Lijst van neanderthalervondsten

Dit is een (onvolledige) lijst van neanderthalervondsten.

De eerste resten van wat later de neanderthaler zou gaan heten, naar het Latijn Homo neanderthalensis (mens uit het Neandertal), werden in 1856 in een steengroeve in het Neandertal bij Wuppertal in Duitsland bij toeval ontdekt. Ze werden naar de Elberfelder HBS-leraar en professor natuurkunde Johann Carl Fuhlrott gebracht die de resten als botten herkende en ze toeschreef aan een voorheen onbekende uitgestorven mensensoort, waarvan eerder ook elders reeds niet als zodanig herkende fossiele skeletresten waren gevonden. Hij bleek gelijk te hebben. Zo kon zich onder Fuhlrotts leiding het wetenschappelijk vakgebied paleoantropologie gaan ontwikkelen.

Sindsdien werd de naam neanderthaler een geoniem voor deze soort, waarover meer bekend zou worden door volgende vondsten bij gerichte archeologische opgravingen.

De volgende resten zijn in de loop der jaren gevonden en aan neanderthalers toegeschreven. Niet al deze vondsten worden tegenwoordig nog als neanderthaler beschouwd.

Europa

jaar	plaats	land	item	datering	opmerkingen
1833	Engis (Grottes Schmerling)	België	schedel (kind)		pas als zodanig herkend in 1936
1848	Forbes' Quarry	Gibraltar	schedel		deze vondst dateerde van meer dan tien jaar vóór de publicatie van Charles Darwin's Origin of Species en acht jaar voorafgaand aan de beroemde "eerste" ontdekking van een neanderthaler-skelet in Duitsland. Na de publicatie van Origin of Species leidde een hernieuwde belangstelling voor de fossiele menselijke resten ertoe dat de schedel uit de vergetelheid werd gehaald en gepresenteerd op een bijeenkomst van de British Association for the Advancement of Science
1856	Neandertal	Duitsland	skelet
1865	La Naulette	België	skeletresten
1886	Spy	België	skeletten		eerste beschreven vondst neanderthaler-rest bij Moustérien-werktuigen
1887	Bañolas	Spanje	onderkaak
1887 en 1892	Taubach	Duitsland	kiezen
1888	Šipka	Tsjechië	onderkaak (kind)		opnieuw vondst neanderthaler-rest bij Moustérien-werktuigen
1888	Malarnaud	Frankrijk	onderkaak
1895	Isturitz	Frankrijk	onderkaak
1895	Fonds-de-Forêt	België	dijbeen		beschreven in De Loë, "Belgique ancienne" I
1899 - 1905	Krapina	Kroatië	skeletresten		eerste aanwijzingen voor kannibalisme
1905	Ochoz	Tsjechië	onderkaak
1907	Les Rivaux	Frankrijk	kies
1908	Le Moustier 1	Frankrijk	skelet		de "Jongeling van Le Mouster": graf met grafgift, duidend op geloof in een hiernamaals; eerste reconstructie door Hermann Klaatsch
1908	La Chapelle-aux-Saints	Frankrijk	skelet		de "Oude Man van La-Chapelle-aux-Saints"; eerste reconstructie door Marcellin Boule
1909	Pech de l'Azé	Frankrijk	kinderschedel
1909-1921	La Ferrassie	Frankrijk	skeletten
1910	Saint Brèlade	Jersey	tanden en kiezen
1910 - 1926	La Quina	Frankrijk	skeletresten en skelet
1914	Ehringsdorf I	Duitsland	onderkaak
1914	Le Moustier 2	Frankrijk	skelet
1915	La Quina	Frankrijk	schedel
1916	Ehringsdorf II	Duitsland	skeletresten
1924	Kiik Koba	Oekraïne (Krim)	skeletten
1925	Ehringsdorf	Duitsland	schedel
1926	Devil's Tower	Gibraltar	schedel (kind)
1926	Gánovce	Slowakije	natuurlijk hersenafgietsel
1928	La Cave	Frankrijk	tanden
1928	Malarnaud-Las Maretas	Frankrijk	kiezen
1929	Saccopastore I	Italië	schedel
1932	Subalyuk	Hongarije	skelet en schedel
1933	Cova Negra	Spanje	schedelfragment
1935	Saccopastore II	Italië	schedel
1935	Swanscombe	Verenigd Koninkrijk	schedelfragment		later als H. heidelbergensis ingedeeld
1939	Guattari I en II	Italië	schedel en onderkaak		eerder beschreven als Monte Circeo
1947	Arcy-sur-Cure	Frankrijk	kiezen en schedelfragmenten
1947	Fontechévade	Frankrijk	schedelfragmenten
1950	Guattari III	Italië	onderkaak
1951	Grotte de la Verrerie	Frankrijk	spaakbeenfragment en kiezen
1951	Monsempron-Libos	Frankrijk	schedelresten en tanden
1953	Le Lazaret	Frankrijk	tand
1953	Staroselje	Krim	skelet
1953 - 1954	Guattari IV	Italië	kaakfragmenten en tanden
1955	Píñar	Spanje	schedelfragmenten
1955	Genay	Frankrijk	tanden en diverse fragmenten
1955	Gánovce	Slowakije	beenafdrukken
1956 ?	Saint Brais	Zwitserland	tand
1958	Leuca I	Italië	kies
1960	Petralona	Griekenland	schedel		later aangemerkt als mogelijk Homo erectus of Homo heidelbergensis^[1]
1961	Šaľa	Slowakije	voorhoofdsbeen
1964	Ochoz	Tsjechië	kies en schedelfragment
1965	Kůlna	Tsjechië	bovenkaak
1971	Tautavel (Arago)	Frankrijk	schedel en onderkaken		later aangemerkt als ouder, mogelijk Homo heidelbergensis
1990	Scladina	België	fragmenten van een 8-jarig kind	127.000 BP
2001	Zeelandbanken	Nederland	voorhoofdsbeen		bekend als "Krijn"

Centraal-Azië

jaar	plaats	land	item	opmerkingen
1938	Tesjik Tasj	Oezbekistan	skelet	aanduidingen van een rituele begrafenis
1958	Aman-Kutan	Oezbekistan	dijbeen
1984	Okladnikovgrot	Rusland	diverse fragmenten	meest oostelijke neandertalervonsten

West-Azië

jaar	plaats	land	item	datering	opmerkingen
1925	Mugharet el-Zuttiyeh	Palestina	schedel		"Palestina-schedel", waarschijnlijk H. heidelbergensis
1928	Shuqba	Palestina	kies		meest zuidelijke neanderthalervondst
1931	Skhoel	Palestina	skeletten		later als vroege moderne mensen aangemerkt
1933	Taboen	Palestina	skelet en onderkaak	170-90.000 BP
1935	Djebel Kafzeh	Palestina	skeletresten		later als vroege moderne mensen aangemerkt
1951	Shanidar	Irak	skeletten		"bloemengraven" (omstreden)
1965	Kebara	Israel	skeletresten van zeker 21 individuen	64-59.000 BP
1993	Dederiyeh	Syrië	resten van 17 individuen waaronder 2 bijna volledige kindskeletten	50.000 BP
2018	Wezmeh-grot	Iran	tand van 6- tot 10-jarig kind

Afrika

De Afrikaanse vondsten worden tegenwoordig meest aan H. heidelbergensis of de vroege moderne mens toegeschreven.

jaar	plaats	land	item	opmerkingen
1921	Broken Hill	Zimbabwe	skeletten	Rhodesië-mens, later als H. heidelbergensis ingedeeld
1932	Diré Dawa	Ethiopië	onderkaak	Porc-Epicgrot, aan vroege moderne mens toegeschreven
1933	Rabat	Marokko	kaakfragmenten	Kebibat-mens, aan vroege moderne mens toegeschreven
1939	Tanger	Marokko	bovenkaak	Mugharet el-'Aliya, aan vroege moderne mens toegeschreven
1947	Makapansgat	Zuid-Afrika	onderkaak	ook bekend als de Sterkfontein-grotten
1952	Haua Fteah	Libië	onderkaakfragment	aan vroege moderne mens toegeschreven
1953	Hopefield	Zuid-Afrika	schedel	Saldanha-1, tegenwoordig aan H.heidelbergensis toegeschreven
1955	Hopefield	Zuid-Afrika	onderkaakfragment
1962	Olduvai	Tanzania	schedelfragment

Oost- en Zuidoost-Azië

jaar	plaats	land	item	datering	afbeelding	opmerkingen
1931	Ngandong	Indonesië	schedels			Solo-mens, mogelijk late ondersoort van Homo erectus
1957	Ushikawa	Japan	fragmenten van een bovenarmbeen			datering en menselijke oorsprong omstreden^[2]

Zie ook

Externe links

Neanderthal-museum Het Duitse Neanderthal-Museum

Literatuur

Moerman, Piet, 1977. Op het spoor van de Neanderthalmens, Uitgeverij De Boekerij, Baarn ISBN 90 225 0576 6
Silvana Condemi & Francois Savatier, Wie vermoordde de neanderthaler? ISBN 978-94-6267-203-1 (2020); oorspr. Néandertal, mon frère (2019)

Voetnoten

↑ "Petralona skull". Gearchiveerd op 11 december 2023.
↑ A Chronological Review of Pleistocene Human Remains from the Japanese Archipelago Matsu'ura Shuji

Zie de categorie Neanderthaler-fossielen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] "Petralona skull". Gearchiveerd op 11 december 2023.

[2] A Chronological Review of Pleistocene Human Remains from the Japanese Archipelago Matsu'ura Shuji

[1]

[2]