Telomèr
Los telomèrs que son las regions deus cromosòmas situadas au lor cap. Que son constituits de sequéncias d'ADN hèra repetitivas. Com l'ADN polimerasa b'a pas la capacitat deus copiar dinc au cap, que pòden abracà's de division cellulara en division cellulara miant quitament a la loa disparicion e a la mort de la cellula (puish qu'après, eth, qu'ei l'ADN codant qui ei destrusit).
Un heish de teorias que son estudiadas suber las consequéncias deu hat e de l'entertien deus telomèrs e mantua que los liga dab lo vielhiment de la cellula, la soa degenerecéncia e los cancers.
Un enzim, aperat telomerasa (e qui assegura ua foncion de transcriptasa inversa), qu'ei encargat de restaurar los telomèrs. Qu'ei particularament actiu en çò de las cellulas qui's divisan un heish de vegadas a la seguida (com, per exemple, las cellulas socas deus embrions). Dens las cellulas on la telomerasa b'ei mens actiu, la mermada deus telomèrs que constitueish un arrelòtge biologic condamnant las cellulas a la mort arron d'un certe nombre de divisions.