Wikipedia

Parciaki

wieś w województwie mazowieckim

Parciaki (kurp. Parćåky[6]) – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie przasnyskim, w gminie Jednorożec[5][7]. Leży w Puszczy Zielonej.

Parciaki
wieś
Ilustracja
Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

przasnyski

Gmina

Jednorożec

Liczba ludności (2011)

693[2][3]

Strefa numeracyjna

29

Kod pocztowy

06-323[4]

Tablice rejestracyjne

WPZ

SIMC

0510770[5]

Położenie na mapie gminy Jednorożec
Mapa konturowa gminy Jednorożec, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Parciaki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Parciaki”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Parciaki”
Położenie na mapie powiatu przasnyskiego
Mapa konturowa powiatu przasnyskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Parciaki”
Ziemia53°12′05″N 21°07′18″E/53,201389 21,121667[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Wiadomości ogólne

edytuj

Nazwa

edytuj

Nazwa wsi pochodzi od ubrania z partu, grubego płótna konopnego albo lnianego. Nosili je mieszkańcy wsi. Możliwe, że nazwa wsi to określenie miejsca, w którym mieszkali Parciaki, ludzie o takim nazwisku. Przetrwało we wsi do dziś i licznie występuje[8][9][10].

Zmiany administracyjne

edytuj

Do 1795 Parciaki były wsią puszczańską w starostwie przasnyskim, ziemi ciechanowskiej i województwie mazowieckim. Z III rozbiorem trafiły do Prus Nowowschodnich (departament płocki, powiat przasnyski). Odtąd stanowiły dobra rządowe. Po powstaniu Księstwa Warszawskiego Parciaki były częścią departamentu płockiego i powiatu przasnyskiego. W Królestwie Polskim włączono je do województwa płockiego, obwodu przasnyskiego i powiatu przasnyskiego. W 1837 województwa przemianowano na gubernie, w 1842 obwody na powiaty, a powiaty na okręgi sądowe. Od 1867 Parciaki znalazły się w gminie Jednorożec, powiecie przasnyskim i guberni płockiej. Od 1919 wieś należała do powiatu przasnyskiego w województwie warszawskim. W 1933 w obrębie gmin wprowadzono podział na gromady. Parciaki ze stacją kolejową i tartakiem tworzyły gromadę Parciaki. Z dniem 1 listopada 1939 do III Rzeszy wcielono północną część województwa warszawskiego, w tym powiat przasnyski i wieś Parciaki jako część Rejencji Ciechanowskiej w prowincji Prusy Wschodnie. Gdy w 1944 przywrócono przedwojenną administrację, Parciaki należały do powiatu przasnyskiego i województwa warszawskiego. W 1954 zlikwidowano gminy i zastąpiono je gromadami. Wieś należała i była siedzibą gromady Parciaki. W 1973 przywrócono istnienie gminy Jednorożec, do której ponownie należały Parciaki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego. Od 1999 Parciaki znajdują się w gminie Jednorożec w powiecie przasnyskim i województwie mazowieckim[11].

Części wsi

edytuj

W użyciu są nazwy miejscowe określające części wsi, np. Gontarka (Gątarka), Kocenki, Nisztalki, Zapola, Szkopnik[6][10][12].

Integralne części wsi Parciaki[5][7]
SIMC Nazwa Rodzaj
0510793 Gątarka przysiółek
0510801 Kocenki kolonia
0510818 Nisztalki kolonia
0510853 Zapola kolonia

Historia

edytuj
 
Jedna z kurpiowskich chat w Parciakach

Parciaki powstały zapewne w II połowie XVII wieku[12]. W zachowanych od 1695 aktach metrykalnych parafii Chorzele notujemy chrzty, małżeństwa i zgony z Parciak[13]. Wieś należała do starostwa przasnyskiego. 14 grudnia 1762 Angela Humięcka scedowała na Kazimierza Krasińskiego i jego żonę Eustachię z Potockich starostwo przasnyskie, wójtostwo przasnyskie i dzierżawę w Dobrzankowie. Starostwo obejmowało m.in. wieś Parciaki. Wcześniej, przed zmarłym mężem Humięckiej, Stanisławem Antonim Krasińskim, starostwo od 1663 należało do Jana Błażeja Krasińskiego[14].

 
Drewniany krzyż z XIX wieku

Lustracja dóbr królewskich z 1764 podaje, że choć liczba rodzin w Jednorożcu, Olszewce i Parciakach powiększała się, to gromada wiejska (trzy wsie) nadal oddawała staroście bartnemu 40 rączek miodu tak jak dawniej sam Jednorożec. W lustracji podkreślono, że w borach puszczy przasnyskiej znaczna znajduje się borów dezolacyja, iż ci poddani wiele z boru pola wyrobili. Zapisano również: Z Parciaków poddani podszywają się pod prawo bartnickie. To oznacza, że mieszkańcy Parciak bezprawnie korzystali z prawa bartnego przysługującego Jednorożcowi i karczowali bory pod zasiedlenie[12]. Wieś zasiedlili zapewne chłopi uciekający przed pańszczyzną, może zubożali szlachcice. Niektórzy zajęli się bartnictwem i wraz ze społecznością Jednorożca i Olszewki płacili daninę miodową. Jednocześnie zajmowali się rolnictwem[12].

Bartnikom król nadawał przywileje, których kopie otrzymywali. W 1766 potwierdzenie przywilejów dla Jednorożca, Parciak i Olszewki oblatowano w aktach ziemskich przasnyskich. Delegatami, którzy zanieści przywileje do oblatowania, byli bartnicy Jan Prusik z Olszewki, Adam Berk z Parciak i Maciej Bakuła z Jednorożca. Oblatowano przywilej starosty przasnyskiego Zygmunta Niszczyckiego z 1616 oraz przywileje królewskie, które nadali Michał Korybut Wiśniowiecki w 1671, August II Sas w 1700, August III w 1748 i Stanisław August Poniatowski w 1766[14].

W zachowanej księdze bartnej zachodniej Kurpiowszczyzny (1710–1760)[15][16] podane są nazwiska wójtów Parciak. Byli to (w nawiasie okres, w którym urzędowała osoba): Józef Berk (1728) i Mikołaj Berk (1733–1757). Powtarzalność nazwisk sugeruje, że funkcję przekazywano w obrębie rodzin[12].

Na przełomie 1769 i 1770 w rejonie wsi Olszewka, Rachujka, Zaręby, Brodowe Łąki i Parciaki koncentrowała się partia Józefa Sawy-Calińskiego[17].

 
Wiatrak w Parciakach (1954)
 
Kapliczka skrzynkowa
 
Krzyż z 2004 na miejscu drewnianego z 1866

W lustracji z 1789 zapisano, że w Parciakach żyło 22 gospodarzy na półwłóczkach, ćwierciach i półćwierciach (...) gruntu piaszczystego i błotnistego. We wsi mieszkali 3 ludzie luźni. Mieszkańcy Parciak odrabiali pańszczyznę w wyznaczonych folwarkach w starostwie przasnyskim (75 dni pieszych w czasie żniw i 15 podwód rocznice). Płacili czynsz (63 złote polskie i 10 groszy) i zagonowe (145 złotych polskich i 0,5 grosza). Pańszczyzna i czynsz miały łącznie wartość 127 złotych polskich i 5 groszy. Ze wsi Olszewka, Parciaki, Żelazna, Poścień, Pruskołęka i Rachujka płacono łącznie arendę karczemną. Łącznie dochody starostwa przasnyskiego ze wsi Parciaki wynosiły 335 złotych polskich, 26 groszy i 4 denary. W lustracji zapisano też, że gospodarze z Parciak użytkowali łąkę Dziadek w Olszewce. Zyski z niej osiągnięte przeznaczano dla starostwa. Poza tym mieszkańcy Rzodkiewnicy sąsiadującej z Parciakami, a należącej do Zielińskich, narzekali, że Parciaki im chcą przywłaszczać i zabierać łąki[14].

23 września 1778 biskup płocki Michał Jerzy Poniatowski wydał w Pułtusku akt erygowania parafii Baranowo. Włączył do niej m.in. wieś Parciaki, wydzielając ją z parafii Chorzele[18]. W 1802 sołtysem wsi był Antoni Prusik[12]. W 1815 we wsi istniały 33 domy, które zamieszkiwało 213 osób (106 mężczyzn i 107 kobiet)[19]. W 1816 w pobliżu wsi otwarto kopalnię bursztynu[20]. Z 1817 pochodzi notatka, że w szkole parafialnej w Olszewce, która mieściła się w domu prywatnym, uczyły się dzieci m.in. z Parciak, mimo że nie była to wieś należąca do parafii chorzelskiej jak Olszewka[21]. W 1848 Parciaki były najludniejszą wsią w parafii Baranowo. Liczyły 275 mieszkańców (134 mężczyzn i 141 kobiet) w 38 domach[18].

Po 1864 przeprowadzono uwłaszczenie[12]. W Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich wydanym w 1886 czytamy, że wieś liczyła 43 domy, 315 mieszkańców, 960 mórg gruntu użytecznego i 520 mórg nieużytków[22]. W okolicy handlowali Żydzi. Z 1880 mamy relację o handlarzu drzewem Moszku Kupfernmüntzu[23].

 
Krzyż z 2008

W 1905 do wsi sprowadzono drewniany kościół z Czarni. W Parciakach składano go do 1912. W 1907 Parciaki stały się filią parafii Baranowo, a do 1912 samodzielną parafią[24].

Osobny artykuł: Parafia św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Parciakach.

Według mapy z 1914 we wsi były 44 domy. W czasie I wojny światowej w pobliżu Parciak stał front wschodni. W 1915 stacjonowały tu wojska niemieckie. W lesie koło wsi powstał pomnik Paula von Hindenburga[12]. We wsi po przejściu frontu założono 2 cmentarze[25]. Jeden z nich przetrwał w granicach cmentarza parafialnego[26].

Osobny artykuł: Cmentarz wojenny w Parciakach.

W 1915 Niemcy zbudowali kolejkę wąskotorową, a następnie normalnotorową na trasie Ostrołęka–Chorzele. Jedną ze stacji wyznaczono w Parciakach[27][28]. Doprowadziło to do powstania nowej osady[12].

Osobny artykuł: Parciaki-Stacja.

W marcu 1916 w Parciakach otwarto przytułek dla 30 dzieci. Powstała też ochronka z utrzymaniem. W maju 1916 do ochronki przychodziło 80 dzieci[29].

Według spisu powszechnego z 1921 we wsi istniało 76 domów, w których mieszkało 416 osób (194 mężczyzn i 222 kobiety)[30]. Szkoła była jednoklasowa. W roku szkolnym 1925/1926 w jednej wynajętej sali o powierzchni 20 m² uczyło się 43 dzieci. W roku szkolnym 1930/1931 jedną własną salą lekcyjną o powierzchni 62 m², w której uczyło się 60 dzieci. Pracował tu jeden nauczyciel, w roku szkolnym 1938/1939 nauczyciel i nauczycielka[31].

Istniały dwa sklepy prowadzone przez Polaków[32][33] i dwa prowadzone przez Żydów[34]. Na początku lat 30. XX wieku liczba domów wynosiła 52[35]. W 1933 we wsi powstawiono wiatrak koźlak przeniesiony z Krasnosielca[36]. W 1937 we wsi było 80 gospodarstw. Ziemia orna rozciągała się na powierzchni 250 ha, łąki, bagna i zarośla obejmowały 600 ha, a obszar lotnych piasków 400 ha. Do II wojny światowej nie dokończono komasacji gruntów[12][37]. Działało kółko rolnicze[38]. W 1936 planowano włączenie rolników z Parciak do spółdzielni mleczarskiej „Zrozumienie” w Zawadach[39]. W 1929 we wsi powstała jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej[40].

W latach 30. XX wieku ks. Władysław Skierkowski prowadził we wsi badania etnograficzne na temat kultury Kurpiów Zielonych[41]. Mieszkańcy innych wiosek nazywali Kurpiów z Parciak pyciami[12].

Na dzień 1 września 1939 we wsi mieszkały 662 osoby. W dniu 1 stycznia 1945 liczebność mieszkańców określono na 735 osób[11].

W czasie II wojny światowej w Parciakach aktywny był ruch oporu. W 1943 w ramach Ośrodka II „Liwiec” w Jednorożcu z siedzibą w Małowidzu powstał Pluton V Parciaki. Dowódcą jednostki Armii Krajowej z Parciak był Stanisław Berg[42].

W 1947 we wsi istniała szkoła pierwszego stopnia[11]. Zorganizowano ją w organistówce i prywatnych domach. Nową murowaną szkołę oddano do użytku w 1971[32]. W roku szkolnym 1973/1974 ośmioklasowa szkoła w Parciakach kształciła 262 osoby[11].

W 1947 wieś zajmowała powierzchnię 538,99 ha i liczyła 732 osób[11]. W 1954 w Cechu Rzemiosł Różnych w Przasnyszu zarejestrowany był kowal Józef Prusik z Parciak[43]. W latach 1965–1990 we wsi działał Klub Prasy i Książki „Ruch”, a od 1966 kółko rolnicze. Od 1968 funkcjonowało koło gospodyń wiejskich, które prowadziło kursy gotowania i szycia. Przy KGW działał zespół kurpiowski[32]. W 1973 sołtysem był Henryk Berk, w latach 1977–1981 Czesław Mierzejewski, w latach 1984–1987 Henryk Fąk, a w latach 1987–1900 ponownie Henryk Berk[11].

Współcześnie

edytuj

W 2002 w Parciakach było 269 gospodarstw domowych[44]. Na dzień 25 listopada 2011 we wsi notowano 568 osób: 278 kobiet i 290 mężczyzn[11]. Na dzień 31 grudnia 2014 wieś zamieszkiwało 125 osób w wieku przedprodukcyjnym, 338 w wieku produkcyjnym i 108 w wieku poprodukcyjnym, łącznie 571 osób[45].

Miejscowość jest siedzibą parafii rzymskokatolickiej św. Stanisława, należącej do metropolii białostockiej, diecezji łomżyńskiej, dekanatu Chorzele[24].

Od 2014 istnieje Publiczna Szkoła Podstawowa Żelazna Rządowa–Parciaki z siedzibą w Parciakach powstała z połączenia dwóch placówek w sąsiednich wsiach. W budynku w Parciakach uczą się dzieci i młodzież z klas IV–VIII. Tu też jest sekretariat szkoły[46][47]. W szkole funkcjonuje filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Jednorożcu. W Parciakach działa Stowarzyszenie „Sąsiedzi”[10]. We wsi istnieje agencja pocztowa, kilka sklepów i stacja autogazu[32].

W 2019 Stowarzyszenie „Przyjaciele Ziemi Jednorożeckiej” przygotowało i zainstalowało w Parciakach wystawę plenerową Parafia Parciaki w fotografii[48].

Zachowały się drewniane domy budowane zgodnie z wzorcami Kurpiów Zielonych. Niektóre pochodzą z okresu międzywojennego[10]. W granicach administracyjnych Parciak znajduje się kilkadziesiąt przykładów małej architektury sakralnej: krzyży przydrożnych, kapliczek i figur[49][50].

Parciaki są wsią kurpiowską[10][51][52][53].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 97306
  2. ↑ Wieś Parciaki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-01-15], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 903 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. ↑ a b Parćåky, [w:] Słownik kurpiowsko-polski, Związek Kurpiów [dostęp 2022-07-16].
  7. ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  8. ↑ Ludwik Krzywicki, Kurpie, Ostrołęka 2004.
  9. ↑ Maria Weronika Kmoch, MAŁA OJCZYZNA: Co kryje się w nazwach miejscowości? [online] [dostęp 2022-07-27].
  10. ↑ a b c d e Uchwała nr SOK.0007.10.2022 Rady Gminy Jednorożec z dnia 10 marca 2022 r. w sprawie przyjęcia „Gminnego programu opieki nad zabytkami Gminy Jednorożec na lata 2022–2025” [online].
  11. ↑ a b c d e f g Leszek Zugaj, Historia administracji w gminie Jednorożec, Jednorożec 2015.
  12. ↑ a b c d e f g h i j k Maria Weronika Kmoch, MAŁA OJCZYZNA: Parciaki, Parciaki-Stacja, Dynak, Żelazna Rządowa, Prywatna i Gutocha [online] [dostęp 2022-08-09].
  13. ↑ Katalog FamilySearch: Księgi metrykalne, Chorzele 1695–1825 [online], www.familysearch.org [dostęp 2022-08-09].
  14. ↑ a b c Adam Pszczółkowski, Lustracja starostwa przasnyskiego w 1789 roku, [w:] Wojciech Łukaszewski (red.), Źródła historyczne do dziejów Kurpiowszczyzny 1789–1956. Wybór materiałów źródłowych, Truskaw: Ochotnicza Straż Pożarna w Żelaznej Rządowej, 2020, s. 14, 16, 27, ISBN 978-83-955342-0-1, OCLC 1236076599 [dostęp 2022-07-27].
  15. ↑ Księga urzędu bartnego (zachodnia Kurpiowszczyzna) [online], www.szukajwarchiwach.gov.pl [dostęp 2022-07-26].
  16. ↑ Maria Weronika Kmoch, Księga sądu bartnego zachodniej Kurpiowszczyzny z lat 1710–1760. Możliwości badawcze, „Teka Historyka”, 52, 2016, s. 54–71.
  17. ↑ Radosław Waleszczak, Przasnysz w latach 1795–1866. Zarys dziejów, Przasnysz 2008.
  18. ↑ a b Adam Białczak, Z dziejów parafii Baranowo, „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego”, 9, 1995, s. 147–160.
  19. ↑ Aleksander Kociszewski (red.), Obraz statystyczny powiatu przasnyskiego sporządzony w roku 1815 przez podprefekta tegoż powiatu F.S. Zielińskiego w Przasnyszu, Ciechanów 1991.
  20. ↑ J. Haczewski, O bursztynie (Dokończenie), „Sylwan”, 14 (3–4), 1838, s. 398, ISSN 0039-7660 [dostęp 2022-08-05].
  21. ↑ Michał Marian Grzybowski (red.), Materiały do dziejów szkolnictwa na Mazowszu. Wypisy z archiwaliów diecezjalnych XIX wieku, t. 1, Warszawa–Łowicz 1995.
  22. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 7, dir.icm.edu.pl, 1886, s. 863 [dostęp 2022-07-26].
  23. ↑ Maria Weronika Kmoch, MAŁA OJCZYZNA: Żydzi w gminie Jednorożec (powiat przasnyski) [online] [dostęp 2022-08-09].
  24. ↑ a b Maria Weronika Kmoch, MAŁA OJCZYZNA: Parafie rzymskokatolickie w gminie Jednorożec cz. 1. Parafia pw. św. Stanisława BM w Parciakach, parafie Jednorożec i Olszewka [online] [dostęp 2022-08-09].
  25. ↑ Marek Kozubal, Tajemnica wojenna niewielkiej blaszki [online], Rzeczpospolita [dostęp 2022-08-02] (pol.).
  26. ↑ Maria Weronika Kmoch, MAŁA OJCZYZNA: Cmentarze z I wojny światowej w gminie Jednorożec [online] [dostęp 2022-07-19].
  27. ↑ Maria Weronika Kmoch, MAŁA OJCZYZNA: kolej wąskotorowa w gminie Jednorożec [online] [dostęp 2022-07-26].
  28. ↑ Maria Weronika Kmoch, MAŁA OJCZYZNA: kolej w gminie Jednorożec cz. 1 (do 1939 roku) [online] [dostęp 2022-07-26].
  29. ↑ Maria Weronika Kmoch, Między ideą a rzeczywistością. Rady Opiekuńcze w czasie I wojny światowej na przykładzie powiatu przasnyskiego (1916–1918), „Bieżuńskie Zeszyty Historyczne”, 32, 2018, s. 64–116 [dostęp 2022-08-08].
  30. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych, t. 1: M. st. Warszawa, województwo warszawskie, mbc.cyfrowemazowsze.pl, Warszawa 1925, s. 130 [dostęp 2022-07-26].
  31. ↑ Henryk Maćkowiak, Szkolnictwo na Kurpiach 1905–1939, Ostrołęka 1980.
  32. ↑ a b c d Urszula Bojarska, Parciaki, [w:] Monika Dworniczak i inni red., Zapiski Ziemi Jednorożeckiej, Jednorożec 2011, s. 48.
  33. ↑ Obwieszczenia Sądowe, „Tygodnik Handlowy” (5), 1932, s. 12.
  34. ↑ Maria Weronika Kmoch, Z dziejów Żydów na Kurpiach Zielonych, cz. 2 [online] [dostęp 2022-08-09].
  35. ↑ Areas east of Przasnysz, including Krasnosielc (1930-1931) [online], www.museumoffamilyhistory.com [dostęp 2022-08-09].
  36. ↑ Wiatrak koźlak [online], zabytek.pl [dostęp 2022-08-24] (pol.).
  37. ↑ J.K. Maciejewski, Na odpust do "Świętego Miejsca" (Wśród Mazurów i Kurpiów), „Polska zbrojna w kulturę. Dodatek niedzielny Polski Zbrojnej”, 1 (19), 1937, s. 4.
  38. ↑ S. Szlązak, E. Niedzielski, Z historii kółek rolniczych na Kurpiowszczyźnie, Ostrołęka 1980.
  39. ↑ Nr 96. 1937 listopad. Memoriał w sprawie stosunków w powiatach graniczących z Prusami Wschodnimi, [w:] Wojciech Łukaszewski (red.), Źródła do dziejów Kurpiowszczyzny 1789–1956, Truskaw–Żelazna Rządowa 2020, s. 278–330.
  40. ↑ Aleksander Drwęcki, Dzieje ochotniczych straży pożarnych w powiecie przasnyskim, Przasnysz 2002.
  41. ↑ Maria Weronika Kmoch, Badania ks. Władysława Skierkowskiego w gminie Jednorożec cz. 1 [online] [dostęp 2022-08-06].
  42. ↑ Maria Weronika Kmoch, MAŁA OJCZYZNA: historia Jednorożca cz. 5 (1939–1945). Ruch oporu w gminie Jednorożec [online] [dostęp 2022-07-26].
  43. ↑ Waldemar Krzyżewski (red.), Rzemiosło przasnyskie w 1954 roku, Przasnysz 2014.
  44. ↑ Wieś Parciaki (mazowieckie) » mapy, GUS, nieruchomości, regon, kod pocztowy, atrakcje, wypadki drogowe, kierunkowy, edukacja, demografia, tabele, zabytki, statystyki, linie kolejowe, liczba ludności [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-08-09] (pol.).
  45. ↑ Stan ludności gminy Jednorożec na dzień 31.12.2014 r. [online], www.jednorozec.pl [dostęp 2022-07-17].
  46. ↑ O szkole | Publiczna Szkoła Podstawowa Żelazna Rządowa-Parciaki z siedzibą w Parciakach [online], spzelazna.edupage.org [dostęp 2022-08-06].
  47. ↑ Jednorożec. Duże zmiany w szkołach. Powstaną filie [online], Tygodnik Ostrołęcki, 27 lutego 2014 [dostęp 2022-08-06] (pol.).
  48. ↑ Wystawa plenerowa „Parafia Parciaki w fotografii” oficjalnie odsłonięta. | InfoPrzasnysz [online], www.infoprzasnysz.com, 16 września 2019 [dostęp 2022-08-09] (pol.).
  49. ↑ Maria Weronika Kmoch, Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w gminie Jednorożec, Jednorożec: Gminna Biblioteka Publiczna w Jednorożcu, 2015, ISBN 978-83-943674-0-4, OCLC 947212801 [dostęp 2022-07-26].
  50. ↑ Maria Weronika Kmoch, Mała architektura sakralna w gminie Jednorożec [online], Google My Maps [dostęp 2022-08-08].
  51. ↑ Kazimierz Moszyński, Puszcza Myszyniecka, „Ziemia”, 2 (45), 1911, s. 732–734 [dostęp 2022-08-09].
  52. ↑ Wizytacja w kurpiowskich Parciakach, „Głos Mazowiecki”, 3 (128), 1935, s. 4.
  53. ↑ Iwona Choroszewska-Zyśk (red.), Encyklopedia kurpiowska. Fakty i ciekawostki, Ostrołęka: Związek Kurpiów, 2021, ISBN 978-83-963465-0-6, OCLC 1334037878 [dostęp 2022-07-21].

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Parciaki&oldid=72547141”