Opwijk
Gemeente in België .svg){kind=small}
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Geografie | |||
| Gewest |  Vlaanderen
| ||
| Provincie |  Vlaams-Brabant
| ||
| Arrondissement | Halle-Vilvoorde | ||
| Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
19,92 km² (2022) 66,94% 21,85% 11,2% | ||
| Coördinaten | 50° 58' NB, 4° 11' OL | ||
| Bevolking (bron: Statbel) | |||
| Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
14.866 (01/01/2024) 49,3% 50,7% 746,31 inw./km² | ||
| Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder |
(01/01/2024) 21,3% 58,29% 20,41% | ||
| Buitenlanders | 6,44% (01/01/2024) | ||
| Politiek en bestuur | |||
| Burgemeester | Inez De Coninck (N-VA) | ||
| Bestuur | Open Vld, N-VA | ||
| Zetels N-VA Open Vld CD&V INZET Groen |
23 9 8 3 2 1 | ||
| Economie | |||
| Gemiddeld inkomen | 23.291 euro/inw. (2021) | ||
| Werkloosheidsgraad | 4,31% (jan. 2019) | ||
| Overige informatie | |||
| Postcode 1745 1745 |
Deelgemeente Opwijk Mazenzele | ||
| Zonenummer | 052 - 02 | ||
| NIS-code | 23060 | ||
| Politiezone | AMOW | ||
| Hulpverleningszone | Vlaams-Brabant West | ||
| Website | www | ||
| Detailkaart | |||
| |||
| ligging binnen het arrondissement Halle-Vilvoorde in de provincie Vlaams-Brabant | |||
| |||
Opwijk (plaatselijke uitspraak: Oppèk) is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Vlaams-Brabant. De gemeente ligt in het noordwesten van de provincie en vormt sinds 1977 een fusiegemeente met Mazenzele. Opwijk telt ruim 14.000 inwoners. De buurgemeenten zijn: Asse, Merchtem, Aalst, Buggenhout en Lebbeke.
Geschiedenis
De eerste nederzetting ontwikkelde zich in eerste instantie rond de burcht bij Ingersbrugge. Omstreeks het jaar 1000 zou hier een motteburcht zijn opgetrokken. In 1145 werd deze voor het eerst vermeld en werd de naam Walterus de Ingersbrugge genoemd. Hier was een hofkapel, gewijd aan Sint-Paulus. Deze zou later een publieke kerk zijn geworden. Een andere publieke kapel, gewijd aan de Heilige Geest, bevond zich op het gehucht Klei. Hier zou de parochie Opwijk zijn gegroeid. Mogelijk werd de parochie van Opwijk verwoest door de Gentenaars waarna omstreeks 1400 beide parochies werden samengevoegd en een nieuwe kerk werd gebouwd, gewijd aan Sint-Paulus. De naam Ingersbrugge verdween echter en de naam Opwijk werd gebruikelijk. Opwijk behoorde toen tot het Land van Dendermonde en was onderdeel van het Graafschap Vlaanderen [1].
In 1579 werd het dorp en ook de kerk verwoest door de Geuzen, en daarna werd de streek toneel van de strijd tussen Geuzen en malcontenten, wat grote verwoestingen met zich meebracht. In de jaren daarna kon het dorp weer opbloeien al bleven er problemen met inkwartieringen en dergelijke. Vooral in de 18e eeuw genoot het dorp betrekkelijke rust en voorspoed. In de 19e eeuw groeide het belang van pendel naar Brussel, vooral nadat in 1879 een spoorwegstation werd geopend. In de 20e eeuw leidde dit tot toenemende verstedelijking.
Geografie
De gemeente maakt deel uit van de Vlaamse Ruit en de geografische streek Brabantse Kouters.
Kernen
Naast Opwijk zelf telt de gemeente nog drie andere kernen, met name de parochie Droeshout, deelgemeente Mazenzele en de parochie Nijverseel. Er zijn ook nog de gehuchten Eeksken, Hulst, Klei, Mansteen en Waaienberg.
Deelgemeenten
| # | Naam | Opp. (km²) |
Inwoners (2020) |
Inwoners per km² |
NIS-code |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Opwijk | 17,63 | 13.311 | 755 | 23060A |
| 2 | Mazenzele | 2,29 | 1.435 | 626 | 23060B |
Ligging
Opwijk grenst aan de Vlaams-Brabantse gemeenten Merchtem en Asse en aan de Oost-Vlaamse stad Aalst (deelgemeenten Meldert en Baardegem) en de gemeenten Lebbeke en Buggenhout.
Aangrenzende gemeenten
| Aangrenzende gemeenten | ||||
|---|---|---|---|---|
| Lebbeke (Oost-Vl.) | Buggenhout (Oost-Vl.) | |||
|
||||
| Aalst (Oost-Vl.) | Merchtem | |||
| Asse | ||||
Bezienswaardigheden
Zie Lijst van onroerend erfgoed in Opwijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Zie ook: Droeshout en Nijverseel
-
Oude pastorij -
Sint-Rochuskapel Droeshout -
Familiegrafkelder van Jan Frans de Lantsheere, zijn echtgenote en hun kinderen -
Opwijk kerk centrum -
Klooster in Opwijk centrum
_-_311244_-_onroerenderfgoed.jpg)
_-_311246_-_onroerenderfgoed.jpg)
Natuur en landschap
Opwijk ligt in Zandlemig Vlaanderen en het landschap is licht golvend met hoogten tussen 9 en 49 meter. In het centrum ligt een park waar de Asbeek doorheen stroomt. Andere beken zijn de Brabantse Beek, de Kluisbeek en de Nijverseelbeek.
Demografische ontwikkeling
Demografische evolutie deelgemeente voor de fusie
- Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen, 1976= inwonersaantal op 31 december
Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeente Mazenzele, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
- Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
| Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden | ||
|---|---|---|
| jaar | Aantal[2] | Evolutie: 1992=index 100 |
| 1992 | 11.570 | 100,0 |
| 1993 | 11.597 | 100,2 |
| 1994 | 11.555 | 99,9 |
| 1995 | 11.577 | 100,1 |
| 1996 | 11.575 | 100,0 |
| 1997 | 11.613 | 100,4 |
| 1998 | 11.624 | 100,5 |
| 1999 | 11.737 | 101,4 |
| 2000 | 11.718 | 101,3 |
| 2001 | 11.831 | 102,3 |
| 2002 | 11.759 | 101,6 |
| 2003 | 11.856 | 102,5 |
| 2004 | 11.986 | 103,6 |
| 2005 | 12.079 | 104,4 |
| 2006 | 12.239 | 105,8 |
| 2007 | 12.393 | 107,1 |
| 2008 | 12.578 | 108,7 |
| 2009 | 13.004 | 112,4 |
| 2010 | 13.270 | 114,7 |
| 2011 | 13.450 | 116,2 |
| 2012 | 13.679 | 118,2 |
| 2013 | 13.985 | 120,9 |
| 2014 | 13.975 | 120,8 |
| 2015 | 14.140 | 122,2 |
| 2016 | 14.208 | 122,8 |
| 2017 | 14.356 | 124,1 |
| 2018 | 14.378 | 124,3 |
| 2019 | 14.547 | 125,7 |
| 2020 | 14.746 | 127,5 |
| 2021 | 14.793 | 127,9 |
| 2022 | 14.828 | 128,2 |
| 2023 | 14.890 | 128,7 |
| 2024 | 14.866 | 128,5 |
Verkeer en vervoer
Opwijk wordt doorkruist door de gewestweg N47 die Asse (Vlaams-Brabant) met Dendermonde verbindt. Ook is er de gewestweg N211 naar Vilvoorde en de N411 naar Aalst. Opwijk heeft een station langs spoorlijn 60 tussen Brussel en Dendermonde.
Scholen
De basisscholen van Opwijk zijn: 't Neerveldje (enkel kleuter), De Leertrommel, De Duizendpootrakkers, Moza-ik (buitengewoon lager onderwijs), De Boot, 't Luikertje, De Lettertuin en De Knipoog.[3]
Opwijk telt drie middelbare scholen: één school waar men ASO, BSO en TSO kan volgen, namelijk VKO (vrij katholiek onderwijs); en twee scholen voor buitengewoon secundair onderwijs, namelijk MAI en 't Schoolhuis.
Brandweer
Opwijk beschikt ook over een eigen vrijwillige brandweer. Sinds de schaalvergroting verviel die autonomie en maakt het voormalige Opwijkse brandweerkorps integraal deel uit van de Brandweerzone Vlaams-Brabant West als 'Brandweerpost Opwijk'.
Politiek
Burgemeesters van Opwijk waren:
- 1830-1835: Adriaan Frans de Lantsheere
- 1836-1889: Peeter Jozef De Smedt
- 1889-1920: Benoit De Smedt
- 1921-1926: Jozef Wijnants
- 1927-1940: Jozef Aloïs De Smedt
- 1947-1952: Victor Wijnants (Door het Volk - Voor het Volk (DVV))
- 1953-1970: Hubert De Smedt (CVP)
- 1971-1988: Leo Meersman (CVP)
- 1989-1994: Jan Michiels (CVP)
- 1995-2000: Vic Everaet (CVP)
- 2001-2003: Albert Beerens (VLD)
- 2004-2012: Lutgard Van Biesen-Van der Borght (CD&V)
- 2013-2020: Albert Beerens (Open Vld)
- 2021-heden: Inez De Coninck (N-VA)
Bestuur 2019-2024
Huidig burgemeester is Inez De Coninck (N-VA). Zij bestuurt samen met een coalitie bestaande uit Open Vld (8 raadsleden) en N-VA (9 raadsleden) .
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
| Partij | 10-10-1976[4] | 10-10-1982[4] | 9-10-1988[4] | 9-10-1994[4] | 8-10-2000[4] | 8-10-2006[5] | 14-10-2012[6] | 14-10-2018 | 13-10-2024 | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stemmen / Zetels | % | 21 | % | 21 | % | 21 | % | 21 | % | 21 | % | 23 | % | 23 | % | 23 | % | 23 | |
| VU1/ LTDB | 17,761 | 3 | 15,571 | 3 | 15,731 | 3 | 42,03B | 10 | (*) | - | - | - | - | ||||||
| GEMBELA/ PVV1/ LTDB/ VLD2/ Open Vld3/ VIVO4 | 27,54A | 6 | 24,081 | 5 | 20,091 | 4 | 28,892 | 7 | 32,552 | 8 | 30,283 | 8 | 29,23 | 8 | 4 | ||||
| Agalev1/ Groen!2/ Inzet-GroenD/ Groen3 | - | - | 4,831 | 0 | 4,942 | 0 | 14,27D | 3 | 6,43 | 1 | 3 | ||||||||
| GEMBELA/ SP1/ LTDB/ INZET2/ Inzet-GroenD/ samen1745E | 13,391 | 2 | 12,661 | 2 | 22,822 | 5 | 15,512 | 3 | 11,42 | 2 | E | ||||||||
| CVP1/ CD&V-N-VAC/ Lvdb-CD&V2/ samen1745E | 54,71 | 12 | 46,311 | 11 | 46,841 | 12 | 48,131 | 11 | 36,551 | 9 | 36,64C | 8 | 19,432 | 5 | 15,82 | 3 | |||
| CD&V-N-VAC/ N-VA1 | - | - | - | - | - | 2 | 28,191 | 7 | 31,51 | 9 | 1 | ||||||||
| Vlaams Blok1/ Vlaams Belang2 | - | 0,651 | 0 | - | - | 6,911 | 0 | 10,362 | 2 | 3,362 | 0 | 5,82 | 0 | 2 | |||||
| Anderen(**) | - | - | 4,68 | 0 | 9,84 | 0 | - | - | 4,47 | 0 | - | ||||||||
| Totaal stemmen | 7711 | 8341 | 8544 | 8662 | 8802 | 9370 | 9990 | 10333 | |||||||||||
| Opkomst % | 96,79 | 95,72 | 94,55 | 95,79 | 94,16 | 95,0 | |||||||||||||
| Blanco en ongeldig % | 2,49 | 2,58 | 3 | 5,46 | 3,31 | 2,75 | 2,17 | 2,6 | |||||||||||
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
(*)Leden van de VU kwamen op onder de lijst INZET.
(**)1988: OPEN /1994: PRO /2012: VCV-Opwijk
Varia
- De Vlaamse achternaam Verdoodt vindt zijn oorsprong in de gemeente Opwijk, meer bepaald in de Doortstraat, die in het verleden "Doodtstraete" heette. Anno 1997 waren er 131 naamdragers in de gemeente, dat was toen meer dan 1% van alle Opwijkenaren.
Folklore
- De vierde zondag van juni trekt de Sint-Pauluspaardenprocessie door de straten van Opwijk.
Bekende Opwijkenaars
- Andreas Heyvaert (±1584-1639), schepen, meier en kerkmeester van Opwijk
- Peeter Joseph de Smedt (1804-1889), burgemeester van Opwijk
- Emiel Jozef De Smedt (1909-1995), bisschop van Brugge
- Luc-Peter Crombé (1920-2005), kunstschilder
- Clem De Ridder (1920-2013), activist, componist en schrijver
- Jef Houthuys (1922-1991), syndicalist
- Emmanuel Geeurickx (1925-2013), organist van Opwijk, later muziekdirecteur Asse en Antwerpen
- Ann Petersen (1927-2003), actrice
- Ghislaine D'Hollander (1941-2011), atlete
- François Van der Elst (1954-2017), voetballer van RSC Anderlecht
- Leo Van Der Elst (1962), voetballer
- Dries Van Langenhove (1993), onafhankelijk activist
Overige
Sint-Paulus is de patroonheilige van Opwijk. Hij is de beschermheilige voor o.a. steenhouwers, metselaars, kuipers, stalknechten, timmerlieden, vloerenleggers en andere beroepen die met stenen te maken hebben.
Zustersteden
Nabijgelegen kernen
Nijverseel, Droeshout, Merchtem, Peizegem, Opstal, Lebbeke
Externe links
- Officiële website Gemeente Opwijk
- Heemkring Opwijk-Mazenzele
- Beeldbank Opwijk
- Sint-Pauluspaardenprocessie (gearchiveerd)
- Inventaris Onroerend Erfgoed
· 
· 
- ↑ Archeologisch onderzoek
- ↑ https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Frp.liu233w.com%3A443%2Fhttps%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK
- ↑ Basisscholen Opwijk. Geraadpleegd op 24 november 2021.
- ↑ a b c d e Gegevens 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken
- ↑ Gegevens 2006: http://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006. Geraadpleegd op 16 juni 2019.
- ↑ Gegevens 2012: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012
