Leczenie otyłości: jak wprowadzać trwałe zmiany?

Leczenie otyłości wymaga od chorego wprowadzenia wielu zmian w codziennym życiu. Dotyczą one kontaktu z lekarzem i podjęcia zdecydowanych działań, ale także zmian nawyków żywieniowych, sposobów spędzania wolnego czasu czy aktywności fizycznej. Poza tymi aspektami, często konieczne są także zmiany psychologiczne jak postrzeganie jedzenia i samego siebie oraz praca nad poczuciem własnej wartości. Jednak najważniejszym elementem wprowadzania choćby najmniejszych modyfikacji do naszego życia jest konsekwencja, a w efekcie trwałość tych zmian.

Konkretne i osiągalne cele

Pierwszym krokiem ku wprowadzeniu zmiany w swoim życiu jest ustalenie, czego i w jakim zakresie ma ona dotyczyć. Cele muszą być określane w taki sposób, aby ich osiągniecie było możliwe i określone w czasie. Dzięki temu możemy kontrolować wprowadzane zmiany i czerpać motywację z kolejnych etapów, które osiągnęliśmy. Często podczas procesu wyznaczania celów korzysta się z modelu S.M.A.R.T. – jego nazwa to akronim angielskich słów, które opisują dobrze postawiony cel.

Specific – konkretny

Measurable – mierzalny

Achievable – osiągalny

Relevant – istotny

Time bound – określony w czasie

Zgodnie z tym modelem, jeżeli zmiana ma dotyczyć zwiększenia aktywności fizycznej, to cel zamiast brzmieć „Zwiększenie aktywności fizycznej” powinien być określony na przykład w taki sposób: „Trzy razy w tygodniu: w poniedziałki, środy i soboty, będę spacerować przez 15 minut”. Tak sformułowany cel jest konkretny (spaceruję), mierzalny (przez 15 minut), osiągalny (jeżeli 15 minut spaceru jest dla konkretnej osoby możliwe), istotny (zależy mi na tym, to etap leczenia otyłości) i określony w czasie (trzy razy w tygodniu, w poniedziałki, środy i soboty. Dzięki temu łatwiej będzie go osiągnąć i sprawdzić czy został zrealizowany.

W prawidłowym formułowaniu celów długoterminowych może pomóc ten poradnik, który powstał w konsultacji z Prof. dr hab. Pawłem Bogdańskim z Katedry Leczenia Otyłości, Zaburzeń Metabolicznych oraz Dietetyki Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Z prośbą o pomoc można zwrócić się także do lekarza, dietetyka lub psychologa.

Konieczne może być również wyznaczenie celów krótkoterminowych, które pomogą osiągnąć cele długoterminowe. Na przykład, jeśli twoim celem długoterminowym jest wejście na 5. piętro bez korzystania z windy, pierwszym celem krótkoterminowym może być wejście na 1. piętro.

Wsparcie psychologiczne

Czynniki psychologiczne mogą przyczyniać się do rozwoju otyłości i jednocześnie odgrywają bardzo ważną rolę w efektywnym leczeniu. Dlatego profesjonalne wsparcie psychologa lub psychoterapeuty jest często nieocenione w zmaganiach z nadmierną masą ciała oraz w trakcie wprowadzania zmian. Rola psychologa w terapii otyłości polega między innymi na:

• motywowaniu do podjęcia leczenia, a następnie konsekwentnym wytrwaniu w zmianach oraz do utrzymania osiągniętych rezultatów,
• stymulowaniu pozytywnych zmian w stylu życia,
• kształtowaniu nowych umiejętności, jak asertywność czy radzenie sobie ze stresem,
• identyfikacji psychospołecznych przyczyn otyłości oraz ewentualnie innych schorzeń psychicznych towarzyszących otyłości.

Po rozmowie psycholog pomoże ustalić odpowiednie cele i sposoby motywacji, aby ich osiągnięcie było prostsze. Będzie także wsparciem w spadkach motywacji, które mogą się zdarzyć, pomoże także kontrolować efekty odchudzania.

Kryzys – i co teraz?

Wprowadzanie zmian dotyczących stylu życia jest trudne dla każdego, a modyfikacja nawyków wymaga czasu. W niektóre dni nowe nawyki przychodzą z łatwością, w inne zalecenia wydają się nie do zastosowania. Prawie pewne jest to, że w końcu zawsze pojawi się kryzys, dlatego warto przygotować się na niego już wcześniej. Dobrym rozwiązaniem może być zapisanie na kartce swoich motywacji tak, by w trudnym momencie móc je przeczytać i je sobie przypomnieć: dlaczego podejmuję leczenie otyłości? Dla kogo to robię? Jak czuję się wtedy, gdy osiągam choćby niewielkie sukcesy w leczeniu?

Więcej o wprowadzaniu zmian w stylu życia i sposobach na szukanie motywacji znajduje się w poradniku „Jak zmienić swój styl życia i wypracować zdrowe nawyki?”.

Warto pamiętać też o kwestii wyrozumiałości dla samego siebie, zwłaszcza gdy zdarzają się potknięcia. Chwile słabości są normalnym elementem procesu zmiany stylu życia oraz wprowadzania nowych nawyków zdrowotnych. Potknięcia nie są powodem do wstydu!