Борхес, Хорхе Луис
Хорхе Луис Борхес | |
---|---|
исп. Jorge Luis Borges | |
Гуырæн ном | исп. Jorge Francisco Isidoro Luis Borges Acevedo |
Райгуырды датæ | 1899-æм азы 24 августы[1][2][…] |
Райгуырæны бынат | |
Мæлæты бон | 1986-æм азы 14 июны[1][2][…] (86 азы) |
Мæлæты бынат | |
Æмбæстонад (дæлхицауад) | |
Архайды хуыз | тæлмацгæнæг, библиотекарь, литературон критик, сценарист, фыссæг, поэт, публицист, эссеист, новеллист |
Жанр | поэзи æмæ эссе[d] |
Уацмысты æвзаг | францаг, англисаг, немыцаг æмæ испайнаг[6][7] |
Хорзæхтæ | |
Автограф | |
Викикъæбицы медиа |
Хорхе Луис Борхес (исп. Jorge Luis Borges [ˈxoɾxe lwis ˈboɾxes], æнæхъæн ном Jorge Francisco Isidoro Luis Borges; райгуырдис 1899-æм азы 24 августы Буэнос-Айресы — амардис 1986-æм азы 14 июны Женевæйы) уыдис аргентинæйаг прозаик, поэт æмæ публицист. 1920-æм азты сси зындгонд куыд Латинаг Америкæйы поэтикон авангардизмы бындурæвæрджытæй иу. XX æнусы дунейы зындгонддæр литературон кусджытæй иу.
Хорхе Луис райгуырдис Буэнос-Айресы аргентинæйаг фыд адвокат Хорхе Борхес æмæ уругвайаг мад Исидорæ Асеведойы бинонты[8].
Йæ ныхæстæм гæсгæ, йæ фыдæлты ’хсæн уыдысты баскæгтæ, андалузæгтæ, англисæгтæ, португайлæгтæ, нормандиæгтæ æмæ, чи зоны, дзуттæгтæ дæр[9]. Сæхимæ бинонты ’хсæн пайда кодтой испайнаг æмæ англисаг æвзæгтæй, чысыл лæппу дæр билингвæй рæзтис[10]. Хорхе Луис йæ сабибонтæй æнувыд уыдис поэзийыл, кæсын æмæ фыссын базыдта цыппараздзыдæй. 1905-æм азы райдыдта, англисагау чи дзырдта, уыцы ахуыргæнæгимæ ахуыр кæнын. 1906-æм азы ныффыста йæ фыццаг радзырд испайнагау — «La visera fatal».
Скъоламæ бацыдис 9-аздзыдæй — уайтагъд цæппæрæм къласы. Йе ’мкъласонтæ уымæй хуынджылæг кодтой, ахуыргæнджыты бон та нæ уыд исты ногдзинад лæппуйæн радзурын. Хорхейы ныййарджыты фæндыдис, цæмæй сæ фырт фыссæг суа.
Йæ фыдæн цы цæстыты низ уыдис, уый дзæбæх кæнынæн бинонтæ ацыдысты Швейцаримæ. Женевæйы куы цардысты, райтынг ис фыццаг дунеон хæст æмæ йæ кæронмæ фæцардысты уыцы сахары. Уым Хорхе сахуыр кодта францаг æмæ немыцаг æвзæгтæ, францагау фыста æмдзæвгæтæ дæр.
Хæст куы фæцис, Хорхе Луис иучысыл ацардис Испанийы, уым бацыдис утраистты литературон змæлдмæ. 1921-æм азы фæстæмæ Буэнос-Айресмæ раздæхтис.
1950-æм азы æвзæрст æрцыдис Аргентинæйы фысджыты цæдисы сæрдарæй, уыцы бынаты куыста æртæ азы дæргъы. 1952-æм азы рухс федта, Аргентинæйы цæрджытæ цы испайнаг æвзаджы здæхтæй дзурынц, уый тыххæй Борхесы эссе, «Аргентинæйæгты æвзаг», зæгъгæ. 1955-æм азы Сæрибаргæнæн революцийы фæстæ Борхесы снысан кодтой Аргентинæйы национ библиотекæйы директорæй, уыцы бынаты куыста 1973-æм азы онг, кæд æмæ йæ уынц бынтон слæмæгъ и, уæддæр.
1986-æм азы ралыгъдис Женевæйы цæрынмæ, уым уыцы иу аз амардис 86-аздзыдæй игæр æмæ рæуджыты низæй. Ныгæд ис Женевæйы Пленпалейы уæлмæрдты. Йæ архив дарынц Техасы университеты.
Фиппаинæгтæ
[ивын | Бындур ивын]- ↑ 1,0 1,1 Jorge Luis Borges // todotango.com (исп.)
- ↑ 2,0 2,1 Jorge Luis Borges // Internet Speculative Fiction Database (англ.) — 1995.
- ↑ Борхес Хорхе Луис // Большая советская энциклопедия (уырыс.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Иумæйаг нормативон контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
- ↑ Bibliothèque nationale de France BnF catalogue général (фр.) — Paris: BnF.
- ↑ CONOR.Sl
- ↑ Gran Premio de Honor
- ↑ Borges, Jorge Luis (2014). Rolando Costa Picazo kaj Irma Zangara, ed. Obras Completas I. Colombia: Emecé. p. 58. ISBN 978-950-04-3193-4.
- ↑ http://lib.ru/BORHES/int2.txt_Ascii.txt
- ↑ Fundación Konex (1984). «Premios Konex, Jorge Luis Borges, Currículum vítae». Архивгонд верси
Æддаг æрмæджытæ
[ивын | Бындур ивын]- Дубин Б. В.. Хорхе Луис Борхес: Страницы биографии (2001) Архивгонд æрцыдис 1 июлы 2009 азы.
- Александровская, Анна. Приближение к Борхесу, 14 июня 2014 года. Фæстаг фенд 2017-11-04.
Архивгонд æрцыдис 7 ноябры 2017 азы.
- Современники о Борхесе // Иностранная литература. — 1999. — № 9.
- Журнал Борхес-Центра Борхесовские вариации
- Тексттæ
- Борхесы уацмысты æмбырдгонд
- Стихотворения в русском переводе Вадима Алексеева, Бориса Дубина, Павла Алёшина («Луна напротив», «Страсть к Буэнос-Айресу»)
- 24 августы чи райгуырдис, уыдон
- 1899-æм азы чи райгуырдис, уыдон
- Буэнос-Айресы чи райгуырдис, уыдон
- 14 июны чи амардис, уыдон
- 1986-æм азы чи амардис, уыдон
- Женевæйы чи амардис, уыдон
- Намысы легионы ордены кавалертæ
- Зындгонд адæм алфавитмæ гæсгæ
- Фысджытæ алфавитмæ гæсгæ
- Аргентинæйы прозаиктæ
- XX æнусы прозаиктæ
- Поэттæ алфавитмæ гæсгæ
- Аргентинæйы поэттæ
- XX æнусы поэттæ
- Аргентинæйы фысджытæ