Macaco rhesus
Un mascle dominant a Agra (Índia).
Macaca mulatta
(Zimmermann, 1780)
LC : Preocupacion menora
Estatut CITES
Annèxe II , Rev. del 04/02/1977
Reparticion geografica
Lo Macaco rhesus[1] (Macaca mulatta), es una de las espècias de monard mai conegudas de l'Ancian mond.
Caracteristicas generalas
[modificar | Modificar lo còdi]Es un macaco tipic, comun dins tot l'Afganistan, fins en Índia septentrionala e en China miègjornala. Los macacos rhesus arriban a una longor de 64 centimètres, amb une coa fina a 30 centimètres. Los mascles pesan en mejana 7,7 kg e las femnas 5,3 kg[2]. Son de color bruna a grisa e lor cara es rosada.
Animal de laboratòri
[modificar | Modificar lo còdi]Aisit de far venir en captivitat, lo macaco rhesus foguèt sovent utilizat per de recercas medicalas o biologicas. En mai de las experiéncias sul sang, serviguèt dins las experiéncias plan conegudas del psicològ Harry Harlow dins los ans 1950 sus la privacion mairala. La NASA lança de macacas rhesus dins l'espaci pendent los ans 1950 e 60.
En genièr de 2000, lo rhesus es lo primièr primat clonat amb la naissença de Tetra. Genièr de 2001 viu la naissença d'ANDi, lo primièr primat transgenic. ANDi pòrta de gèns estrangièrs eissits d'una medusa.
Çò que sabèm del compòrtament salvatge del macaco rhesus ven dels estudis menats dins una colonia fondada sus l'illa de Cayo Santiago pel Centre de recerca caribèu suls primats de l'Universitat de Puerto Rico. I a pas cap predator sus aquela illa, e la preséncia umana i es autorizada pas que per las recercas scientificas.
Dins la natura
[modificar | Modificar lo còdi]
Abitant las zonas aridas e los terrens descobèrts, los macacos rhesus pòdon tanben se trapar dins las pradas, las regions boscosas e dins de regions montanhòlas fins a 2 500 mètres d'altitud. Se dich que son bons nadaires e aman o far. Los rhesus son coneguts per lor tendéncia a se desplaçar dels espacis rurals cap als sectors urbans, venent cercar las almòinas o la bordilhas dels umans. Venguèron de parasitas dins de zònas coma la vila de Nòva Delhi, per exemple, ont son percebut coma un risc possible per la seguretat e la santat publicas.
Vivent de jorn, los rhesus son tan terrèstres qu'arboricòls. Son gaireben totes erbivòrs e se noirisson de fuèlhas, d'agulhas de pins, de raices e s'escai d'insectes o d'animalòts. Aqueles monards devolopèron de pòchas de sèrvas dins lors gautas, que gardan de noiritura e fugisson per manjar çò trapat mai tard, quand son en seguretat.
Reproduccion
[modificar | Modificar lo còdi].jpg)
La gestacion dura en mejana 166,5 jorns (donadas presas sus 700 naissença viventas en captivitat ont las datas son seguras). Mai las femes son d'edat mai lors gestacions son longas e mai pesucs los pichons, los autres critèris coma lo sèxe del pichon, lo periòde de l'an o l'identitat pairala avent pas d'incidéncia sus la duretat de gestacion.
Organizacion sociala
[modificar | Modificar lo còdi]Coma los autres macacos, los grops de rhesus comprenon de mascles e de femes. Lo grop pòt comptar fins a 180 individús mas la mejana se situa a une vintena. Las femes son 4 còp mendre que los mascles. L'ierarquia sociala es matriarcala (o matrilineària), lo reng de cadun depend de son ligam de parentat amb la feme dominanta. Lo sonh dels mai joves e la vigilància del territòri son partejats pels membres del grop. Se las femes son mai o mens placids, los mascles son mai turbulents. Los macacos rhesus son considerats coma de monards tarabastejaire. Lo monard que trapa de noiridura va normalament avertir lo grop per de crits especifics mas foguèt constatat que de joves o de dominats evitan d'o far se lor descobèrta es pas observada pel d'autres.
Abitat
[modificar | Modificar lo còdi]Classificacion
[modificar | Modificar lo còdi]De sosespècias de rhesus :
- Macaca mulatta mulatta
- Macaca mulatta villosa
- Macaca mulatta vestita
- Macaca mulatta lasiota
- Macaca mulatta sanctijohannis
- Macaca mulatta brevicauda
Eponimia
[modificar | Modificar lo còdi]Lo macaco rhesus es subretot celèbre pel nom que donèt a un sistèma de grop sanguin, a causa d'una comunautat antigenica entre los globuls roges del monard e lo globuls roges umans.
Veire l'article principal Grop sanguin e l'article grop Rhasus.
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Diversitat genetica e evolucion dels Gammaherpesvirinae dels primats.
- ↑ http://pin.primate.wisc.edu/factsheets/entry/rhesus_macaque
Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- Gerald MS, Waitt C, Little AC & Kraiselburd E, 2007. Females Pay Attention to Female Secondary Sexual Color: An Experimental Study in Macaca mulatta. International Journal of Primatology 28 : 1-7.
- Matheson MD, 1999. Social Contact Following Severe Aggression in Rhesus Macaques (Macaca mulatta): A New Test of the Consolation Hypothesis. International Journal of Primatology 20 : 961-975.
- Fooden J & Albrecht GH, 1999. Tail-Length Evolution in Fascicularis-Group Macaques (Cercopithecidae: Macaca). International Journal of Primatology 20 : 431-440.
- Wenyuan Q, Yongzu Z, Manry D & Southwick CH, 1993. Rhesus monkeys (Macaca mulatta) in the Taihang mountains, Jiyuan county, Henan, China. International Journal of Primatology 14 : 607-621.
- Bernstein IS, 1993. Seasonal influences on rhesus monkey (Macaca mulatta) behavior. International Journal of Primatology 14 : 383-403.
- Silk J, Short J, Roberts J & Kusnitz J, 1993. Gestation length in rhesus macaques (Macaca mulatta). International Journal of Primatology 14 : 95-104.
- Johnson RL, Malik I & Berman CM, 1991. Age- and dominance-related variation in feeding time among free-ranging female rhesus monkeys. International Journal of Primatology 12 : 337-356.
- Deutsch JC & Lee PC, 1991. Dominance and feeding competition in captive rhesus monkeys. International Journal of Primatology 12 : 615-628.
Referéncias extèrnas
[modificar | Modificar lo còdi]- Referéncia CITES : espèce Macaca mulatta (Zimmermann, 1780) (+ répartition) (sur le site de Species+) (en) (consulté le 22 mai 2015)
- Referéncia CITES : taxon Macaca mulatta (sur le site du ministère français de l'Écologie, du Développement durable, des Transports et du Logement) (fr) (consulté le 22 mai 2015)
- Referéncia UICN : espèce Macaca mulatta (Zimmermann, 1780) (en) (consulté le 22 mai 2015)
- Referéncia Fonses documentari ARKive : Macaca mulatta (en)