Safi Faye
| Safi Faye | |||
 | |||
| Fødd | 22. november 1943 | ||
|---|---|---|---|
| Fødestad | Dakar | ||
| Død | 22. februar 2023 (79 år) | ||
| Dødsstad | 14. arrondissement, Paris | ||
| Fødenamn | Safiyatou Gueth Faye | ||
| Aktive år | 1972–2023 | ||
| Verka som | filmregissør, etnolog, filmskodespelar, manusforfattar, antropolog | ||
Safi Faye (22. november 1943–22. februar 2023) var ein senegalesisk filmregissør, skodespelar og etnolog.[1] Ho var den fyrste kvinna frå Afrika sør for Sahara til å regissera ein kommersielt distribuert spelefilm, Kaddu Beykat, som kom ut i 1975. Ho regisserte fleire spele- og dokumentarfilmar, med fokus på livet på landsbygda i Senegal.
Liv
[endre | endre wikiteksten]Bakgrunn
[endre | endre wikiteksten]Safi Faye var fødd i Dakar i Senegal i ein aristokratisk sererfamilie.[2] Foreldra hennar var frå Fad'jal, ein landsby sør for Dakar.[3] Ho studerte ved École normale de Rufisque og var ferdig utdanna lærar i 1962 eller 1963. Deretter byrja ho undervisa i Dakar.[4][5]
I 1966 var ho på den fyrste Festival Mondial des Arts Nègres i Dakar, der ho møtte den franske etnologen og filmskaparen Jean Rouch.[5] Han oppmuntra henne til å bruka film som ein etnografisk reiskap.[5] Ho spelte ei rolle i filmen hans Petit à petit frå 1971.[6] Faye har sagt at ho mislikte filmen til Rouch, men at samarbeidet med han gjorde at ho kunne læra noko om filmskaping og cinéma-vérité.[7] I 1970-åra studerte ho etnologi ved École pratique des hautes études og deretter ved Lumière Film School.[8] Ho forsørga seg sjølv gjennom arbeid som modell, skodespelar og innan lydefekktar for film.[4] I 1979 tok ho ein doktorgrad i etnologi frå Universitetet i Paris.[9] Frå 1979 til 1980 studerte Faye videoproduksjon i Berlin og var gjesteførelesar ved Freie Universität Berlin.[10] Ho tok endå ein grad i etnologi ved Sorbonne i 1988.[11]
Filmkarriere
[endre | endre wikiteksten]Den fyrste filmen til Faye, som ho også spelte i, var ein kortfilm frå 1972 som heitte La Passante ('Den forbipasserande'). Filmen bygde på erfaringane hennar som ei utanlandsk kvinne i Paris.[12] Han følgjer ei kvinne (Faye) som går langs ei gate og merker seg reaksjonane til menn ho passerar.[13] Den fyrste spelefilmen til Faye var Kaddu Beykat, som tyder 'Røysta til bonden' på volof og blei kjend internsjonalt som Letter from My Village eller News from My Village.[14] Ho fekk økonomisk støtte til å laga Kaddu Beykat av det franske samarbeidsdepartementet. Filmen kom ut i 1975, og var den fyrste spelefilmen laga av ei kvinne frå Afrika sør for Sahara til å bli kommersielt distribuert. Han gav Faye internasjonal merksemd.[14][15] Då han kom ut blei han forboden i Senegal.[16] I 1976 vann han FIPRESCI-prisen frå den internasjonele føderasjonen av filmmeldarar og OCIC-prisen.
Den korte dokumentarfilmen Selbé et tant d'autres (engelsk Selbe: One Among Many) frå 1983 følgjer ei 39 år gammal kvinne, Selbé, som oppseda åtte ungar åleine etter at ektemannen har forlate landsbyen deira for å finna arbied.[17] Selbé samtalar med Faye, som ikkje opptrer i filmen, og skildrar tilhøvet til ektemannne og dagleglivet i landsbyen.[18]
Privalitv
[endre | endre wikiteksten]Faye budde i Paris, og hadde ei dotter. Ho døydde i Paris 22. februar 2023, 79 år gammal.[5]
Filmar
[endre | endre wikiteksten]- 1972: La Passante (The Passerby)
- 1975: Kaddu Beykat (Letter from My Village)
- 1979: Fad'jal (Come and work)
- 1979: Goob na nu (The harvest is in)
- 1980: Man Sa Yay (I, Your Mother)
- 1981: Les âmes au soleil (Souls under the Sun)
- 1983: Selbé et tant d'autres (Selbe: One Among Many eller Selbe and So Many Others)
- 1983: 3 ans 5 mois (Three years five months)
- 1985: Racines noires (Black Roots)
- 1985: Elsie Haas, femme peintre et cinéaste d'Haiti (Elsie Haas, Haitian Woman Painter and Filmmaker)
- 1989: Tesito
- 1996: Mossane
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- ↑ Petrolle, p. 177.
- ↑ Petrolle, p. 177.
- ↑ Foster, p. 130.
- ↑ 4,0 4,1 Foster, p. 130.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Pfaff, Françoise. «Safi Faye». FilmReference.com. Henta 4. mai 2008.
- ↑ Ukadike, p. 29.
- ↑ Spaas, p. 185.
- ↑ Ukadike, p. 29.
- ↑ Petrolle, p. 177.
- ↑ Schmidt, p. 286.
- ↑ Petrolle, p. 177.
- ↑ Schmidt, p. 287.
- ↑ Spaas, p. 185.
- ↑ 14,0 14,1 Spaas, p. 185.
- ↑ Ukadike, p. 30.
- ↑ «Africa Beyond». BBC. 2007. Henta 10. mai 2008.
- ↑ Thackway, p. 153.
- ↑ Thackway, p. 154.
- Denne artikkelen bygger på «Safi Faye» frå Wikipedia på engelsk, den 8. mars 2023.
- Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene: === Bibliografi ===
- Ellerson, Beti (2004). «Safi Faye's Gaze: The Evolution of an African Woman's Cinema». I Pfaff, Françoise. Focus on African Films. Indiana University Press. s. 185–202. ISBN 978-0-253-21668-7.
- Foster, Gwendolyn Audrey (1995). Women Film Directors: An International Bio-critical Dictionary. Greenwood Publishing Group. s. 130–132. ISBN 0-313-28972-7.
- Petrolle, Jean; Virginia Wright Wexman (2005). Women and Experimental Filmmaking. University of Illinois Press. s. 177–192. ISBN 0-252-03006-0.
- Schmidt, Nancy J. (1999). «Sub-Saharan African Woman Filmmakers». I Harrow, Kenneth W. African Cinema: Postcolonial and Feminist Readings. Africa World Press. ISBN 978-0-86543-697-8.
- Spaas, Lieve (2001). The Francophone Film: A Struggle for Identity. Manchester University Press. s. 185–188. ISBN 0-7190-5861-9.
- Thackway, Melissa (2003). Africa Shoots Back: Alternative Perspectives in Sub-Saharan Francophone. James Currey Publishers. s. 151–155. ISBN 0-85255-576-8.
- Ukadike, Nwachukwu Frank; Teshome H. Gabriel (2002). Questioning African Cinema: Conversations with Filmmakers. University of Minnesota Press. s. 29–40. ISBN 0-8166-4004-1.
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]- Safi Faye ved The Internet Movie Database (IMDb)