Zachariasz (nowotestamentowy kapłan)
Zachariasz, hebr. זכריה „Jahwe pamięta”; (ur. w I wieku p.n.e., zm. ok. 10) – sprawiedliwy i nienaganny kapłan, ojciec św. Jana Chrzciciela, mąż św. Elżbiety, krewny Marii matki Jezusa, święty Kościoła katolickiego, prawosławnego, koptyjskiego, ormiańskiego i syryjskiego[1].
| |
| Data urodzenia |
w I w p.n.e. |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
ok. 10 |
| Czczony przez | |
| Wspomnienie |
23 września (dawniej 5 listopada)[a] |
| Atrybuty |
gałązka oliwna, zwój, imię "św. Jan" |
Życie
edytujWedług Ewangelii św. Łukasza w czasie służby liturgicznej w Świątyni przyszedł do Zachariasza archanioł Gabriel i zapowiedział mu narodzenie potomka, jednocześnie przepowiadając jego wielkość. Zachariasz i Elżbieta mimo podeszłego wieku nie mieli dzieci. Ponieważ Zachariasz zwątpił w przepowiednię, do czasu jej spełnienia pozostał niemy. Po narodzeniu Jana, dokładnie w dzień jego obrzezania, kiedy sąsiedzi i krewni chcieli mu dać na imię Zachariasz, ten sprzeciwił się, chcąc, żeby na imię dziecku dać Jan (czyli tak, jak powiedział anioł), odzyskał mowę i pod natchnieniem Ducha Świętego wypowiedział hymn prorocki Benedictus.
Tradycja cerkiewna
edytujZachariasz został zabity przez żołnierzy króla Heroda, który kazał zabić wszystkie dzieci w Betlejem i okolicy w wieku do dwóch lat. Elżbieta ukryła się wraz z synem w górach, a ojciec nie zdradził żołnierzom miejsca ich pobytu.
Według tej tradycji zabito go pomiędzy świątynią a ołtarzem. Szczegół ten może nawiązywać do 2 Księgi Kronik (wersety o królu Joaszu, po śmierci kapłana Jehojady, którego synem był Zachariasz, zabity przez ludzi króla) i Ewangelii, gdzie Jezus w przemowie do Faryzeuszy i uczonych w Piśmie wspomina „Zachariasza, syna Barachiaszowego, zabitego pomiędzy Świątynią a ołtarzem”. Są to jednak trzy różne postaci[2].
Kult
edytuj
Ciało Zachariasza odnaleziono w 415 roku, przewieziono do Konstantynopola i umieszczono w wybudowanej ku jego czci świątyni. Obecnie w bazylice laterańskiej w Rzymie znajduje się jego głowa a pozostałe relikwie w kościele św. Zachariasza w Wenecji.
- Ikonografia
W ikonografii przedstawiany jest wraz ze św. Elżbietą w scenach poświęconych Janowi Chrzcicielowi.
Na Wschodzie wyobrażany jest jako starzec z wąską, siwą brodą sięgającą pasa. Ma na sobie jasne szaty kapłana izraelskiego. W jednej ręce trzyma zwój z napisem: „Błogosławiony Pan Bóg Izraela”, a drugą nań wskazuje.
W sztuce zachodniej atrybutami św. Zachariasza są: gałązka oliwna w ręce oraz imię Jan. Niekiedy bywa przedstawiany na ośle, jako zapowiedź Chrystusa triumfującego w Niedzielę Palmową.
- Dzień obchodów
Wspomnienie liturgiczne św. Zachariasza i św. Elżbiety, w Kościele katolickim, obchodzone jest 23 września (według rzymskiego kalendarza). Wcześniej, przez wieki, obchodzone było 5 listopada[3].
Cerkiew prawosławna wspomina sprawiedliwych: Zachariasza i Elżbietę 5/18 września[d], tj. 18 września według kalendarza gregoriańskiego.
Zobacz też
edytuj- kult świętych
- modlitwa za wstawiennictwem świętego
- święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
- święci prawosławni
- parafia św. Zachariasza w Des Plaines
- Zachariasz – inne znane postaci o tym imieniu
Uwagi
edytuj- ↑ liturgia katolicka
- ↑ liturgia prawosławna według kalendarza juliańskiego
- ↑ prawosławna liturgia według kalendarza gregoriańskiego
- ↑ podwójne datowanie
Przypisy
edytuj- ↑ Zacharias - Ökumenisches Heiligenlexikon (łącznie z datami obchodów w wymienionych na wstępie Kościołach) (niem.)
- ↑ Zachariasz. biblia.wiara.pl. [dostęp 2011-09-17].
- ↑ Henryk Fros, Franciszek Sowa, Księga imion i świętych, t. 6, Kraków: Wydawnictwo WAM - Księża Jezuici, 2007, ISBN 978-83-7318-736-8, OCLC 831184951.
Bibliografia
edytuj- Święci Elżbieta i Zachariasz, rodzice św. Jana Chrzciciela na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 16.10.2009]
- pror. Zachariasz, sprawiedliwy na cerkiew.pl {opr. Jarosław Charkiewicz)
- Zachariasz, ojciec św. Jana Chrzciciela na DEON.pl z inicjatywy SJ i Wydawnictwa WAM za H.Frosem i F. Sową