Rękopis: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 17:40, 1 lip 2024

Portret Gudy, „grzesznicy i kobiety, [która] napisała i zilustrowała tę książkę”. Frankfurt, Ms. Barth. 42, XII w.

Rękopis, in. manuskrypt (z łac. manuscriptum ‘rękopis’, od manus ‘ręka’ i scriptum ‘rzecz napisana’, od scribere ‘rysować, pisać’)^[1] – zapisany odręcznie tekst, w odróżnieniu od powielanego mechanicznie. Termin stosowany zwykle w odniesieniu do zabytkowych książek lub dokumentów pochodzących z okresu przed upowszechnieniem się druku. W takim rozumieniu każdy rękopis jest dziełem niepowtarzalnym o indywidualnych cechach. W szerszym znaczeniu, rękopis to każdy tekst zapisywany ręcznie za pomocą np. ołówka, atramentu, tuszu.

Najdawniejsze rękopisy to:

inskrypcje na kamieniu np. z kultury Vinča od 7500 lat temu.
na tabliczkach glinianych
chińskie na skorupach żółwia lub ryte w metalu, jak np. Miedziany Zwój
egipskie na zwojach papirusowych
skóra zwierzęca (tak zwany pergamin).

W średniowieczu powielaniem rękopisów, zwanych manuskryptami, zajmowali się przede wszystkim mnisi. Zapoczątkował to w VI wieku rzymski polityk, historyk i filozof Kasjodor, fundując klasztor w Vivarium.

Ważne rękopisy średniowieczne i nowożytne, przede wszystkim cenne księgi i dokumenty, często zdobiono iluminacjami. Najstarsze europejskie rękopisy iluminowane pochodzą z VIII w., w Polsce z XI w. Przykłady polskich zabytków tego typu to m.in. Ewangeliarz gnieźnieński, Złoty kodeks pułtuski (Ewangeliarz płocki), Sakramentarz tyniecki, Kazania świętokrzyskie.

Zobacz też

Przypisy

↑ Słownik Wyrazów Obcych. [zarchiwizowane z tego adresu].

[1] Słownik Wyrazów Obcych. [zarchiwizowane z tego adresu].

[1]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 [[Plik:Manuscript of Pan Tadeusz 5pl cropped.jpg|thumb|Pierwsza strona rękopisu [[Pan Tadeusz|Pana Tadeusza]]]]
-[[Plik:AEv8Z5dvXAAQPliT.jpg|thumb|Portret Gudy, “grzesznicy i kobiety, [która] napisała i zilustrowała tę książkę". Frankfurt, Ms. Barth. 42, XII w.]]
+[[Plik:AEv8Z5dvXAAQPliT.jpg|thumb|Portret Gudy, „grzesznicy i kobiety, [która] napisała i zilustrowała tę książkę”. Frankfurt, Ms. Barth. 42, XII w.]]
-'''Rękopis''', in. '''manuskrypt''' (z {{w języku|la|manuscriptum}} ‘rękopis’, od ''manus'' ‘ręka’ i ''scriptum'' ‘rzecz napisana’, od ''scribere'' ‘rysować, pisać’)<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.slownik-online.pl/kopalinski/5444B77B205CF8F6C12565D9004FAEDC.php | tytuł = ''Słownik Wyrazów Obcych'' | archiwum = http://archive.fo/bpd6H}}</ref> – zapisany odręcznie [[tekst (literatura)|tekst]], w odróżnieniu od powielanego mechanicznie. Termin stosowany zwykle w odniesieniu do zabytkowych [[książka|książek]] lub [[dokument]]ów pochodzących z okresu przed upowszechnieniem się [[druk]]u. W takim rozumieniu każdy rękopis jest dziełem niepowtarzalnym o indywidualnych cechach. W szerszym znaczeniu, rękopis to każdy tekst zapisywany ręcznie za pomocą np. [[ołówek|ołówka]], [[atrament]]u, [[Tusz (farba)|tuszu]].
+'''Rękopis''', in. '''manuskrypt''' (z {{w języku|la|manuscriptum}} ‘rękopis’, od {{k|la|manus}} ‘ręka’ i {{k|la|scriptum}} ‘rzecz napisana’, od {{k|la|scribere}} ‘rysować, pisać’)<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.slownik-online.pl/kopalinski/5444B77B205CF8F6C12565D9004FAEDC.php | tytuł = ''Słownik Wyrazów Obcych'' | archiwum = http://archive.fo/bpd6H}}</ref> – zapisany odręcznie [[tekst (literatura)|tekst]], w odróżnieniu od powielanego mechanicznie. Termin stosowany zwykle w odniesieniu do zabytkowych [[książka|książek]] lub [[dokument]]ów pochodzących z okresu przed upowszechnieniem się [[druk]]u. W takim rozumieniu każdy rękopis jest dziełem niepowtarzalnym o indywidualnych cechach. W szerszym znaczeniu, rękopis to każdy tekst zapisywany ręcznie za pomocą np. [[ołówek|ołówka]], [[atrament]]u, [[Tusz (farba)|tuszu]].
 Najdawniejsze rękopisy to: