Powódź: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

[wersja nieprzejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 18:12, 4 gru 2013

Powódź – przejściowe zjawisko hydrologiczne polegające na wezbraniu wód rzecznych lub morskich w ciekach wodnych, zbiornikach lub na morzu powodujące po przekroczeniu przez wodę stanu brzegowego zatopienie znacznych obszarów lądu - dolin rzecznych, terenów nadbrzeżnych lub depresyjnych, doprowadzające do wymiernych strat społecznych i materialnych. Jest jedną z najbardziej groźnych i niszczycielskich w skutkach klęsk żywiołowych. Walka z nią jest stale aktualnym problemem ogólnoświatowym. Poważny wpływ na występowanie powodzi ma istniejący układ rzek oraz występująca w poszczególnych okresach roku sytuacja hydrologiczno-meteorologiczna.

Według (art. 9 ust.1 pkt 10 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne) - powódź to wezbranie wody w ciekach naturalnych, zbiornikach wodnych, kanałach lub na morzu, podczas którego woda po przekroczeniu stanu brzegowego zalewa doliny rzeczne albo tereny depresyjne i powoduje zagrożenia dla ludności lub mienia

Powodzie w Polsce ze względu na proces powstawania, wezbrania można podzielić na typy:

opadowe – których przyczyną są silne opady naturalne czyli o dużym natężeniu lub rozlewne na dużym obszarze zlewnym.
roztopowe – których przyczyną jest gwałtowne topnienie śniegu
zimowe – których przyczyną jest nasilenie niektórych zjawisk lodowych
sztormowe – których przyczyną są silne wiatry, sztormy występujące na zalewach i wybrzeżach

Przyczyny wystąpienia powodzi mogą więc być różne: intensywne opady deszczu, roztopy wiosenne, zatamowanie biegu rzeki przez zatory lodowe czy osuwiska, uszkodzenie obiektów hydrotechnicznych (np. przerwanie tamy), cofka, tsunami i in. Paradoksalnie, częstym i bardzo groźnym zjawiskiem na terenach suchych jest tzw. powódź błyskawiczna (z ang.: flash flood).

Wielkość powodzi określa się w 3-stopniowej skali:

małe - o zasięgu lokalnym,
średnie - o zasięgu regionalnym, nie mają wpływu na funkcjonowanie państwa,
duże - o zasięgu krajowym, mają charakter klęski żywiołowej, zakłócają normalne funkcjonowanie państwa lub jego dużej części, istnieje wtedy konieczność pomocy międzynarodowej.

Historyczne powodzie w Polsce

2013 rok - lipiec, Leśna i Miłoszów
2010 rok - sierpień, Bogatynia, Leśna i Miłoszów
2010 rok - maj/czerwiec (zobacz: Powódź w Europie Środkowej (2010))
2009 rok - czerwiec, południowe powiaty województwa podkarpackiego, małopolskiego, śląskiego, opolskiego oraz dolnośląskiego
2008 rok - lipiec, południowe powiaty województwa podkarpackiego i małopolskiego
2001 rok - lipiec/sierpień - dorzecze Wisły w południowej Polsce (zobacz: Powódź w Polsce (2001))
1998 rok - powódź na Bystrzycy Dusznickiej; która dotknęła Duszniki-Zdrój, Szczytną, Polanicę, gminę Kłodzko,
1997 rok - tzw. powódź tysiąclecia
1982 rok - powódź roztopowa
1980 rok - podczas lata
1979 rok - marzec/kwiecień
1977 rok - początek sierpnia - powódź opadowa na Dolnym Śląsku głównie w zlewni Kaczawy, Kwisy i Bobru - zalane zostało centrum Legnicy, ucierpiały też liczne mniejsze miejscowości.
1970 rok - dwa wielkie wezbrania - pierwsze roztopowe na północy kraju, drugie opadowe w lipcu
1962 rok - wezbranie opadowe w czerwcu objęło znaczny obszar kraju - od Nysy Łużyckiej, przez Wyżynę Małopolską, dopływy środkowej i dolnej Wisły, lokalnie wystąpiło też na dopływach Narwi.
1960 rok - wylały Odra i Wisła
1958 rok - czerwiec/lipiec
1947 rok - powódź zerwała most w Tczewie, zalała Żuławy i przedmieścia Gdańska; w rejonie Warszawy przerwane zostały wały między Zakroczymiem a Czerwińskiem
1934 rok - lipiec, dorzecze Wisły, woda zalała 1260 km², zginęło 55 osób, także zostało zniszczonych 22 059 budynków, 167 km dróg, zerwanych 78 mostów, zostały też przerwane wały (zobacz: powódź w Polsce (1934))
1924 rok - powódź roztopowa
1903 rok - lipiec, dorzecze Odry, górna Wisła
1888 rok - marzec/kwiecień - objęła cały prawie obszar północnej części kraju (Bug, Narew, dolna Warta, Pomorze).
1813 rok - sierpień, górna Wisła i Dunajec oraz środkowa i dolna Wisła. Wezbranie to miało największy zasięg terytorialny z notowanych do owego czasu i objęło także górną i środkową Odrę oraz tereny Niemiec, Czech i Węgier
1493 rok
1471 rok - katastrofalna powódź pod Krakowem
1468 rok - wylew Odry
1459 rok - wylew Odry
1456 rok - wylew Odry
1451 rok - długotrwała powódź
1310 rok - "...Drugiego dnia w Kłodzku zatopiło całe przedmieście, tak, że tam utonęło przeszło dwa tysiące ludzi."
1270 rok - wspomniana przez Jana Długosza: "Wisła, rzeka do takiej wzrosła wysokości, że całą przestrzeń między Górą Lasotą a kościołem Św. Stanisława na Skałce zalała, a rwistym prądem bardzo wiele ludzi i domów, bydła, trzody, koni i drobnego dobytku porwała [...]."
1253 rok - powódź opadowa
1235 rok - powódź roztopowa
1221 rok - powódź roztopowa
1118 rok - wiosna i lato, wspomniane przez Jana Długosza: "Te ciągłe ulewy i powodzie nie tylko w Polsce, ale i w okolicznych krajach wielkie poczyniły szkody, zatopiwszy całą niemal Ziemię, a stąd przeszkodziwszy zasiewom i zbiorom [...]. Wkrótce potem takie spadły ulewy i nawałnice, a z rzek tak gwałtownie powstały wylewy wód, że niektórzy lękać się zaczęli powtórnego potopu."
988 rok - pierwsza wzmianka, przekazana przez Jana Długosza: "Zdarzały się tego czasu liczne i długotrwałe wylewy, po których nastąpiło lato skwarne i dla wielu płodów przyrodzonych szkodliwe."

Źródło: R. Girgus i W. Strupczewski, 1965, Wyjątki ze źródeł historycznych o nadzwyczajnych zjawiskach hydrologiczno-meteorologicznych na ziemiach polskich w wiekach od X do XVI

Największe powodzie XX wieku

1911 r. - wylała chińska rzeka Jangcy, zginęło ok. 100 tys. osób,
1931 r. - powódź na Huang Ho spowodowała śmierć 3,7 mln ludzi,
1939 r. - powódź u ujścia Huang Ho, do 500 tys. ofiar śmiertelnych,
1942 r. - powódź w ujściowych odcinkach Gangesu i Brahmaputry, śmierć 42 tys. ludzi,
1948 r. - w Kolumbii Brytyjskiej (Kanada) wielka powódź roztopowa pozbawiła dachu nad głową 2000 osób,
1953 r. - styczniowy sztorm u wybrzeża Morza Północnego zniszczył 500 km wałów morskich, 1600 km² powierzchni Belgii i Holandii znalazło się pod wodą, zginęło 1800 osób, zostało zniszczonych 43 tys. domów, zasolenie gleby uniemożliwiło uprawę zalanych gruntów rolnych przez kilka kolejnych lat.
1953 r. - spiętrzenie poziomu morza i wywołane nim cofki we Wschodniej Anglii spowodowały śmierć 300 osób,
1953 r. - jedna z najrozleglejszych współczesnych powodzi - w Amazonii zalane 4 640 tys. km², brak większych strat ze względu na minimalną gęstość zaludnienia obszaru objętego powodzią,
1966 r. - obfite pady w północnej części Włoch (w 40 godzin 1/3 rocznej sumy opadowej) spowodowały nagłe wezbranie rzek. Oprócz wielkich strat materialnych życie straciły 144 osoby. Ucierpiały zabytki Florencji (zniszczone 1400 dzieł sztuki, utopiony zbiór 1 mln książek Biblioteki Narodowej), 33 zabitych floreńczyków. Powódź tę ocenia się jako koronny przykład następstw deforestacji stoków,
1970 r. - majowa powódź w Transylwanii i Karpatach Rumuńskich wskutek opadów deszczu i śniegu,
1970 r. - powódź w Bangladeszu, według różnych szacunków 300 tys. -1 mln zabitych,
1974 r. - wielka powódź w Australii - w ciągu 17 godzin zanotowano 480 mm opadu, w miejscowościach Darwin i Broome (Australia Zachodnia i Północna) poziom wody sięgnął wysokości słupów telegraficznych. Zginęło 200 osób, a ponad 20 tys. straciło dach nad głową.
1986 r. - wylew Missisipi w Stanach Zjednoczonych objął powierzchnię 9,5 mln km²,
1991 r. - lipcowa powódź w Chinach określana jako "powódź XX w.", 1400 ofiar śmiertelnych 1992 r. - w listopadzie na Filipinach 2-3 tys. ofiar wskutek tzw. flash flood (nagła powódź po intensywnych opadach),
1993 r. - lipcowa powódź Missisipi i Missouri związana z działaniem El-Nino, w 9 stanach USA rzeki zalały 44 tys. km², zniszczyły 50 tys. domów, powodując śmierć 50 osób i straty materialne szacowane na 125 mld $,
1993 r. - fala tsunami o wysokości 30 m zalała wyspę Okushiri-To na zach. od Hokkaido (Japonia) powodując śmierć 300 osób,
1994 r. - wielkie wystąpienie z brzegów Renu, nad którym zachowało się jedynie 10% naturalnych terenów zalewowych w wyniku antropopresji i utwardzania powierzchni, podtopiona Kolonia (Niemcy),
1998 r. - w wyniku powodzi w Chinach i Korei Południowej straciło życie ponad 3,5 tys. ludzi, ucierpiało ok. 240 mln osób, zniszczonych zostało 21,5 mln ha upraw, straty materialne wyniosły 30 mld $,
1998 r. - powodzie w Bangladeszu w okresie od czerwca do września pochłonęły życie 4,5 tys. osób, 1998 r. - wezbrania rzek w Polsce i Czechach, zginęły 52 osoby,
2000 r. - listopadowa powódź w Hat Yai, największym mieście w południowej Tajlandii, śmierć poniosło 50 osób, ponad 10 tys. osób straciło dach nad głową.
2000 r. - listopadowa powódź po gwałtownych deszczach w Indonezji ze skutkiem śmiertelnym dla 86 osób.

Literatura

N. Wójtowicz, Negatywne skutki regulacji Dolnej Wisły, Notatki Płockie, 1996, nr 2(167), s. 44-45.

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Szablon:Link FA

@@ Linia 62: / Linia 62: @@
 Źródło: R. Girgus i W. Strupczewski, 1965, ''Wyjątki ze źródeł historycznych o nadzwyczajnych zjawiskach hydrologiczno-meteorologicznych na ziemiach polskich w wiekach od X do XVI''
+==Największe powodzie XX wieku==
+* 1911 r. - wylała chińska rzeka Jangcy, zginęło ok. 100 tys. osób,
+* 1931 r. - powódź na Huang Ho spowodowała śmierć 3,7 mln ludzi,
+* 1939 r. - powódź u ujścia Huang Ho,  do 500 tys. ofiar śmiertelnych,
+* 1942 r. - powódź w ujściowych odcinkach Gangesu i Brahmaputry, śmierć 42 tys. ludzi,
+* 1948 r. - w Kolumbii Brytyjskiej (Kanada) wielka powódź roztopowa pozbawiła dachu nad głową 2000 osób,
+* 1953 r. - styczniowy sztorm u wybrzeża Morza Północnego zniszczył 500 km wałów morskich, 1600 km<sup>2</sup> powierzchni Belgii i Holandii znalazło się pod wodą, zginęło 1800 osób, zostało zniszczonych 43 tys. domów, zasolenie gleby uniemożliwiło uprawę zalanych gruntów rolnych przez kilka kolejnych lat.
+* 1953 r. - spiętrzenie poziomu morza i wywołane nim cofki we Wschodniej Anglii spowodowały śmierć 300 osób,
+* 1953 r. - jedna z najrozleglejszych współczesnych powodzi - w Amazonii zalane 4 640 tys. km<sup>2</sup>, brak większych strat ze względu na minimalną gęstość zaludnienia obszaru objętego powodzią,
+* 1966 r. - obfite pady w północnej części Włoch (w 40 godzin 1/3 rocznej sumy opadowej) spowodowały nagłe wezbranie rzek. Oprócz wielkich strat materialnych życie straciły 144 osoby. Ucierpiały zabytki Florencji (zniszczone 1400 dzieł sztuki, utopiony zbiór 1 mln książek Biblioteki Narodowej), 33 zabitych floreńczyków. Powódź tę ocenia się jako koronny przykład następstw deforestacji stoków,
+* 1970 r. - majowa powódź w Transylwanii i Karpatach Rumuńskich wskutek opadów deszczu i śniegu,
+* 1970 r. - powódź w Bangladeszu,  według różnych szacunków 300 tys. -1 mln zabitych,
+* 1974 r. - wielka powódź w Australii - w ciągu 17 godzin zanotowano  480 mm opadu, w miejscowościach Darwin i Broome (Australia Zachodnia i Północna) poziom wody sięgnął wysokości słupów telegraficznych. Zginęło 200 osób, a ponad 20 tys. straciło dach nad głową.
+* 1986 r. - wylew Missisipi w Stanach Zjednoczonych objął powierzchnię 9,5 mln km<sup>2</sup>,
+* 1991 r. - lipcowa powódź w Chinach określana jako "powódź XX w.", 1400 ofiar śmiertelnych   1992 r. - w listopadzie na Filipinach 2-3 tys. ofiar wskutek tzw. flash flood (nagła powódź po intensywnych opadach),
+* 1993 r. - lipcowa powódź Missisipi i Missouri związana z działaniem El-Nino, w 9 stanach USA rzeki zalały 44 tys. km<sup>2</sup>, zniszczyły 50 tys. domów, powodując śmierć 50 osób i straty materialne szacowane na 125 mld $,
+* 1993 r. - fala tsunami o wysokości 30 m zalała wyspę Okushiri-To na zach. od Hokkaido (Japonia) powodując śmierć 300 osób,
+* 1994 r. - wielkie wystąpienie z brzegów Renu, nad którym zachowało się jedynie 10% naturalnych terenów zalewowych w wyniku antropopresji i utwardzania powierzchni, podtopiona Kolonia (Niemcy),
+* 1998 r. - w wyniku powodzi w Chinach i Korei Południowej straciło życie ponad 3,5 tys. ludzi, ucierpiało ok. 240 mln osób, zniszczonych zostało 21,5 mln ha upraw, straty materialne wyniosły 30 mld $,
+* 1998 r. - powodzie w Bangladeszu w okresie od czerwca do września pochłonęły życie 4,5 tys. osób,  1998 r. - wezbrania rzek w Polsce i Czechach, zginęły 52 osoby,
+* 2000 r. - listopadowa powódź w Hat Yai, największym mieście w południowej Tajlandii, śmierć poniosło 50 osób, ponad 10 tys. osób straciło dach nad głową.
+* 2000 r. - listopadowa powódź po gwałtownych deszczach w Indonezji ze skutkiem śmiertelnym dla 86 osób.
 == Literatura ==
 * [[Norbert Wójtowicz|N. Wójtowicz]], [http://mazowsze.hist.pl/article.php?id=17269 ''Negatywne skutki regulacji Dolnej Wisły''], [[Notatki Płockie]], 1996, nr 2(167), s. 44-45.