Anders Fogh Rasmussen

polityk duński

Anders Fogh Rasmussen (wym. [ˈɑnɐs ˈfɔʊ̯ˀ ˈʁɑsmusn̩]; ur. 26 stycznia 1953 w Ginnerup) – duński polityk, w latach 1998–2009 przewodniczący liberalnej partii Venstre, od 2001 do 2009 premier Danii[1], w latach 2009–2014 sekretarz generalny NATO.

Anders Fogh Rasmussen
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

26 stycznia 1953
Ginnerup

Sekretarz generalny NATO
Okres

od 1 sierpnia 2009
do 1 października 2014

Poprzednik

Jaap de Hoop Scheffer

Następca

Jens Stoltenberg

Premier Danii
Okres

od 27 listopada 2001
do 5 kwietnia 2009

Przynależność polityczna

Venstre

Poprzednik

Poul Nyrup Rasmussen

Następca

Lars Løkke Rasmussen

Lider Venstre
Okres

od marca 1998
do maja 2009

Przynależność polityczna

Venstre

Poprzednik

Uffe Ellemann-Jensen

Następca

Lars Løkke Rasmussen

Minister gospodarki Danii
Okres

od grudnia 1990
do listopada 1992

Przynależność polityczna

Venstre

Poprzednik

Niels Helveg Petersen

Następca

Thor Pedersen

Minister ds. podatków Danii
Okres

od września 1987
do listopada 1992

Przynależność polityczna

Venstre

Poprzednik

Isi Foighel

Następca

Peter Brixtofte

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Danebroga (Dania) Komandor 1. Stopnia Orderu Danebroga (Dania) Komandor Orderu Danebroga (Dania) Medal Królewski Zasługi (Dania) Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu Zasługi RFN Krzyż Wielki Orderu Korony Dębowej (Luksemburg) Krzyż Wielki Orderu Zasługi RP Krzyż Wielki Orderu Gwiazdy Rumunii (republ.) Krzyż Wielki Orderu Rubéna Dario Wielki Krzyż Orderu Wielkiego Księcia Giedymina (Litwa) Wielki Krzyż Orderu „Za Zasługi dla Litwy” Order Trzech Gwiazd II klasy (Łotwa) Komandor Krzyża Wielkiego Orderu Gwiazdy Polarnej (1975–2022, Szwecja) Krzyż Wielki Orderu Krzyża Południa (Brazylia) Order Krzyża Ziemi Maryjnej I Klasy (Estonia) Rycerz Krzyża Wielkiego Orderu Oranje-Nassau (Holandia) Order Stara Płanina (Bułgaria) Krzyż Uznania I klasy (Łotwa) Order Wolności (Ukraina) Wielki Krzyż Orderu Witolda Wielkiego (Litwa) Wielka Wstęga Orderu Leopolda (Belgia) Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Św. Michała i Św. Jerzego (Wielka Brytania)
Premier Danii Anders Fogh Rasmussen i prezydent USA George W. Bush, 2005

Życiorys

edytuj

Wykształcenie i działalność do 2001

edytuj

Kształcił się w zakresie filologii i nauk społecznych w Viborg Katedralskole. W 1978 ukończył studia ekonomiczne na Uniwersytecie Aarhus. Następnie do 1987 pracował jako doradca w samorządzie rzemieślniczym.

W pierwszej połowie lat 70. zaangażował się w działalność partii Venstre. Od 1974 do 1976 był prezesem organizacji młodzieżowej liberałów. W 1978 po raz pierwszy uzyskał mandat posła do duńskiego parlamentu (Folketingetu). Skutecznie ubiegał się o reelekcję w każdych kolejnych wyborach do 2007 włącznie. Od 1984 był członkiem władz klubu parlamentarnego Venstre, rok później został wiceprzewodniczącym partii na szczeblu krajowym.

W 1987 premier Poul Schlüter powierzył mu stanowisko ministra ds. podatków. Trzy lata później Anders Fogh Rasmussen objął urząd ministra gospodarki. Obie funkcje ministerialne pełnił do 1992. W 1998 zastąpił Uffe Ellemann-Jensena na stanowisku przewodniczącego Venstre, stanął też na czele frakcji parlamentarnej tego ugrupowania.

Premier

edytuj

W 2001 kierowana przez niego partia liberalna zwyciężyła w wyborach parlamentarnych (na skutek czego Socialdemokraterne po raz pierwszy od około 80 lat straciła status najliczniejszej partii parlamentarnej). 27 listopada 2001 Anders Fogh Rasmussen stanął na czele duńskiego rządu, współtworząc mniejszościową koalicję z Konserwatywną Partią Ludową, korzystając ze wsparcia Duńskiej Partii Ludowej. Tożsamy układ polityczny był odtwarzany po zwycięskich dla liberałów wyborach w 2005 i 2007 (stał się wówczas najdłużej urzędującym liberalnym premierem Danii[2]. Kierowany przez niego rząd opowiadał się za deregulacją, prywatyzacją gospodarki, zwiększeniem uprawnień samorządów. Deklarował zamiar ograniczania imigracji zarobkowej na półwysep. W 2003 Anders Fogh Rasmussen poparł amerykańską interwencję w Iraku, a po jej zakończeniu zgodził się na wysłanie do Mezopotamii sił stabilizacyjnych. W okresie kryzysu związanego z publikacją karykatur Mahometa przez pismo „Jyllands-Posten” odmówił przeprosin, wskazując na niezależność prasy od władz państwowych.

Działalność od 2009

edytuj

4 kwietnia 2009 podczas konferencji prasowej w ramach 21. szczytu NATO w Strasburgu i Kehl Jaap de Hoop Scheffer poinformował, iż kraje członkowskie dokonały wyboru urzędującego premiera Danii na sekretarza generalnego NATO[3]. W konsekwencji Anders Fogh Rasmussen zrezygnował ze stanowiska premiera, mandatu poselskiego i kierowania partią. Urzędowanie w strukturach NATO rozpoczął 1 sierpnia 2009, a zakończył 1 października 2014.

Życie prywatne

edytuj

Od 1978 żonaty z Anne-Mette, ma troje dzieci: Henrika (ur. 1979), Marię (ur. 1981) i Christinę (ur. 1984). Jest autorem książki Fra socialstat til minimalstat (Od państwa socjalnego do państwa minimum), gdzie zadeklarował się jako zwolennik liberalnej polityki gospodarczej.

Odznaczenia i wyróżnienia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Leaders of Denmark. terra.es. [dostęp 2010-04-05]. (ang.).
  2. Denmark re-elects Anders Fogh Rasmussen. euobserver.com, 14 listopada 2007. [dostęp 2010-04-05]. (ang.).
  3. Fogh bliver ny Nato-chef. politiken.dk, 4 kwietnia 2009. [dostęp 2010-04-05]. (duń.).
  4. Storkors (SK.). borger.dk. [dostęp 2015-12-04]. (duń.).
  5. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Modtagere af danske dekorationer. kongehuset.dk. [dostęp 2018-07-24]. (duń.).
  6. a b The International Who's Who 2004. Londyn-Nowy Jork: Europa Publications, 2003, s. 1132. [dostęp 2015-12-04]. (ang.).
  7. Folketingstidende. Årbog og registre. Kopenhaga: Schultz Forlag, 2001, s. 51. (duń.).
  8. Historien bag Fortjenst- og Belønningsmedaljen. kongehuset.dk, 7 września 2013. [dostęp 2015-12-04]. (duń.).
  9. Estrangeiros com Ordens Portuguesas. presidencia.pt. [dostęp 2015-12-04]. (port.).
  10. Dokumentation: Statsministerens tale ved middagen på Christiansborg. b.dk. [dostęp 2015-12-04]. (duń.).
  11. Hvilket ordensbånd bar statsministeren?. dr.dk, 14 maja 2004. [dostęp 2015-12-04]. (duń.).
  12. M.P. z 2004 r. nr 5, poz. 95
  13. Stjerne Orden. (Ru.Stj.O.1.). borger.dk. [dostęp 2015-12-04]. (duń.).
  14. Decretul nr. 108/2004 privind conferirea Ordinului naţional Steaua României în grad de Mare Cruce. lege5.ro, 12 marca 2004. [dostęp 2015-12-04]. (rum.).
  15. Kongelig Dansk Hof- og Statskalender 2014. Kopenhaga: Digitaliseringsstyrelsen, 2014, s. 36. (duń.).
  16. Memoria del Ministerio de Relaciones Exteriores 2003. cancilleria.gob.ni. s. 282. [dostęp 2015-12-04]. (hiszp.).
  17. Dėl Lietuvos ir užsienio valstybių piliečių apdovanojimo Lietuvos valstybės ordinais Lietuvos Respublikos įstojimo į Europos Sąjungą proga. e-tar.lt, 21 kwietnia 2004. [dostęp 2015-12-04]. (lit.).
  18. Ar Triju Zvaigžņu ordeni apbalvoto personu reģistrs apbalvošanas secībā, sākot no 2004. gada 1.oktobra. president.lv. s. 15. [dostęp 2015-12-04]. (łot.).
  19. Swedish Royals visit Denmark – day 1. gettyimages.com.au, 9 maja 2007. [dostęp 2015-12-04]. (ang.).
  20. Diário Oficial da União (DOU) de 06 de Setembro de 2007. jusbrasil.com.br. [dostęp 2015-12-04]. (port.).
  21. Eesti Vabariigi teenetemärgid. president.ee. [dostęp 2015-12-04]. (est.).
  22. Андерс Фог Расмусен получи орден „Стара планина”. bnr.bg, 11 kwietnia 2014. [dostęp 2015-12-04]. (bułg.).
  23. Rasmussen: Ridder Grootkruis. nos.nl, 30 stycznia 2014. [dostęp 2015-12-04]. (niderl.).
  24. Remarks by NATO Secretary General Anders Fogh Rasmussen upon receiving the Order of Liberty from President Poroshenko of Ukraine. nato.int, 8 sierpnia 2014. [dostęp 2015-12-04]. (ang.).
  25. Fogh modtager britisk diplomat-orden. altinget.dk, 23 listopada 2015. [dostęp 2015-12-04]. (duń.).
  26. Doctor Honoris Causa. unibuc.ro. [dostęp 2022-09-27]. (rum.).

Bibliografia

edytuj