Glosselytrodea – wymarły rząd owadów nowoskrzydłych. Znane są z zapisu kopalnego od permu wczesnego do jury późnej. Ich skamieniałości znajdowane są na terenie Europy Zachodniej, Rosji, Azji Środkowej i Wschodniej, Australii i obu Ameryk[1].

Glosselytrodea
Martynov, 1938
Okres istnienia: permjura
298.9/145
298.9/145
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Podgromada

owady uskrzydlone

Infragromada

nowoskrzydłe

Rząd

Glosselytrodea

Synonimy
  • Jurinida M. Zalessky, 1929

Taksonomia

edytuj

Nazwę Glosselytrodea wprowadził w 1938 roku przez Andriej Martynow, a synonimiczną Jurinida w 1929 roku Michaił Zalesskij. Systematyka rzędu jest problematyczna, a liczba wyróżnionych rodzin waha się od 3 do 7. W 2013 Aleksandr Rasnicyn i Danił Aristow zrewidowali podział rzędu, wyróżniając 4 rodziny[2]:

Część autorów sugeruje, że Permoberothidae powinny być może zostać wyłączone z Glosselytrodea i zaliczone do Protoneuroptera. Pozostałe rodziny określa się jako Glosselytrodea s. str.. Relacje filogenetyczne tego rzędu z innymi nowoskrzydłymi pozostają niejasne. Część autorów uznaje Glosselytrodea z Permoberothidae włącznie za spokrewnione z siatkoskrzydłymi (Neuropterida), natomiast inni wskazują na bliższe pokrewieństwo Glosselytrodea s. str. z prostoskrzydłymi[3].

Owady te w większości są znane tylko z odcisków skrzydeł. Nieliczne szczątki ciał wskazują, że miały hipognatyczną głowę, smukłe odnóża i nieczłonowane lub wieloczłonowe przysadki odwłokowe. Osiągały stosunkowo niewielkie rozmiary. Skrzydła obu par miały podobny kształt i wymiary, ale przednia para często była stwardniała i tworzyła pokrywy (tegminy), przypominające te u Protocoleoptera[3]. Stwardnienie to odbywało się zarówno przez wzmacnianie błony skrzydła jak i przez pogrubienie żyłek – to ostatnie jest sposobem charakterystycznym dla chrząszczy[2]. U Glosselytrodea s. str. użyłkowanie składało się z licznych żyłek poprzecznych. Przednie skrzydła miały nabrzmiałą nasadę i poszerzone pole prekostalne[3]. Wzdłuż brzegów skrzydła biegła jedna lub dwie żyłki otokowe (tylko żyłka radialna albo radialna i postkubitalna). Równolegle biegnące żyłki osiowe były do siebie zbliżone albo przynajmniej częściowo zlane. Nasada dyskowej części skrzydła była wciśnięta między płat prekostalny a analny i całkowicie zapełniona przez szypułki sektora radialnego, żyłki medialnej i przedniej żyłki kubitalnej[2]. Pole analne przednich skrzydeł odgraniczała dobrze widoczna bruzda klawalna. Skrzydła tylnej pary nie miały pola prekostalnego[3].

Przypisy

edytuj
  1. D.Y. Huang, A. Nel, Q.B. Lin, F.B. Dong. The first Glosselytrodea (Insecta) from the latest Middle Permian of Anhui Province, China. „Annales de la Société Entomologique de France”. 112, s. 179-182, 2007. 
  2. a b c A.P. Rasnitsyn, D.S. Aristov.. New fossil insects (Insecta: Caloneurida, Hypoperlida, Palaeomanteida, Jurinida) from the Middle and Upper Permian of European Russia. „Paleontological Journal”. 47, s. 678-704, 2013. 
  3. a b c d David Grimaldi, Michael S.Engel: Evolution of the Insects. Cambridge University Press., 2005, s. 332-333. ISBN 978-1-107-26877-7.