Chomiki
podrodzina gryzoni
Chomiki[15] (Cricetinae) – podrodzina gryzoni z rodziny chomikowatych (Cricetidae).
| Cricetinae | |||||
| G. Fischer, 1817[1] | |||||
 Przedstawiciel podrodziny – chomik europejski (Cricetus cricetus) | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Infrarząd | |||||
| Nadrodzina | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina |
chomiki | ||||
| Typ nomenklatoryczny | |||||
|
Cricetus Leske, 1779 | |||||
| |||||
| Rodzaje | |||||
| |||||
Do rodziny chomikowatych zalicza się blisko 300 gatunków. Mysz domowa, myszarka leśna, suwak mongolski i inne myszowate są dalekimi krewnymi chomików. Jako zwierzęta domowe hodowane bywają: chomiczek syryjski, chomicznik malutki, Cricetulus barabensis griseus, chomicznik dżungarski i chomicznik zabajkalski.
Zasięg występowania
edytujGłówne cechy budowy anatomicznej
edytuj| Wzór zębowy | I | C | P | M | |
|---|---|---|---|---|---|
| 16 | = | 1 | 0 | 0 | 3 |
| 1 | 0 | 0 | 3 | ||
Chomiki posiadają 16 zębów[18]. 2 siekacze i 6 trzonowców rozstawione na dole i na górze. Zęby gryzoni są zębami długokoronowymi (szkliwo pokrywa także korzeń zęba znajdując się między zębiną a cementem), rosną przez całe życie zwierzęcia i aby nie doszło do ich przerostu, skutkującego zranieniami i chorobami, zwierzę musi je ścierać, jedząc twardy pokarm. Tuż przy obu stronach warg znajdują się pojemne worki policzkowe. Są tak duże, że po napełnieniu przekraczają podwojony obwód głowy. Służą do transportu pożywienia. Zwierzę opróżnia je pocierając je przednimi kończynami. Żołądek chomika składa się z dwóch komór. W pierwszej komorze następuje wstępne trawienie, natomiast w głównej komorze pokarm przechodzi ostateczne trawienie.
Systematyka
edytujDo podrodziny chomików należą następujące występujące współcześnie rodzaje[19][16][15]:
- Mesocricetus Nehring, 1898 – chomiczek
- Phodopus G.S. Miller, 1910 – chomicznik
- Urocricetus Satunin, 1903
- Cansumys G.M. Allen, 1928 – jedynym przedstawicielem jest Cansumys canus G.M. Allen, 1928 – lasochomik chiński
- Tscherskia Ognev, 1914 – koreochomik – jedynym żyjącym współcześnie przedstawicielem jest Tscherskia triton (de Winton, 1899) – koreochomik długoogonowy
- Allocricetulus Argyropulo, 1932 – chomiec
- Cricetus Leske, 1779 – chomik – jedynym żyjącym współcześnie przedstawicielem jest Cricetus cricetus (Linnaeus, 1758) – chomik europejski
- Nothocricetulus Lebedev, Bannikova, Neumann, Ushakova, Ivanova & Surov, 2018 – jedynym przedstawicielem jest Nothocricetulus migratorius (Pallas, 1773) – chomiczak szary
- Cricetulus Milne-Edwards, 1867 – chomiczak
Opisano również rodzaje wymarłe:
- Aepyocricetus Li Qiang, Stidham, Ni Xijun & Li Luzhou, 2018[20] – jedynym przedstawicielem był Aepyocricetus liuae Li Qiang, Stidham, Ni Xijun & Li Luzhou, 2017
- Allocricetus Schaub, 1930[21]
- Amblycricetus Zheng Shaohua, 1993[22] – jedynym przedstawicielem był Amblycricetus sichuanensis Zheng Shaohua, 1993
- Apocricetus Freudenthal, Mein & Martín-Suárez, 1998[23]
- Bahomys Zhou Mingzhen & Li Chuankui, 1965[24] – jedynym przedstawicielem był Bahomys hypsodontus Zhou Mingzhen & Li Chuankui, 1965
- Collimys Daxner-Höck, 1972[25]
- Colloides Qiu Zhuding & Li Qiang, 2016[26] – jedynym przedstawicielem był Colloides xiaomingi Qiu Zhuding & Li Qiang, 2016
- Cricetinus Zdansky, 1928[27]
- Cricetulodon Hartenberger, 1966[28]
- Gromovia Erbajeva, Alexeeva & Khenzykhenova, 2003[29] – jedynym przedstawicielem był Gromovia daamsi Erbajeva, Alexeeva & Khenzykhenova, 2003
- Hattomys Freudenthal, 1985[30]
- Hypsocricetus Daxner-Höck, 1992[31] – jedynym przedstawicielem był Hypsocricetus strimonis Daxner-Höck, 1992
- Microtocricetus Fahlbusch & Mayr, 1975[32]
- Nannocricetus Schaub, 1934[33]
- Neocricetodon Schaub, 1934[34]
- Pannonicola Kretzoi, 1965[35]
- Paracricetulus Yang Zhongjian, 1927[36] – jedynym przedstawicielem był Paracricetulus schaubi Yang Zhongjian, 1927
- Primoprismus Maridet, Wu Wenyu, Ye Jie, Meng Jin, Bi Shundong & Ni Xijun, 2014[37] – jedynym przedstawicielem był Primoprismus fejfari Maridet, Wu Wenyu, Ye Jie, Meng Jin, Bi Shundong & Ni Xijun, 2014
- Pseudocollimys Daxner-Höck, 2004[38] – jedynym przedstawicielem był Pseudocollimys steiningeri Daxner-Höck, 2004
- Pseudocricetus Topachevsky & Skorik, 1992[39]
- Rotundomys Mein, 1966[40]
- Sinocricetus Schaub, 1930[41]
- Tragomys Agustí Ballester, Bover & Alcover, 2012[42] – jedynym przedstawicielem był Tragomys macpheei Agustí, Bover & Alcover, 2012
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b J.G. Fisher von Waldheim. De systemate Mammalium. „Mémoires de la Société impériale des naturalistes de Moscou”. 5, s. 372, 1817. (łac.).
- ↑ J.G. Fischer von Waldheim: Zoognosia tabulis synopticis illustrata: in usum praelectionum Academiae imperialis medico-chirugicae mosquensis edita. Cz. 3. Mosquae: Typis Nicolai S. Vsevolozsk, 1813, s. vi, 42. (łac.).
- ↑ J.E. Gray. An Outline of an Attempt at the Disposition of Mammalia into Tribes and Families, with a List of the Genera apparently appertaining to each Tribe. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 342, 1825. (ang.).
- ↑ J.Ch. Chenu: Encyclopédie d’histoire naturelle; ou, traité complet de cette science d’après les travaux des naturalistes les plus éminents de tous les pays et de toutes les époques: Buffon, Daubenton, Lacépède, G. Cuvier, F. Cuvier, Geoffroy Saint-Hilaire, Latreille, De Jussieu, Brongniart, etc.. Cz. 10: Rongeurs et pachydermes. Paris: Maresq, 1850, s. 174. (fr.).
- ↑ A. Murray: The Geographical Distribution of Mammals. London: Day and Son, 1866, s. 358. (ang.).
- ↑ J.V. Carus: Handbuch der Zoologie. Cz. 1: Wirbelthiere, Mollusken und Molluscoiden. Leipzig: Wilhelm Engelmann, 1868, s. 102. (niem.).
- ↑ A.T. de Rochebrune: Faune de la Sénégambie. Cz. 7: Mammifèrès. Paris: O. Doin, 1883, s. 66, 153. (fr.).
- ↑ Winge 1887 ↓, s. 109.
- ↑ Winge 1887 ↓, s. 125.
- ↑ G.G. Simpson. The principles of classification and a classification of mammals. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 85, s. 85, 1945. (ang.).
- ↑ L. Thaler. Les rongeurs fossiles du Bas-Languedoc dans leurs rapports avec l’histoire des faunes et la stratigraphie du Tertiaire d’Europe. „Mémoires du Muséum national d’Histoire naturelle”. Série C – Sciences de la Terre. 17, s. 137, 1966. (fr.).
- ↑ В.А. Топачевский & А.Ф. Скорик. Новые полевкозубые Cricetodontinae (Rodentia, Cricetidae) из Валезия Евразии и некоторые вопросы надродовои систематики подсемейства. „Вестник зоологии”. 1988 (5), s. 39, 1988. (ros. • ang.).
- ↑ В.А. Топачевский & В.А. Несин. Новая триба вымерших хомякообразных Ischymomyini (Rodentia, Cricetidae). „Вестник зоологии”. 1992 (1), s. 29, 1992. (ros. • ang.).
- ↑ M. & M. Kretzoi: Fossilium catalogus. I, Animalia. Index generum et subgenerum mammalium. Wyd. 137. Leiden: Backhuys publ., 2000, s. 667. ISBN 978-90-5782-056-4. (łac.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 239–240. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 340–342. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Subfamily Cricetinae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-20].
- ↑ A. Poor: Subfamily Cricetinae. Animal Diversity Web. [dostęp 2010-03-20]. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-02]. (ang.).
- ↑ Q. Li, T.A. Stidham, X.-j. Ni & L.-z. Li. Two new Pliocene hamsters (Cricetidae, Rodentia) from southwestern Tibet (China), and their implications for rodent dispersal 'into Tibet'. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 37 (6), s. 4, 2018. DOI: 10.1080/02724634.2017.1403443. (ang.).
- ↑ Schaub 1930 ↓, s. 32.
- ↑ 郑绍华 / S.-h. Zheng: 川黔地区第四纪啮齿类 / Quaternary Rodents of Sichuan-Guizhou Area, China. 北京 / Beijing: 科学出版社 / Science Press, 1993, s. 64. ISBN 978-7-03-003122-8. (chiń. • ang.).
- ↑ M. Freudenthal, P. Mein & E. Martín-Suárez. Revision of Late Miocene and Pliocene Cricetinae (Rodentia, Mammalia) from Spain and France. „Treballs del Museu de Geologia de Barcelona”. 7, s. 58, 1998. (ang.).
- ↑ 周明镇 & 李传夔 / M.-z Zhou & Ch.-k. Li. 陝西蓝田陈家窝中更新世 哺乳类化汩补記/ Mammalian fossils in association with the mandible of Lantian Man at Chen-chia-ou, in Lantian, Shensi. „古脊椎动物学报 / Vertebrata PalAsiatica”. 9 (4), s. 360, 1965. (chiń. • ang.).
- ↑ G. Daxner-Höck. Cricetinae aus dem alt-Pliozän vom Eichkogel bei Mödling (Niederösterreich) und von Vösendorf bei Wien. „Paläontologische Zeitschrift”. 46 (3–4), s. 145, 1972. DOI: 10.1007/BF02990149. (ang.).
- ↑ 邱铸鼎 & 李强 / Z.-d. Qiu & Q. Li. 内蒙古中部新近纪啮齿类动物 / Neogene rodents from central Nei Mongol, China. „中国古生物志 总号 / Palaeontologia Sinica”. New series C. 30 (187), s. 324, 2016. (chiń. • ang.).
- ↑ O. Zdansky. Die Säugetiere der Quartärfauna von Zhoukoudian. „Palaeontologia Sinica”. Series C. 6 (4), s. 54, 1928. (niem.).
- ↑ J. Hartenberger. Les Cricetidae (Rodentia) de Can Llobateres (Néogène d’Espagne). „Bulletin de la Société géologique de France”. Septième série. 7 (3), s. 493, 1965. DOI: 10.2113/gssgfbull.S7-VII.3.487. (fr.).
- ↑ М.А. Erbajeva, N. Alexeeva & F. Khenzykhenova. Pliocene small mammals from the Udunga site of the Transbaikal area. „Coloquios de Paleontología Suppl.”. 1, s. 140, 2003. (ang.).
- ↑ M. Freudenthal. Cricetidae (Rodentia) from the Neogene of Gargano (Prov. of Foggia, Italy). „Scripta Geologica”. 77, s. 31, 1985. (ang.).
- ↑ G. Daxner-Höck. Die Cricetinae aus dem Obermiozän von Maramena (Mazedonien, Nordgriechenland). „Paläontologische Zeitschrift”. 66 (3–4), s. 351, 1992. DOI: 10.1007/BF02985823. (niem.).
- ↑ V. Fahlbusch & H. Mayr. Microtoide Cricetiden (Mammalia, Rodentia) aus der Oberen Süßwasser-Molasse Bayerns. „Paläontologische Zeitschrift”. 49 (1–2), s. 79, 1975. DOI: 10.1007/BF02988068. (niem.).
- ↑ Schaub 1934 ↓, s. 29.
- ↑ Schaub 1934 ↓, s. 26.
- ↑ M. Kretzoi. Pannonicola brevidens n.g.n.sp., ein echter Arvicolide aus dem ungarischen Unterpliozän. „Vertebrata Hungarica”. 7 (1–2), s. 132, 1965. (ang.).
- ↑ Z.-j. Yang (C.C. Young). Fossile Nagetiere aus Nord-China. „Palaeontologia Sinica”. Series C. 5 (3), s. 30, 1927. (niem.).
- ↑ O. Maridet, W.-y. Wu, J. Ye, J. Meng, S.-d. Bi & X.-j. Ni. An Early Miocene microtoid cricetid (Rodentia, Mammalia) from the Junggar Basin of Xinjiang, China. „Acta Palaeontologica Polonica”. 59 (1), s. 3, 2014. DOI: 10.4202/app.2012.0007. (ang.).
- ↑ G. Daxner-Höck. Pseudocollimys steiningeri nov. gen. nov. spec. (Cricetidae, Rodentia, Mammalia) aus dem Ober-Miozän der Molassezone Oberösterreichs. „Courier Forschungsinstitut Senckenberg”. 246, s. 4, 2004. (niem.).
- ↑ В.А. Топачевский & А.Ф. Скорик: Неогеновые и плейстоценовые низшие хомякообразные юга восточной Европы. Киев: Наукова думка, 1992, s. 71. ISBN 5-12-002713-X. (ros.).
- ↑ P. Mein. Rotundomys, nouveau genre de Cricetidae (Mammalia, Rodentia) de la faune néogène de Montrédon (Hérault). „Bulletin de la Société géologique de France”. Septième série. 7 (3), s. 421, 1965. DOI: 10.2113/gssgfbull.S7-VII.3.421. (fr.).
- ↑ Schaub 1930 ↓, s. 44.
- ↑ J. Agustí Ballester, P. Bover & J.A. Alcover. A new genus of endemic cricetid (Mammalia, Rodentia) from the late Neogene of Mallorca (Balearic Islands, Spain). „Journal of Vertebrate Paleontology”. 32 (3), s. 722, 2012. DOI: 10.1080/02724634.2012.652322. (ang.).
Bibliografia
edytuj- H. Winge: Jordfundne og nulevende Gnavere (Rodentia) fra Lagoa Santa, Minas Geraes, Brasilian. Med Udsigt over Gnavernes indbyrdes Slægtskab. T. 1. Cz. 3. Kjøbenhavn: F. Dreyer, 1887, s. 1–200, seria: E Museo Lundii. (duń.).
- S. Schaub. Quartäre und jungtertiäre Hamster. „Abhandlungen der schweizerischen paläontologischen Gesellschaft”. 49, s. 1-49, 1930. (niem.).
- S. Schaub. Über einige fossile Simplicidentaten aus China und der Mongolei. „Abhandlungen der schweizerischen paläontologischen Gesellschaft”. 54, s. 1–40, 1934. (niem.).