłynniejszymi orkiestrami i dyrygentami w całej Europie, obu Amerykach, Afryce i Azji. W swoim repertuarze miał ponad 40 koncertów i kilkadziesiąt sonat kompozytorów wszystkich epok.

Sławę przyniosły mu interpretacje koncertów Bacha, Beethovena, Brahmsa, Mendelssohna-Bartholdy'ego, Mozarta, Paganiniego, Czajkowskiego, Wieniawskiego, a także twórców XX wieku – Bartóka, Berga, Chaczaturiana, Prokofjewa, Szymanowskiego, Sibeliusa.

Repertuar i dyskografia

Henryk Szeryng miał szeroki repertuar muzyki współczesnej, wielu kompozytorów pisało dla niego nowe utwory m.in. Manuel María Ponce, Peter Racine Fricker, Camargo Guarnieri, Rodolfo Halffter, Jean Martinon, Benjamin Lees, Carlos Chávez, Julián Carrillo, Roman Haubenstock-Ramati.

Nagrał ogromną liczbę płyt dla firm RCA, Decca, Philips, Deutsche Grammophon, Mercury. Otrzymały one sześciokrotnie Grand Prix du Disque (m.in. z koncertami Bacha, Beethovena, Brahmsa, Chaczaturiana, Cháveza, Czajkowskiego, Lalo, Prokofjewa i Sibeliusa).

Szeryng był doradcą muzycznym przy UNESCO. Uczestniczył w pracach jury Konkursu im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu.

Odznaczenia

M.in.[7][8][9]:

Przypisy

  1. ↑ a b Biography 1919-1833. henrykszeryng.net. [dostęp 06-10-2020]. (ang.).
  2. ↑ Jako miejsce urodzenia często podawana jest Żelazowa Wola, również w encyklopediach muzycznych, nieporozumienie to ma swoje źródła prawdopodobnie w chwycie marketingowym, który miał jakoby dodać splendoru muzykowi urodzonemu w tej samej miejscowości co Fryderyk Chopin.
  3. ↑ Sylwetka Henryka Szerynga. www.culture.pl. [dostęp 2009-09-16]. (pol.).
  4. ↑ Szeryng Henryk, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2018-09-22].
  5. ↑ Leon Tadeusz Błaszczyk: Szeryng Henryk. Wirtualny Sztetl. [dostęp 2018-09-22]. (pol.).
  6. ↑ Encyklopedia muzyczna. Elżbieta Dziębowska (redakcja). T. 11. Kraków: PWM, 2007, s. 243. ISBN 978-83-224-0866-7.
  7. ↑ Awards. henrykszeryng.net. [dostęp 2020-01-21]. (ang.).
  8. ↑ Elżbieta Orman: Henryk Bolesław Szeryng. [w:] Polski Słownik Biograficzny. T. XLVIII/2012-2013 [on-line]. www.ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2020-01-21].
  9. ↑ Patricia Burgess: The Annual Obituary 1988. Londyn: St. James Pr., 1988, s. 166, seria: en.

Bibliografia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Henryk_Szeryng&oldid=61023823”