सामग्रीमा जानुहोस्

"होमियोप्याथी चिकित्सा पद्धती" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
अन्तरक्रियात्मक रूपमा इतिहास हेर्नुहोस्
← अघिल्लो भिन्नतापछिल्लो भिन्नता →
Content deleted Content added
दृश्यात्मकविकिपाठ
साकुनै सम्पादन सारांश छैन
पङ्क्ति १०: पङ्क्ति १०:
== शब्द युत्पत्ति ==
== शब्द युत्पत्ति ==
होमियोप्याथी शब्द [[युनानी भाषा|युनानि भाषा]]को दुई शब्दहरु (Homois) यानि सदृश्य (similar) र पैथोज (pathos) अर्थात रोग (suffering) मिलेर बनेको हो । यसको अर्थ हो सदृश रोग चिकित्सा । जस अनुसार जुन औषधीय पदार्थ एउटा स्वस्थ्य मानिसमा प्रयोग गर्नले जुन प्रकारको रोगका लक्षणहरु उत्पन्न हुन्छ । उही औषधिले त्यस्तै प्रकारका लक्षण युक्त भएका रोगीलाई सुक्ष्म रूपमा सेवन गराउनले आरोग्य प्रदान गर्दछ । यस चिकित्सा विज्ञानको जन्मदाता डा. हैनिमैन एम.डी. (१७५५-१८४३) हुन् । सन १८०५ मा हैनिमैनले यस सिद्धान्तको खोज गरे र १८९० तिर यसलाई प्रतिपादित गरे । यो प्रकृतिक सिद्धान्त “समानताले समानताको उपचार” मा आधारित छ । चिकित्सा विज्ञानको रूपमा आज संसारको प्रत्येक मुलुकमा पुगिसकेको छ। [[विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन|विश्व स्वास्थ्य सगंठन]] (डब्लु.एच.ओ.) को एक सर्बेक्षण अनुसार एलोप्याथी पछि को दोश्रो चिकित्सा पद्धति होमियोप्याथी हो ।।<ref>https://www.kantipurdaily.com/health/2017/02/28/20170228165814.html</ref>
होमियोप्याथी शब्द [[युनानी भाषा|युनानि भाषा]]को दुई शब्दहरु (Homois) यानि सदृश्य (similar) र पैथोज (pathos) अर्थात रोग (suffering) मिलेर बनेको हो । यसको अर्थ हो सदृश रोग चिकित्सा । जस अनुसार जुन औषधीय पदार्थ एउटा स्वस्थ्य मानिसमा प्रयोग गर्नले जुन प्रकारको रोगका लक्षणहरु उत्पन्न हुन्छ । उही औषधिले त्यस्तै प्रकारका लक्षण युक्त भएका रोगीलाई सुक्ष्म रूपमा सेवन गराउनले आरोग्य प्रदान गर्दछ । यस चिकित्सा विज्ञानको जन्मदाता डा. हैनिमैन एम.डी. (१७५५-१८४३) हुन् । सन १८०५ मा हैनिमैनले यस सिद्धान्तको खोज गरे र १८९० तिर यसलाई प्रतिपादित गरे । यो प्रकृतिक सिद्धान्त “समानताले समानताको उपचार” मा आधारित छ । चिकित्सा विज्ञानको रूपमा आज संसारको प्रत्येक मुलुकमा पुगिसकेको छ। [[विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन|विश्व स्वास्थ्य सगंठन]] (डब्लु.एच.ओ.) को एक सर्बेक्षण अनुसार एलोप्याथी पछि को दोश्रो चिकित्सा पद्धति होमियोप्याथी हो ।।<ref>https://www.kantipurdaily.com/health/2017/02/28/20170228165814.html</ref>

== नियमन र व्यापकता ==
होमियोप्याथी केही देशहरूमा सामान्य छ भने अरूमा असामान्य छ; केही देशहरूमा अत्यधिक नियमन गरिएको छ र अरूमा प्रायः बिना नियमन चलेको छ। यो विश्वव्यापी रूपमा अभ्यास गरिएको छ र धेरै देशहरूमा व्यावसायिक योग्यता र इजाजतपत्र आवश्यक पर्छ।<ref name="Who Legal">{{Cite web |date=2001 |title=Legal Status of Traditional Medicine and Complementary/Alternative Medicine: A Worldwide Review |url=http://apps.who.int/medicinedocs/pdf/h2943e/h2943e.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20090927001352/http://apps.who.int/medicinedocs/pdf/h2943e/h2943e.pdf |archive-date=September 27, 2009 |access-date=2020-09-01 |website=World Health Organization}}</ref> २०१९ डब्ल्यूएचओ प्रतिवेदन अनुसार २०१२ मा सर्वेक्षण गरेको १३३ सदस्य राष्ट्रहरू मध्ये १०० ले आफ्नो जनसंख्या होमियोप्याथी प्रयोग गरेको स्वीकार गरेको छ, २२ ले अभ्यासलाई नियमन गरिएको र १३ ले स्वास्थ्य बीमा सुबिधा प्रदान गरेको बताए। <ref name="WHO traditional">{{Cite web |date=4 June 2019 |title=WHO global report on traditional and complementary medicine 2019 |url=https://www.who.int/traditional-complementary-integrative-medicine/WhoGlobalReportOnTraditionalAndComplementaryMedicine2019.pdf?ua=1 |access-date=2020-09-04 |website=WHO |language=en}}</ref> केही देशहरूमा, होमियोप्याथीको प्रयोगको सम्बन्धमा कुनै विशेष कानुनी नियमहरू छैनन्, जबकि अन्यमा, मान्यता प्राप्त विश्वविद्यालयहरूबाट परम्परागत चिकित्सामा इजाजतपत्र वा डिग्री आवश्यक पर्दछ। सन् २००१ मा होमियोप्याथीलाई भारत, मेक्सिको, पाकिस्तान, श्रीलंका र युनाइटेड किंगडमलगायत धेरै देशहरूको राष्ट्रिय स्वास्थ्य सेवा प्रणालीमा एकीकृत गरिएको थियो।<ref name="Who Legal" />


==सन्दर्भ सामग्रीहरू==
==सन्दर्भ सामग्रीहरू==

१९:४५, २१ अगस्ट २०२४ जस्तै गरी पुनरावलोकन

Samuel Hahnemann
डा. क्रिश्चियन फ्रेडरिक श्यामुएल हनिम्यान


होमियोप्याथी एक छद्म-वैज्ञानिक चिकित्सा पद्धति हो।[१][२][३][४] होम्‍योपैथी चिकित्‍सा छद्म-विज्ञानको जन्‍मदाता जर्मनीका डा. क्रिश्चियन फ्रेडरिक श्यामुएल हनिम्यान हुन्। यो चिकित्सा कथित रूपमा 'समरूपताको सिंद्धात' माथि आधारित छ जसअनुसार औषधिहरू ती रोग संग मिल्दो जुल्दो रोगलाई हटाउन सक्छन्, जसले तीनलाई उत्पन्न गर्छ।[स्रोत नखुलेको]

सन् १७९६ मा जर्मनीका डा. क्रिश्चियन फ्रेडरिक श्यामुएल हनिम्यानले प्रतिपादन गरेपछि होमियोप्याथिक उपचार पद्धती संसारभर प्रचलनमा आएको हो । डा. हनिम्यानको जन्म जयन्ती १० अप्रिललाई विशेष उत्सवको रूपमा विश्व होमियोप्याथिक दिवस मनाइने गरिएको छ ।

होमियोप्याथिक चिकित्सामा आकस्मिक सेवाभन्दा पूरानो अर्थात दीर्घ रोगको उपचार हुने गर्छ ।[५]

शब्द युत्पत्ति

होमियोप्याथी शब्द युनानि भाषाको दुई शब्दहरु (Homois) यानि सदृश्य (similar) र पैथोज (pathos) अर्थात रोग (suffering) मिलेर बनेको हो । यसको अर्थ हो सदृश रोग चिकित्सा । जस अनुसार जुन औषधीय पदार्थ एउटा स्वस्थ्य मानिसमा प्रयोग गर्नले जुन प्रकारको रोगका लक्षणहरु उत्पन्न हुन्छ । उही औषधिले त्यस्तै प्रकारका लक्षण युक्त भएका रोगीलाई सुक्ष्म रूपमा सेवन गराउनले आरोग्य प्रदान गर्दछ । यस चिकित्सा विज्ञानको जन्मदाता डा. हैनिमैन एम.डी. (१७५५-१८४३) हुन् । सन १८०५ मा हैनिमैनले यस सिद्धान्तको खोज गरे र १८९० तिर यसलाई प्रतिपादित गरे । यो प्रकृतिक सिद्धान्त “समानताले समानताको उपचार” मा आधारित छ । चिकित्सा विज्ञानको रूपमा आज संसारको प्रत्येक मुलुकमा पुगिसकेको छ। विश्व स्वास्थ्य सगंठन (डब्लु.एच.ओ.) को एक सर्बेक्षण अनुसार एलोप्याथी पछि को दोश्रो चिकित्सा पद्धति होमियोप्याथी हो ।।[६]

नियमन र व्यापकता

होमियोप्याथी केही देशहरूमा सामान्य छ भने अरूमा असामान्य छ; केही देशहरूमा अत्यधिक नियमन गरिएको छ र अरूमा प्रायः बिना नियमन चलेको छ। यो विश्वव्यापी रूपमा अभ्यास गरिएको छ र धेरै देशहरूमा व्यावसायिक योग्यता र इजाजतपत्र आवश्यक पर्छ।[७] २०१९ डब्ल्यूएचओ प्रतिवेदन अनुसार २०१२ मा सर्वेक्षण गरेको १३३ सदस्य राष्ट्रहरू मध्ये १०० ले आफ्नो जनसंख्या होमियोप्याथी प्रयोग गरेको स्वीकार गरेको छ, २२ ले अभ्यासलाई नियमन गरिएको र १३ ले स्वास्थ्य बीमा सुबिधा प्रदान गरेको बताए। [८] केही देशहरूमा, होमियोप्याथीको प्रयोगको सम्बन्धमा कुनै विशेष कानुनी नियमहरू छैनन्, जबकि अन्यमा, मान्यता प्राप्त विश्वविद्यालयहरूबाट परम्परागत चिकित्सामा इजाजतपत्र वा डिग्री आवश्यक पर्दछ। सन् २००१ मा होमियोप्याथीलाई भारत, मेक्सिको, पाकिस्तान, श्रीलंका र युनाइटेड किंगडमलगायत धेरै देशहरूको राष्ट्रिय स्वास्थ्य सेवा प्रणालीमा एकीकृत गरिएको थियो।[७]

सन्दर्भ सामग्रीहरू

  1. ↑ Tuomela, R (१९८७), "Chapter 4: Science, Protoscience, and Pseudoscience", Rational Changes in Science: Essays on Scientific Reasoning, Boston Studies in the Philosophy of Science 98, Springer, पृ: 83–101, आइएसबिएन 978-94-010-8181-8, डिओआई:10.1007/978-94-009-3779-6_4। 
  2. ↑ Smith K (२०१२), "Homeopathy is Unscientific and Unethical", Bioethics 26 (9): 508–12, डिओआई:10.1111/j.1467-8519.2011.01956.x। 
  3. ↑ Ladyman J (२०१३), "Chapter 3: Towards a Demarcation of Science from Pseudoscience", Philosophy of Pseudoscience: Reconsidering the Demarcation Problem, University of Chicago Press, पृ: 48–49, आइएसबिएन 978-0-226-05196-3, "Yet homeopathy is a paradigmatic example of pseudoscience. It is neither simply bad science nor science fraud, but rather profoundly departs from scientific method and theories while being described as scientific by some of its adherents (often sincerely)." 
  4. ↑ Science, Pseudoscience, and Not Science: How Do They Differ?, "Chapter 2: Science, Pseudoscience, and Not Science: How Do They Differ?", Healthcare and Biomedical Technology in the 21st Century (Springer), २०१४, पृ: 19–57, आइएसबिएन 978-1-4614-8540-7, डिओआई:10.1007/978-1-4614-8541-4_2, "within the traditional medical community it is considered to be quackery" 
  5. ↑ https://www.hamrodoctornews.com/detail/392
  6. ↑ https://www.kantipurdaily.com/health/2017/02/28/20170228165814.html
  7. ↑ "WHO global report on traditional and complementary medicine 2019", WHO (अङ्ग्रेजीमा), ४ जुन २०१९, अन्तिम पहुँच २०२०-०९-०४।  
"https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=होमियोप्याथी_चिकित्सा_पद्धती&oldid=1242469" बाट अनुप्रेषित