Mikołajek alpejski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m MalarzBOT: poprawki |
rozbudowa |
||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
|commons=Category:Eryngium alpinum |
|commons=Category:Eryngium alpinum |
||
}} |
}} |
||
'''Mikołajek alpejski''' (''Eryngium alpinum'') — [[gatunek (biologia)|gatunek]] roślin z rodziny [[selerowate|selerowanych]]. Pochodzi z Alp<ref name=grin>{{Cytuj stronę |url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxon/taxonomysearch.aspx?language=en |tytuł=Germplasm Resources Information Network (GRIN)|data dostępu = 2010-05-05}}</ref>. |
'''Mikołajek alpejski''' (''Eryngium alpinum'') — [[gatunek (biologia)|gatunek]] roślin z rodziny [[selerowate|selerowanych]]. Pochodzi z [[Alpy|Alp]]<ref name=grin>{{Cytuj stronę |url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxon/taxonomysearch.aspx?language=en |tytuł=Germplasm Resources Information Network (GRIN)|data dostępu = 2010-05-05}}</ref>. |
||
== Morfologia i biologia == |
== Morfologia i biologia == |
||
[[Bylina (botanika)|Bylina]] o stalowoniebieskich, sercowatych u nasady i kolczastych liściach, rozgałęzionych łodygach i główkowatych kwiatostanach. Osiąga wysokość ok. 60-70 cm i szerokość ok. 45 cm. Kolczaste, purpurowoniebieskie [[podsadka|podsadki]] tworzą pierzastosieczną, miękko kolczastą kryzę wokół walcowatych główek kwiatostanu<ref name=E/>. |
[[Bylina (botanika)|Bylina]] o stalowoniebieskich, sercowatych u nasady i kolczastych liściach, rozgałęzionych łodygach i główkowatych kwiatostanach. Osiąga wysokość ok. 60-70 cm i szerokość ok. 45 cm. Kolczaste, purpurowoniebieskie [[podsadka|podsadki]] tworzą pierzastosieczną, miękko kolczastą kryzę wokół walcowatych główek kwiatostanu<ref name=E/>. Kwitnie w lipcu-sierpniu (wrześniu). Kwiaty zapylane przez owady. |
||
== Siedliska == |
|||
Rośnie najchętniej na suchszych glebach, dobrze zdrenowanych, na kamienistych pastwiskach, zwykle w miejscach dobrze nasłonecznionych (jest rośliną kserofilną). Spotykany na wysokości 1500-2300 m n.p.m., głównie w piętrze subalpejskim. Występuje wyłącznie na podłożu [[Wapień|wapiennym]]. |
|||
== Występowanie == |
|||
Występuje w południowej części Alp, od [[Alpy Nadmorskie|Alp Nadmorskich]] na zachodzie po [[Alpy Julijskie]]<ref name=Monde>{{Cytuj książkę |nazwisko=Danesch Edeltraud, Danesch Othmar |tytuł=Le monde fascinant de la flore alpine |wydawca=Éditions MPA |data= |isbn=2-88090-009-3}}</ref> na wschodzie, z przerwą dysjunkcyjną w środkowej części łańcucha alpejskiego, a także w górach [[Jura (góry)|Jura]] i [[Góry Dynarskie|Górach Dynarskich]]. |
|||
Rośnie we [[Francja|Francji]], [[Włochy|Włoszech]], [[Austria|Austrii]], [[Liechtenstein|Liechtensteinie]], [[Szwajcaria|Szwajcarii]], [[Słowenia|Słowenii]], a także w [[Chorwacja|Chorwacji]] i [[Czarnogóra|Czarnogórze]]. |
|||
Jest generalnie rośliną rzadką, rosnącą pojedynczo lub w grupach po kilka-kilkanaście egzemplarzy. Wyjątkiem jest dolina Fournel ([[Język francuski|fr.]] ''Le vallon du Fournel'') w [[Vallouise]], we wschodniej części grupy górskiej [[Écrins]], w strefie ochronnej [[Park Narodowy Écrins|Parku Narodowego Écrins]] we Francji, gdzie spotkać można kolonie liczące po ponad tysiąc osobników. |
|||
== Zagrożenie i ochrona == |
|||
Głównym zagrożeniem dla tej rośliny jest jej atrakcyjny pokrój i piękno ametystowych kwiatostanów, utrzymujące się również po jej zasuszeniu, co uczyniło z niej pożądany dodatek do kompozycji florystycznych. Doprowadziło to do nadmiernych zbiorów i znacznego przetrzebienia pierwotnych stanowisk tej rośliny. W rezultacie została ona objęta ochroną w większości krajów, w których występuje. Np. we Francji jest ściśle chroniona w skali całego kraju od 1982 r. Tam też, we wspomnianej wyżej dolinie Fournel, w rezerwacie Deslioures (fr. ''La réserve biologique domaniale Deslioures'') jest chroniona największa na świecie populacja mikołajka alpejskiego.<ref name=Vall>{{cytuj stronę |url=http://www.vallouimages.com/pays-des-ecrins/vallon-du-fournel.htm | tytuł=Vallon du Fournel | data dostępu=2018-05-16 | autor = | rok=2005 | język=fr}}</ref> |
|||
== Zastosowanie == |
== Zastosowanie == |
||
Wersja z 21:59, 16 maj 2018
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Klad | |
| Klad | |
| Klad | |
| Klasa | |
| Klad | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
mikołajek alpejski |
| Nazwa systematyczna | |
| {{{nazwa łacińska}}} L. Sp. pl. 1:233. 1753 | |
Mikołajek alpejski (Eryngium alpinum) — gatunek roślin z rodziny selerowanych. Pochodzi z Alp[3].
Morfologia i biologia
Bylina o stalowoniebieskich, sercowatych u nasady i kolczastych liściach, rozgałęzionych łodygach i główkowatych kwiatostanach. Osiąga wysokość ok. 60-70 cm i szerokość ok. 45 cm. Kolczaste, purpurowoniebieskie podsadki tworzą pierzastosieczną, miękko kolczastą kryzę wokół walcowatych główek kwiatostanu[4]. Kwitnie w lipcu-sierpniu (wrześniu). Kwiaty zapylane przez owady.
Siedliska
Rośnie najchętniej na suchszych glebach, dobrze zdrenowanych, na kamienistych pastwiskach, zwykle w miejscach dobrze nasłonecznionych (jest rośliną kserofilną). Spotykany na wysokości 1500-2300 m n.p.m., głównie w piętrze subalpejskim. Występuje wyłącznie na podłożu wapiennym.
Występowanie
Występuje w południowej części Alp, od Alp Nadmorskich na zachodzie po Alpy Julijskie[5] na wschodzie, z przerwą dysjunkcyjną w środkowej części łańcucha alpejskiego, a także w górach Jura i Górach Dynarskich. Rośnie we Francji, Włoszech, Austrii, Liechtensteinie, Szwajcarii, Słowenii, a także w Chorwacji i Czarnogórze.
Jest generalnie rośliną rzadką, rosnącą pojedynczo lub w grupach po kilka-kilkanaście egzemplarzy. Wyjątkiem jest dolina Fournel (fr. Le vallon du Fournel) w Vallouise, we wschodniej części grupy górskiej Écrins, w strefie ochronnej Parku Narodowego Écrins we Francji, gdzie spotkać można kolonie liczące po ponad tysiąc osobników.
Zagrożenie i ochrona
Głównym zagrożeniem dla tej rośliny jest jej atrakcyjny pokrój i piękno ametystowych kwiatostanów, utrzymujące się również po jej zasuszeniu, co uczyniło z niej pożądany dodatek do kompozycji florystycznych. Doprowadziło to do nadmiernych zbiorów i znacznego przetrzebienia pierwotnych stanowisk tej rośliny. W rezultacie została ona objęta ochroną w większości krajów, w których występuje. Np. we Francji jest ściśle chroniona w skali całego kraju od 1982 r. Tam też, we wspomnianej wyżej dolinie Fournel, w rezerwacie Deslioures (fr. La réserve biologique domaniale Deslioures) jest chroniona największa na świecie populacja mikołajka alpejskiego.[6]
Zastosowanie
Jest uprawiany jako roślina ozdobna na rabatach i w ogródkach skalnych i jest uważany za jeden z najpiękniejszych gatunków tego rodzaju[4]. Używany jest też w bukieciarstwie jako dodatek florystyczny zarówno do kwiatów żywych jak i kompozycji suchych.
Uprawa
Jest w Polsce w pełni mrozoodporny (strefy mrozoodporności 3-9)[4]. Wymaga słonecznego stanowiska, suchej i piaszczystej gleby. Rozmnaża się przez nasiona, które wysiewa się zaraz po ich zbiorze.
Przypisy
- ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website. 2001–. [dostęp 2010-05-01]. (ang.).
- ↑ Czerwona księga gatunków zagrożonych. [dostęp 6 marca 2014]. (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-05].
- ↑ a b c Geoff Burnie i inni: Botanica. Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. ISBN 3-8331-1916-0.
- ↑ Danesch Edeltraud, Danesch Othmar: Le monde fascinant de la flore alpine. Éditions MPA. ISBN 2-88090-009-3.
- ↑ Vallon du Fournel. 2005. [dostęp 2018-05-16]. (fr.).
