Naar inhoud springen

Kabinet-De Geer II: verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
ATX-NL (overleg | bijdragen)
5.835 bewerkingen
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1: Regel 1:
{{Zie artikel|Dit artikel gaat over het Nederlandse kabinet-De Geer II. Zie [[Kabinet-De Geer II (Zweden)]] voor het artikel over het gelijknamige Zweedse kabinet.}}
{{Zie artikel|Dit artikel gaat over het Nederlandse kabinet-De Geer II. Zie [[Kabinet-De Geer II (Zweden)]] voor het artikel over het gelijknamige Zweedse kabinet.}}
{{Infobox kabinet Nederland
{{Infobox kabinet Nederland
| naam =
| naam = Kabinet-De Geer II <br /> <small>''[[Londens kabinet|London I]]''</small>
| afbeelding = Kabinet 1939-09-06 - SFA003004353.jpg
| afbeelding = Kabinet 1939-09-06 - SFA003004353.jpg
| afbeeldingbreedte = 300px
| onderschrift =
| onderschrift = De ministers van het kabinet-De Geer II vooraf aan de eerste ministerraadsvergadering op het [[Departement van Justitie (Den Haag)|Departement van Justitie]] op 6 september 1939
| coalitie = [[Roomsch-Katholieke Staatspartij|RKSP]], [[Sociaal-Democratische Arbeiderspartij|SDAP]], [[Christelijk-Historische Unie|CHU]], [[Vrijzinnig Democratische Bond|VDB]], [[Anti-Revolutionaire Partij|ARP]]
| coalitie = [[Roomsch-Katholieke Staatspartij|RKSP]], [[Sociaal-Democratische Arbeiderspartij|SDAP]], [[Anti-Revolutionaire Partij|ARP]], [[Christelijk-Historische Unie|CHU]], [[Vrijzinnig Democratische Bond|VDB]]
| zetels = 31 + 23 + 8 + 6 + 0 = 68
| premier = [[Dirk Jan de Geer|D.J. de Geer]]
| zetels = 31 + 23 + 17 + 8 + 6 = 85
| premier = [[Dirk Jan de Geer|jhr.mr. D.J. (Dirk Jan) de Geer]]
| begindatum = [[10 augustus]]
| begindatum = [[10 augustus]]
| beginjaar = [[1939]]
| beginjaar = [[1939]]
| demissionairdatum =
| demissionairdatum = [[26 augustus]]
| demissionairjaar =
| demissionairjaar = [[1940]]
| einddatum = [[3 september]]
| einddatum = [[3 september]]
| eindjaar = [[1940]]
| eindjaar = [[1940]]
| voorganger = [[Kabinet-Colijn V|Colijn V]]
| voorganger = [[Kabinet-Colijn V|Colijn V]]
| opvolger = [[Kabinet-Gerbrandy I|Gerbrandy I]]
| opvolger = [[Kabinet-Gerbrandy I|Gerbrandy I]]
| afbeelding2 =
| afbeeldingbreedte2 =
| onderschrift2 =
| periode = 1918-1940
| periode = 1918-1940
}}
}}
Het '''kabinet-De Geer II''', aangetreden in 1939, vertrok op [[14 mei]] [[1940]], kort na de Duitse inval tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] op 10 mei, met de koningin naar [[Londen]] en werd het eerste van de vier [[Londense kabinetten]] die tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] de [[Nederland]]se [[regering in ballingschap]] vormden.


Het '''kabinet-De Geer II''' (ook bekend als '''[[Londens kabinet|London I]]''') was het Nederlandse [[Nederlands kabinet|kabinet]] van 10 augustus 1939 tot 3 september 1940. Het [[Nederlands kabinet|kabinet]] werd gevormd door de politieke partijen [[Roomsch-Katholieke Staatspartij]] (RKSP), [[Sociaal-Democratische Arbeiderspartij]] (SDAP), [[Anti-Revolutionaire Partij]] (ARP, [[Christelijk-Historische Unie]] (CHU) en de [[Vrijzinnig Democratische Bond]] (VDB) na het ontslag van het [[Kabinet-Colijn V]] op 27 juli 1939. Op [[14 mei]] [[1940]] kort na de Duitse inval tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] vertrok het kabinet naar [[Londen]] waar [[Wilhelmina der Nederlanden|Koningin Wilhelmina]] zich al bevond en werd het eerste van de vier [[Londense kabinetten]] gevormd die tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] de [[Nederland]]se [[regering in ballingschap]] leiden.<ref>{{Citeer web|url=http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn3/geer|titel=Geer, jhr. Dirk Jan de (1870-1960)|bezochtdatum=9 juli 2018|auteur=J. Bosmans|datum=19 juli2007|uitgever=Resources Huygens}}</ref>
De laatste ministerraad in Nederland werd gehouden in het [[Fort aan den Hoek van Holland]] voordat werd uitgeweken naar Engeland. [[Wilhelmina der Nederlanden|Koningin Wilhelmina]] was toen al vertrokken.


==Verloop==
Vanwege zijn weinig strijdlustige houding bewerkstelligde de koningin op 3 september [[1940]] de vervanging van De Geer door [[Pieter Sjoerds Gerbrandy|Gerbrandy]].
De laatste ministerraad in Nederland werd gehouden op [[13 mei]] [[1940]] in het [[Fort aan den Hoek van Holland]] voordat werd uitgeweken naar Engeland. [[Wilhelmina der Nederlanden|Koningin Wilhelmina]] was toen al vertrokken.


==Ministers==
==Ambtsbekleders==
{| class="wikitable" style="text-align:center"
* Minister-president: [[Dirk Jan de Geer]] (CHU)
|-
* Minister van Algemene Zaken: [[Dirk Jan de Geer]] (CHU) a.i.
!colspan=3|Ambtsbekleders
* Minister van Buitenlandse Zaken: [[Eelco Nicolaas van Kleffens]] (lib. partijloos)
!colspan=2|[[Lijst van Nederlandse ministers|Ministers]] / [[Lijst van Nederlandse ministeries|Ministerie]]
* Minister van Justitie: [[Pieter Sjoerds Gerbrandy]] (ARP)
!Termijn
* Minister van Binnenlandse Zaken: [[Hendrik van Boeijen]] (CHU)
!Partij
* Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen: [[Gerrit Bolkestein]] (VDB)
|-
* Minister van Financiën: [[Dirk Jan de Geer]] (CHU) (tevens [[minister-president]])
| rowspan=2 style="background-color: #006F70"|
* Minister van Defensie: [[Adriaan Quirinus Hendrik Dijxhoorn]] (partijloos)
| rowspan=2|[[File:Dirk Jan de Geer.jpg|120px|Dirk Jan de Geer]]
* Minister van Waterstaat: [[Johan Willem Albarda]] (SDAP)
| rowspan=2|[[Dirk Jan de Geer|jhr.mr. <br /> D.J. (Dirk Jan) de Geer]] <br /> <small>(1870–1960)</small>
* Minister van Economische Zaken: [[Max Steenberghe|Maximilien Paul Léon Steenberghe]] ([[Roomsch-Katholieke Staatspartij|RKSP]]), van [[10 augustus]] [[1939]] tot [[9 mei]] [[1940]]; het ministerie werd daarna gesplitst:
| [[Lijst van premiers van Nederland|Voorzitter]] / <br /> [[Lijst van Nederlandse ministers van Algemene Zaken|Minister]]
** Minister van Handel, Nijverheid en Scheepvaart: Steenberghe, van [[9 mei]] [[1940]] tot [[3 september]] [[1940]]
| [[Ministerie van Algemene Zaken|Algemene Zaken]]
** Minister van Landbouw en Visserij: [[Arie Adriaan van Rhijn]] (CHU), van [[9 mei]] [[1940]] tot [[3 september]] [[1940]]
| rowspan=2|10 augustus 1939 – <br /> 3 september 1940
* Minister van Sociale Zaken: [[Jan van den Tempel]] (SDAP)
| rowspan=2|[[Christelijk-Historische Unie|CHU]]
* Minister van Koloniën: [[Charles Joseph Ignace Marie Welter]] (RKSP)
|-
| [[Lijst van Nederlandse ministers van Financiën|Minister]]
| [[Ministerie van Financiën (Nederland)|Financiën]]
|-
| style="background-color: #006F70"|
| [[File:Hendrik van Boeijen 1942 (1).jpg|120px|H. (Hendrik) van Boeijen]]
| [[Hendrik van Boeijen|H. (Hendrik) van Boeijen]] <br /> <small>(1889–1947)</small>
| [[Lijst van Nederlandse ministers van Binnenlandse Zaken|Minister]]
| [[Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties|Binnenlandse Zaken]]
| 24 juni 1937 – <br /> 31 mei 1944
| [[Christelijk-Historische Unie|CHU]]
|-
| style="background-color: #C0C0C0"|
| [[File:Eelco van Kleffens 1945.jpg|120px|E.N. (Eelco) van Kleffens]]
| [[Eelco van Kleffens|mr. <br /> E.N. (Eelco) van Kleffens]] <br /> <small>(1894–1983)</small>
| [[Lijst van Nederlandse ministers van Buitenlandse Zaken|Minister]]
| [[Ministerie van Buitenlandse Zaken (Nederland)|Buitenlandse Zaken]]
| 10 augustus 1939 – <br /> 1 maart 1946
| [[Onafhankelijken|O]]
|-
| style="background-color: #008F90"|
| [[File:Pieter Sjoerds Gerbrandy 1941 (1).jpg|120px|P.S. (Pieter) Gerbrandy]]
| [[Pieter Sjoerds Gerbrandy|mr.dr. <br /> P.S. (Pieter) Gerbrandy]] <br /> <small>(1885–1961)</small>
| [[Lijst van Nederlandse ministers van Justitie|Minister]]
| [[Ministerie van Justitie en Veiligheid|Justitie]]
| 10 augustus 1939 – <br /> 21 februari 1942
| [[Anti-Revolutionaire Partij|ARP]]
|-
| rowspan=2 style="background-color: #003319"|
| rowspan=2|[[File:Max Steenberghe.jpg|120px|M.P.L. (Max) Steenberghe]]
| rowspan=2|[[Max Steenberghe|mr. <br /> M.P.L. (Max) Steenberghe]] <br /> <small>(1899–1972)</small>
| rowspan=2|[[Lijst van Nederlandse ministers van Economische Zaken|Minister]]
| [[Ministerie van Economische Zaken en Klimaat|Economische Zaken]]
| 10 augustus 1939 – <br /> 10 mei 1940
| rowspan=2|[[Roomsch-Katholieke Staatspartij|RKSP]]
|-
| [[Ministerie van Handel, Nijverheid en Scheepvaart|Handel, Nijverheid <br /> en Scheepvaart]]
| 10 mei 1940 – <br /> 17 november 1941
|-
| style="background-color: #C0C0C0"|
| [[File:Adriaan Dijxhoorn.jpg|120px|A.Q.H. (Adriaan) Dijxhoorn]]
| [[Adriaan Dijxhoorn|generaal–majoor <br /> A.Q.H. (Adriaan) Dijxhoorn]] <br /> <small>(1889–1953)</small>
| [[Lijst van Nederlandse ministers van Defensie|Minister]]
| [[Ministerie van Defensie (Nederland)|Defensie]]
| 10 augustus 1939 – <br /> 12 juni 1941
| [[Onafhankelijken|O]]
|-
| style="background:#CC0000;"|
| [[File:Jan van den Tempel 1942 (1).jpg|120px|J. (Jan) van den Tempel]]
| [[Jan van den Tempel|dr. <br /> J. (Jan) van den Tempel]] <br /> <small>(1877–1955)</small>
| [[Lijst van Nederlandse ministers van Sociale Zaken en Werkgelegenheid|Minister]]
| [[Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid|Sociale Zaken]]
| 10 augustus 1939 – <br /> 23 februari 1945
| [[Sociaal-Democratische Arbeiderspartij|SDAP]]
|-
| style="background-color: #8EC3FF"|
| [[File:Gerrit Bolkestein (1944).jpg|120px|G. (Gerrit) Bolkestein]]
| [[Gerrit Bolkestein|G. (Gerrit) Bolkestein]] <br /> <small>(1871–1950)</small>
| [[Lijst van Nederlandse ministers van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap|Minister]]
| [[Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap|Onderwijs, Kunsten <br /> en Wetenschappen]]
| 10 augustus 1939 – <br /> 25 juni 1945
| [[Vrijzinnig Democratische Bond|VDB]]
|-
| style="background:#CC0000;"|
| [[File:Johan Willem Albarda.jpg|120px|J.W. (Willem) Albarda]]
| [[Willem Albarda (1877-1957)|ir. <br /> J.W. (Willem) Albarda]] <br /> <small>(1877–1957)</small>
| [[Lijst van Nederlandse ministers van Verkeer en Waterstaat|Minister]]
| [[Ministerie van Verkeer en Waterstaat|Waterstaat]]
| 10 augustus 1939 – <br /> 23 februari 1945
| [[Sociaal-Democratische Arbeiderspartij|SDAP]]
|-
| style="background-color: #006F70"|
| [[File:Aart van Rhijn (1940-1945).jpg|120px|A.A. (Aat) van Rhijn]]
| [[Aat van Rhijn|mr.dr. <br /> A.A. (Aat) van Rhijn]] <br /> <small>(1892–1986)</small>
| [[Lijst van Nederlandse ministers van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit|Minister]]
| [[Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit|Landbouw en Visserij]]
| 10 mei 1940 – <br /> 1 mei 1941
| [[Christelijk-Historische Unie|CHU]]
|-
| style="background-color: #003319"|
| [[File:Welter, Ch.J.I.M. - SFA007000358.jpg|120px|Ch.J.I.M. (Charles) Welter]]
| [[Charles Welter|Ch.J.I.M. (Charles) Welter]] <br /> <small>(1880–1972)</small>
| [[Lijst van Nederlandse bewindspersonen van Koninkrijksrelaties en van Koloniën|Minister]]
| [[Ministerie van Koloniën (Nederland)|Koloniën]]
| 10 augustus 1939 – <br /> 17 november 1941
| [[Roomsch-Katholieke Staatspartij|RKSP]]
|-
| colspan=7|<small>Bron: [https://www.parlement.com/id/vh8lnhrp8ws1/kabinet_de_geer_ii_1939_1940 Kabinet-De Geer II] Parlement & Politiek</small>
|}


==Kabinetsformatie==
==Bijzonderheid==
* Ontslagaanvraag vorig kabinet [[Kabinet-Colijn V|Colijn V]] : 27 juli 1939
Het kabinet-De Geer II was het eerste kabinet waaraan sociaaldemocraten (SDAP) deelnamen. Tot dan waren ze door de andere partijen uitgesloten van regeringsdeelname.
* Beëdiging kabinet: 10 augustus 1939
* Duur formatie: 6 dagen
* [[Formateur]]
** [[Dirk Jan de Geer|jhr.mr. D.J. (Dirk Jan) de Geer]] (CHU), (4 augustus 1939 – 10 augustus 1939) 6 dagen

==Noemenswaardigheden==
* Het was het eerste kabinet waaraan sociaaldemocraten (SDAP) deelnamen, tot dan waren ze door de andere partijen uitgesloten van regeringsdeelname.
* '''[[Jonkheer]]''' [[Dirk Jan de Geer]] is anno {{CURRENTYEAR}} de laatste minister-president die een adellijke titel droeg.

==Reden ontslagaanvraag==
Op 26 augustus 1940 diende het kabinet zijn ontslag in nadat [[Wilhelmina der Nederlanden|Koningin Wilhelmina]] het vertrouwen in voorzitter van de ministerraad [[Dirk Jan de Geer]] had opgezegd.

==Zie ook==
* [[Tweede Kamerverkiezingen 1937]]
* [[Samenstelling Tweede Kamer 1937-1946]]

{{Appendix}}
{{Commonscat|Cabinet De Geer II}}


{{Navigatie kabinetten Nederland}}
{{Navigatie kabinetten Nederland}}


[[Categorie:Nederlands kabinet|Geer II]]
[[Categorie:Nederlands kabinet|Geer II]]
[[Categorie:1930-1939]]
[[Categorie:1940-1949]]
[[Categorie:Tweede Wereldoorlog in Nederland]]
[[Categorie:Tweede Wereldoorlog in Nederland]]

Versie van 9 jul 2018 14:31

Dit artikel gaat over het Nederlandse kabinet-De Geer II. Zie Kabinet-De Geer II (Zweden) voor het artikel over het gelijknamige Zweedse kabinet.
Kabinet-De Geer II
London I
De ministers van het kabinet-De Geer II vooraf aan de eerste ministerraadsvergadering op het Departement van Justitie op 6 september 1939
De ministers van het kabinet-De Geer II vooraf aan de eerste ministerraadsvergadering op het Departement van Justitie op 6 september 1939
Coalitie RKSP, SDAP, ARP, CHU, VDB
Zeteltal TK 31 + 23 + 17 + 8 + 6 = 85
Premier jhr.mr. D.J. (Dirk Jan) de Geer
Beëdiging 10 augustus 1939
Demissionair 26 augustus 1940
Ontslagdatum 3 september 1940
Voorganger Colijn V
Opvolger Gerbrandy I
Overzicht kabinetten
Portaal  Portaalicoon   Politiek

Het kabinet-De Geer II (ook bekend als London I) was het Nederlandse kabinet van 10 augustus 1939 tot 3 september 1940. Het kabinet werd gevormd door de politieke partijen Roomsch-Katholieke Staatspartij (RKSP), Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP), Anti-Revolutionaire Partij (ARP, Christelijk-Historische Unie (CHU) en de Vrijzinnig Democratische Bond (VDB) na het ontslag van het Kabinet-Colijn V op 27 juli 1939. Op 14 mei 1940 kort na de Duitse inval tijdens de Tweede Wereldoorlog vertrok het kabinet naar Londen waar Koningin Wilhelmina zich al bevond en werd het eerste van de vier Londense kabinetten gevormd die tijdens de Tweede Wereldoorlog de Nederlandse regering in ballingschap leiden.[1]

Verloop

De laatste ministerraad in Nederland werd gehouden op 13 mei 1940 in het Fort aan den Hoek van Holland voordat werd uitgeweken naar Engeland. Koningin Wilhelmina was toen al vertrokken.

Ambtsbekleders

Ambtsbekleders Ministers / Ministerie Termijn Partij
Dirk Jan de Geer jhr.mr.
D.J. (Dirk Jan) de Geer
(1870–1960) 		Voorzitter /
Minister 		Algemene Zaken 10 augustus 1939 –
3 september 1940 		CHU
Minister Financiën
H. (Hendrik) van Boeijen H. (Hendrik) van Boeijen
(1889–1947) 		Minister Binnenlandse Zaken 24 juni 1937 –
31 mei 1944 		CHU
E.N. (Eelco) van Kleffens mr.
E.N. (Eelco) van Kleffens
(1894–1983) 		Minister Buitenlandse Zaken 10 augustus 1939 –
1 maart 1946 		O
P.S. (Pieter) Gerbrandy mr.dr.
P.S. (Pieter) Gerbrandy
(1885–1961) 		Minister Justitie 10 augustus 1939 –
21 februari 1942 		ARP
M.P.L. (Max) Steenberghe mr.
M.P.L. (Max) Steenberghe
(1899–1972) 		Minister Economische Zaken 10 augustus 1939 –
10 mei 1940 		RKSP
Handel, Nijverheid
en Scheepvaart 		10 mei 1940 –
17 november 1941
A.Q.H. (Adriaan) Dijxhoorn generaal–majoor
A.Q.H. (Adriaan) Dijxhoorn
(1889–1953) 		Minister Defensie 10 augustus 1939 –
12 juni 1941 		O
J. (Jan) van den Tempel dr.
J. (Jan) van den Tempel
(1877–1955) 		Minister Sociale Zaken 10 augustus 1939 –
23 februari 1945 		SDAP
G. (Gerrit) Bolkestein G. (Gerrit) Bolkestein
(1871–1950) 		Minister Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen 		10 augustus 1939 –
25 juni 1945 		VDB
J.W. (Willem) Albarda ir.
J.W. (Willem) Albarda
(1877–1957) 		Minister Waterstaat 10 augustus 1939 –
23 februari 1945 		SDAP
A.A. (Aat) van Rhijn mr.dr.
A.A. (Aat) van Rhijn
(1892–1986) 		Minister Landbouw en Visserij 10 mei 1940 –
1 mei 1941 		CHU
Ch.J.I.M. (Charles) Welter Ch.J.I.M. (Charles) Welter
(1880–1972) 		Minister Koloniën 10 augustus 1939 –
17 november 1941 		RKSP
Bron: Kabinet-De Geer II Parlement & Politiek

Kabinetsformatie

Noemenswaardigheden

  • Het was het eerste kabinet waaraan sociaaldemocraten (SDAP) deelnamen, tot dan waren ze door de andere partijen uitgesloten van regeringsdeelname.
  • Jonkheer Dirk Jan de Geer is anno 2024 de laatste minister-president die een adellijke titel droeg.

Reden ontslagaanvraag

Op 26 augustus 1940 diende het kabinet zijn ontslag in nadat Koningin Wilhelmina het vertrouwen in voorzitter van de ministerraad Dirk Jan de Geer had opgezegd.

Zie ook

Zie de categorie Cabinet De Geer II van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kabinet-De_Geer_II&oldid=51923539"