ijdel

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  ijdel    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• ij·del

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘vergeefs’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901
• In de betekenis van ‘verwaand’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1463

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	ijdel	ijdeler	ijdelst
verbogen	ijdele	ijdelere	ijdelste
partitief	ijdels	ijdelers	-

Bijvoeglijk naamwoord

ijdel

1. vol van zelfbewondering, een te hoge dunk hebbend van het eigen voorkomen en/of de eigen bekwaamheden
2. van iets dat het mooi, maar niet realistisch is

   ▸ `Ik weet het; zei de majordomus. 'Het was ijdele hoop dat dit u zou ontgaan. Ik vraag u met klem de grootmoedigheid op te brengen om mijn nederige excuses te aanvaarden. Deze uit de toon vallende decoratie is het jammerlijke gevolg van het enthousiasme van de nieuwe eigenaar.'

Verwante begrippen

• ingebeeld, verwaand, zelfgenoegzaam, zelfvoldaan

Hyponiemen

• overijdel

Afgeleide begrippen

• ijdelheid, ijdellijk, ijdeltuit, verijdelen

Vertalingen

    1. vol van zelfbewondering, een te hoge dunk hebbend van het eigen voorkomen en/of de eigen bekwaamheden   

Engels: vain (en)

Spaans: vano (es), vanidoso (es)

Gangbaarheid

• Het woord ijdel staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "ijdel" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.